Öğretmenden anne babasına aylık için muhtaçlık gerekiyor / Ziya Perver

Milli Eğitim Bakanlığı'nda 657'ye tâbi sosyoloji öğretmeni olarak çalışan kardeşim 27 yaşında vefat etti. Prim günü 1.800, aylık kazancı ise 2.500 lira idi. Sorum şudur; ölen öğretmenin maaşından annesi veya babası ne derece faydalanabilir? Söz konusu öğretmenin annesi ve babasının hiçbir sosyal güvencesi bulunmuyor.
E.Ç.

Kardeşinizin ne zaman vefat ettiğini yazmamışsınız, 30.9.2008 gününe kadar normal şartlarda memur yani 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu gereğince en az 10 yılı olan memurun geride kalanlarına aylık veriliyordu. Daha sonra 1.10.2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile bu süre 5 yıla (1.800 güne) düşürüldü. Yine geçici bir madde ile de 1 Ekim 2008 gününden önce vefat edenlerin geride kalanlarına da 5 yılları varsa aylık bağlanması kararlaştırılmıştır.

Anladığım kadarıyla eşi ve çocuğu olmayan kardeşinizin 5 yıl yani 1.800 günü var iken vefat etmesi sonrasında, geride kalan anne-babasına aylık bağlanabilmesi 5510 sayılı kanunun geçici 4. maddesine göre mümkündür. Buna göre, 10 yılı yok diye geride kalan anne-babasına aylık bağlanmamışsa, şimdi 1 Ekim 2008 gününden sonra şart 5 yıla düştüğünden artık anne-babaya aylık verilecek. Fakat bunun için aşağıdaki şartların da olması gerekir. 5510 sayılı kanunun 34. maddesine göre; "... Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla anne ve babaya toplam yüzde 25'i oranında; anne ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın yukarıdaki şartlarla toplam yüzde 25'i..." oranında anne-babaya aylık bağlanacaktır.

Yani, kardeşiniz bekâr ise anne ve babasına, (Anne-babanın aylık gelirlerinin asgari ücretin net tutarından az olması ve varsa diğer çocuklar üzerinden aylık-gelir bağlanmamış olması şartlarıyla) yüzde 25 oranında aylık bağlanacaktır. Sonuç olarak, ölüm 1.10.2008 gününden sonra gerçekleşmiş ise yukarıdaki maddelere göre ölüm tarihini takip eden ay başından sonra, ölüm 30.9.2008 günü ve öncesinde gerçekleşmiş ise bu kere 1.10.2008 gününden itibaren bu anne-babaya aylık verilir, birikmişleri de ödenir.

HASTA OLARAK GEÇEN SÜRELERİ BORÇLANAMAZSINIZ

Annemin 25.12.1986'da başlayan Tarım Bağ-Kur'dan 586 günü var. 1.11.1989'da da SSK'lı oldu. 2001'de kanser tedavisine başladı. 2005'e kadar sürekli hastalık raporu alarak tedaviye devam etti. 2005'te malulen emeklilik için müracaat etti. Heyet raporunda hastalığın tamamen iyileştiği sonucu çıktı ve emeklilik işlemleri durduruldu. SSK'dan 2.382 günü bulunuyor. 2001-2005 arası raporlu olduğu için prim yatmamış görünüyor. Bağ-Kur'la birlikte toplam 2.968 günü oluyor. Emeklilik için ne kadar prim yatırmalı? 2001-2005 dönemini toplu yatırabilir miyiz? Ramazan Demir

Annenizin hasta olduğu dönem için şimdi prim ödeme veya borçlanma hakkınız yok. Aslında olması gerekir; zira askerlik, analık, tutukluluk gibi zorunlu olarak işe gidilemeyen süreler için kanun borçlanma hakkı veriyor. Ama hasta olup işe gidemeyenler için bu hakkı yok. Anneniz 3.600 günü tamamladığında SSK'dan emekli olur. Eksik kalan süreyi isteğe bağlı (Bağ-Kur'lu) olarak ödeyebilirsiniz. Ancak bunu toplu olarak ödeme hakkınız yok.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 16.05.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.