Yatırım yap, maliyeti vergiden düş / Ahmet Yavuz

Krizin etkileri kendini hissettirdikçe hükümetin istihdamı ve üretimi artırmak için başvurduğu tedbirler artıyor. Bir yandan Merkez Bankası'nın sürpriz faiz indirimi bir yandan da alınan mali tedbirler, piyasada dolaşan nakit paranın artmasına yönelik kararlar aslında.
Son olarak geçen hafta TBMM'de görüşülerek kabul edilen kanun da bu tedbirlerden birisi olma özelliğini taşıyor. Genel olarak ekonomik kalkınmanın hızlandırılması, istihdamın artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik düzeyi farkının en aza indirilmesi için birtakım tedbirler alınan kanun önemli etkiler doğuracak. Bu tedbirlerin en önemlisi yeni yatırım yapacak kişi ve işletmelere bu yatırımlarının bir kısmını finanse etmeye yarayan vergisel destek. Getirilen yeni düzenleme ile birçok yatırım için indirimli Kurumlar Vergisi oranı uygulamasına imkân tanınacak.

Kanun, Bakanlar Kurulu'na illeri gruplandırma ve gruplar itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirleme yetkisi veriyor. Ayrıca Bakanlar Kurulu, yapılan gruplandırmada belirlenen illerde yapılacak yatırımın en fazla yüzde 25'ini vergi almamak suretiyle finanse etme yetkisine sahip oldu. 50 milyon TL'yi aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise bu şekilde finans desteği yatırım tutarının yüzde 45'ine kadar çıkarılabilecek. Bu yatırımlardan elde edilen kazançlar üzerinden hesaplanacak verginin oranı konusunda kanunda bir belirleme yapılmamış, Bakanlar Kurulu'na yetki verilmiş. Buna göre yukarıda yer alan kriterler çerçevesinde Bakanlar Kurulu, Kurumlar Vergisi oranını % 90'a kadar indirimli olarak uygulatabilecek. Bu durumda Bakanlar Kurulu tarafından belirlenebilecek en düşük Kurumlar Vergisi oranı % 2 olacak. İndirimli Kurumlar Vergisi uygulamasından faydalanabilmek için Hazine Müsteşarlığı'ndan belge alınması gerekiyor. Teşvik belgesine bağlanan yatırımlar kısmen veya tamamen işletilmeye başlandıktan sonra bu yatırımlardan elde edilen kazanç teşvik edilen tutara ulaşıncaya kadar indirimli vergiye tabi tutulacak. Uygulamada, Bakanlar Kurulu farklı kıstaslarla illeri, sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini gruplandıracak. Bu tasnif doğrultusunda teşvik kapsamındaki bir yerde ve sektörde yatırım yapacak olan firmanın yatırım harcamalarının bir kısmı az vergi alınarak desteklenecek. Örneğin yüzde 25 oranında desteklenen bir yerde 100 bin TL'lik yatırım yapan bir şirketin yaptığı harcamaların 25 bin TL'si devletçe desteklenecek. Bu şirket yaptığı yatırımdan gelir elde ettikçe indirimli oran üzerinden vergi ödeyecek. Normal orana göre alınmayan vergiler 25 bin TL'ye ulaşıncaya kadar indirimli oran uygulaması devam edecek. Diğer bir ifadeyle alınması gereken vergiler desteklenen yatırım tutarından mahsup edilecek. Esas olarak bu teşvikler yeni yatırımlar için getirildi. Ancak tevsi yatırımlarda da aynı imkândan faydalanılabilecek.

Getirilen bu teşvik uygulaması her sektör için uygulanmayacak. Buna göre; finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları bu uygulamadan faydalanamayacak. Ayrıca taahhüt işleri, yap-işlet modeli ile elektrik enerjisi üretim tesisi yatırımları, yap-işlet-devret modeliyle yapılan yatırımlar, rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar bu teşviklerden faydalanamayacak olan yatırımlar. Öte yandan yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve know-how bedeli gibi harcamaların desteklenme oranları Bakanlar Kurulu'nca sınırlanabilecek. Kanun'ca getirilen şartlar sağlanmadan indirimli vergi oranı uygulamasından faydalanılması durumunda, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecek. Bu durumda ayrıca vergi zıyaı cezası uygulanmayacak. Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, aynı şartları yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi oranından faydalanabilecek. Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde ise devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan aynı şartları yerine getirmek kaydıyla yatırıma katkı tutarının kalan kısmı için indirimli orandan faydalanabilecek.

İhracatçıya KDV ertelemesi için ek süre talebinde kolaylık

İhracatçı firmalar ihraç edecekleri malları KDV ödemeden alıp ihracatı üç ay içerisinde yapmayı taahhüt ediyor. Bu taahhüt sebebiyle ihraç edilen mallara ait KDV hesaplanıp tecil ediliyor (erteleniyor). Bu malların, ihracatçıya teslim tarihini izleyen ay başından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin ediliyor (siliniyor). İhracat şartlara uygun gerçekleşmezse tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren gecikme zammıyla birlikte tahsil ediliyor.

Ancak bu malların ihracatı mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar sebebiyle gerçekleşmemişse Maliye Bakanlığı'na müracaat edilerek üç ay ek süre talep edilebiliyor. Son dönemlerde ihracat planlandığı gibi gitmediğinden bakanlığa çok yoğun başvurular yapılmaya başladı. Bakanlık da ek süre verme yetkisini illerdeki teşkilatlarına (vergi dairesi başkanlıkları ve defterdarlıklar) devretti. Buna göre artık mükellefler ihraç kaydıyla aldıkları malları zamanında ihraç edememişlerse üç aylık sürenin dolmasından itibaren 15 gün içinde bağlı oldukları vergi dairelerine, defterdarlıklara veya vergi dairesi başkanlıklarına müracaat ederek ek süre isteyebilecekler.

İhracatçı ek süre talebine ilişkin dilekçede mücbir sebep veya beklenmedik durumu belirtecek, bu dilekçeye yalnızca ihraç kaydıyla teslime ait faturanın bir örneğini ekleyecek. Vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık mükelleflerden ek süre talebine neden gösterilen olay veya durumun tevsikine yönelik herhangi bir belge talep etmeyecek. Vergi dairesi başkanlıkları ile defterdarlıklar, kendilerine doğrudan ya da mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi kanalıyla yapılan ek süre taleplerini öncelikle zamanında ve ilgili ihracatçı mükellef tarafından yapılıp yapılmadığı bakımından inceleyecekler.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 23.02.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.