Envanterde çıkan eksiklik hesaba borç kaydedilir / Veysi Seviğ, Bumin Doğrusöz

Yıl sonu envanterinde kasada ortaya çıkan eksiklikler, '197. Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları' hesabına borç, sorumlularından tahsili veya zarar olarak kayıtlara intikal ettirilmesi halinde ise alacak olarak kaydedilir.

 

SORU: Dönem sonlarında işletmelerde fiili envanterle, muhasebe kayıtları arasında ortaya çıkan farkların muhasebeleştirilmesi devamlı olarak sorun yaratmaktadır. Böyle bir durumda ortaya çıkan noksanlıkların doğrudan kâr-zarar hesabı ile ilişkilendirilmesi mümkün müdür? Özellikle kasa noksanlıklarında ortaya çıkan açıkların doğrudan kâr-zarar hesabı ilişkilendirilmesi ileri de sorun yaratır mı?

 

YANIT: Tek Düzen Hesap Planı'nda yer alan "Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları Hesabı" ile "Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hesabı" bu konuda yol göstericidir. Dönem sonunda yapılan envanter çalışmaları sırasında ortaya çıkan kasa, stok ve maddi duran varlıklardaki noksanlıklarla, tesellüm sırasında ortaya çıkan noksanlıklar geçici olarak "197. Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları" hesabında izlenmektedir.

Noksanlığın ortaya çıkması ile bu hesaba borç, sorumlularından tahsili veya zarar olarak kayıtlara intikal ettirilmesi halinde ise alacak olarak kaydedilmektedir. Genel ilke olarak bu hesaba;

* Kasa sayım noksanlıkları,

* Menkul kıymet noksanlıkları,

* Stok sayım noksanlıkları,

* Maddi duran varlıklar sayım noksanlıkları kaydedilmektedir.

Bu hesaplara borç kaydı geçici olarak yapılmakta, bu kayıtla eş anlı olarak söz konusu noksanlığın nereden kaynaklandığı araştırılmaktadır. Bu gibi durumlarda ortaya çıkan kayıplardan sorumlu olanlar, bu noksanlığı karşılamak zorundadırlar. Kasa sayım noksanlığının nedenleri bulunamazsa bu takdirde söz konusu noksanlık kasadan sorumlu olanın borcuna, kasadan sorumlu yoksa işletme sahibinin borcuna kayıt edilir. Stoklarda ortaya çıkan noksanlıkların nedeni bulunamadığı takdirde ortaya çıkan bu noksanlığın emsal bedeli üzerinden satış olarak dikkate alınması gerekmektedir. Böyle bir durum işletmenin kayıt dışı satış yaptığına karine oluşturmaktadır.

Uygulamada emtia stoklarından ortaya çıkan farkların nedeni bulunamadığı takdirde, bulunamayan emtia miktarı maliyet bedeli üzerinden kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmaktadır. Ancak bu uygulama mevcut yasal düzenlemelerle örtüşmediği gibi teknik olarak da doğru bir yaklaşım değildir.

Bazı hallerde söz konusu malların çeşitli nedenlerle zayi olması mümkündür. Vergi uygulaması açısından bir varlığın işletmeden çalınması halinde bu kaybın zarar olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.

Diğer yandan Katma Değer Vergisi Yasası'nın 30/c maddesi hükmü gereği olarak deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığı'nın yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisi mükelleflerin vergiye tabi işlemler üzerinden hesapladıkları katma değer vergisinden indirim konusu yapılamadığı gibi, eğer söz konusu zayi mala ait katma değer vergisi indirim konusu yapılmış bulunuyorsa, zayi olduğu dönemde daha önceki dönemlerde indirim konusu yapılmış olan katma değer vergisinin beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir. (V. Seviğ)

 

TAHSİL EDİLEMEYEN ALACAĞA KARŞILIK

SORU: Bir firma için yapmakta olduğumuz iş merkezi dolayısıyla ortaya çıkan alacağımızı tahsil edemiyoruz. İnşaat sahibi şirket ile aramızda mevcut sözleşmeye göre yapılan her işin bedeli 30 gün içerisinde tarafımıza ödenmesi gerekmektedir. Ancak aramızdaki yazışmalara göre söz konusu alacak yaklaşık dört aydır ödenmiyor. Bu durumda alacağımızın tahsili için hukuki yola yeni başvurduk. Konu mahkemeye intikal etti. Bu durumda bu alacağımız için karşılık ayırabilir miyiz?

 

YANIT: Vergi Usul Yasası'nın 323. maddesi uyarınca ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla;

* Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar,

* Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar şüpheli alacak sayılmaktadır.

Herhangi bir alacağa karşılık ayrılabilmesi için;

* Alacağın ödenmemiş olması ve bu alacak için dava açılması,

* Söz konusu alacağın teminata bağlanmamış olması gerekmektedir.

Buna göre teminatlı alacaklara karşılık ayrılamayacağı gibi, eğer alacak kısmen teminata bağlanmış ise, bu durumda teminata bağlanan kısım için de karşılık ayrılmamaktadır.

Alacağın tahsil edilmemesi nedeniyle, söz konusu alacağın tahsiline yönelik olarak dava açılması halinde, davanın açıldığı tarih itibariyle söz konusu alacak için karşılık ayrılması mümkündür.

Bazı hallerde alacağın doğumu için, öncelikle alacaklı konumda olan tarafın fatura ve benzeri nitelikte belge düzenlemesi gerekmektedir. Sözleşmeye bağlı yapılan işlemlerde taraflar yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmedikleri sürece hak sahibi olamazlar. (V. Seviğ)

 

TAHVİL FAİZLERİNDE İSTİSNA

SORU: Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 59. maddesi uyarınca 26.07.2001 ila 31.12.2005 tarihine kadar ihraç edilen devlet tahvili faiz gelirleri için uygulanan ek istisna kaldırılmıştır. Bu durumda söz konusu tahvil sahipleri büyük bir haksızlıkla karşı karşıyadır. Söz konusu tahvillerin tasarruf sahiplerine sağladığı imkânlar azalmıştır. Bu nedenle söz konusu tasarruf sahipleri mağdur edilmiştir. Her hangi bir şekilde bu istisnadan bu yılda yararlanmak mümkün olanağı var mıdır?

 

YANIT: Gelir Vergisi Yasası'nın 5281 sayılı Kanunla değişik geçici 59. maddesi uyarınca 31.12.2007 tarihine kadar, 26.07.2001- 31.12.2005 tarihleri arasında ihraç edilen Devlet Tahvilleri ve Hazine Bonoları'nın 2001 yılında 50 milyar lirası, 2002 ve izleyen yıllarda bu tutarın veya arttırılmış tutarın her yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılmasıyla bulunacak tutar gelir vergisinden bağışık tutulmuştur.

Söz konusu yasa hükmünden de anlaşılacağı üzere, 26.07.2001 ila 31.12.2005 tarihine kadar ihraç edilen tahvil faizleri ile bunların alım satımından elde edilen kazanca uygulanan ek istisna 31.12.2007 tarihi itibariyle sona ermiş bulunmaktadır.

Son olarak 2007 yılında elde edilen bu tür kazançlar için uygulanan istisna miktarı 205.994,16 YTL'dir. Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 270 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği'nin 4.2. bölümünde yer alan açıklamaya göre Gelir Vergisi Yasası'nın Geçici 59. maddesinde yer alan bu hüküm uyarınca "01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan Devlet Tahvili ve Hazine bonolarından elde edilen gelirlere ilişkin istisna uygulaması 31.12.2007 tarihinde son bulduğundan, 01.01.2008 tarihinden itibaren bu kıymetlerin faiz gelirleri ile bu kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlarla ilgili olarak istisna uygulaması söz konusu değildir." (V. Seviğ)

 

 

YARGI KARARLARINDA

 

DAMGA VERGİSİNDE KONU

 

Danıştay 7.Dairesi E.2000/1381 K.2001/191 T.30.01.2001

Davacı şirketin vergi dairesinde mevcut alacaklarının, 1998 ve 1999 yıllarına ait muhtelif vergi borçlarına mahsubu nedeniyle damga vergisi tarhiyatı yapılmışsa da; 1998 yılına ait kurumlar vergisi beyannamesini veren davacı şirketin geçici vergiden, gelir stopaj vergisinin mahsubu isteminin yerinde görülerek, damga vergisi kesildikten sonra mahsup işleminin gerçekleştirildiğinin anlaşıldığı olayda, Damga Vergisinin konusunun açıklandığı Damga Vergisi Kanunu'nun 1. maddesi de dikkate alınarak, davacı şirkete iadesi gereken geçici verginin diğer vergi borçlarına mahsubu üzerine damga vergisinin istenemeyecek olması ve sadece verginin nakden ödenmesi durumunda damga vergisinin alınabilecek olması sebepleriyle, mahsup alındısının tanzimi sırasında damga vergisi tarh ve tahsilinde yasal isabet yoktur.

 

Danıştay 7.Dairesi E.2000/2830 K.2001/155 T.29.01.2001

Davacı şirket ile X A.Ş. ile Y Holding arasında düzenlenen hisse devir ve ferağ beyannamelerine ilişkin olarak damga vergisi tarh edilmiş ve ceza kesilmişse de; 488 sayılı Kanunu'nun 1.mad., bu kanuna ekli I sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konulmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek belgeleri ifade ettiği hükme bağlanmış olup, olayda, taraflar arasında bir anonim şirkete ait hisselerin devrine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar sözleşme kabul edilmek suretiyle damga vergisine tabi tutulmuşsa da, TTK hükümleri uyarınca anonim şirketlerde hisse senetleri devri; hamiline yazılı senetlerde, hisse senetlerinin şirket veya üçüncü şahıslara teslimi; nama yazılı hisse senetlerinde ise, ciro edilmiş senedin devralana teslimi ile gerçekleştiğinden, bu konuda ayrıca sözleşme yapılmasına gerek bulunmaması, bu itibarla olayda damga vergisine tabi tutulan kağıdın 488 sayılı Kanunun aradığı anlamda bir "sözleşme" olmaması sebebiyle, yapılan tarhiyatta yasal isabet yoktur.

 

Danıştay 7.Dairesi E.2000/906 K.2000/3157 T.9.11.2000

Davacı kurum adına, kurumun istemi üzerine idarece yapılan mahsup işlemi sırasında kesilen damga vergisinin tahsili amacıyla ödeme emri düzenlenmişse de; 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 1.maddesinde, bu kanuna ekli I sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı hükme bağlanarak "kağıt" terimi ile hangi belgelerin kastedildiği açıklanmış olup, I sayılı tablonun IV/ 1-h pozisyonu da dikkate alındığında, anılan maddelere göre, bir kağıdın damga vergisine tabi tutulabilmesi için, bu kağıdın bir hususu ispat veya belli etmek amacıyla ibraz edilebilecek şekilde yazılıp imzalanmasının ve I sayılı tabloda yer almasının gerekmesi, I sayılı tabloda yer almayan kağıtların, imzalanmış ve ibraz edilebilecek nitelikte bulunsa dahi damga vergisine tabi tutulamayacak olması, I sayılı tablonun IV/1-h pozisyonunda damga vergisine tabi tutulan kağıtların tek tek sayıldığı, mahsup nedeniyle düzenlenen kağıtların, bunlar arasında yer almadığı gibi, anılan tablonun diğer pozisyonlarında da damga vergisine tabi kağıtlar arasında sayılmamış olması, vergi dairesince mahsup işlemi sırasında Damga Vergisi Kanunu'nun 1.maddesinde yer alan şartları taşıyan bir belgenin düzenlenmemiş olması ve mahsup işleminin idarenin bir iç işlemi niteliğinde olması sebepleriyle, düzenlenen kağıttan damga vergisi alınamayacağından, davacı kurum adına düzenlenen ödeme emrinin iptali gerekmektedir.

 

 

OCAK AYI MALİ TAKVİMİ

 

7 OCAK

* Aralık 2008 Dönemi Çeklere Ait Değerli Kâğıtlara Vergisi Bildirimi Ve Ödemesi

 

12 Ocak

* 16-31 Aralık 2008 Dönemine Ait Noterlerce Yapılan Makbuz Karşılığı Ödemelere Ait Bildirimlerin Verilmesi Ve Ödenmesi

* 16-31 Aralık 2008 Dönemi Petrol Ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Beyanı Ve Ödemesi

15 Ocak

* Aralık 2008 Dönemi Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin (Tescile Tabi Olmayanlar) Özel Tüketim Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemi Kolalı Gazozlar, Alkollü İçecekler Ve Tütün Mamullerine İlişkin Özel Tüketim Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemi Dayanıklı Tüketim Malları Ve Diğer Mallara İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Beyanı Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemi BSMV Beyanı Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemi Özel İletişim Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemi KKDF Kesintilerinin Bildirim Ve Ödemesi

 

20 Ocak

* Aralık 2008 Dönemine Ait Petrol Ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin Ek:4 No'lu ÖTV Bildirim Formu

* Aralık 2008 Dönemine Ait Kolalı Gazozlara İlişkin Ek:7 No'lu ÖTV Bildirim Formu

* Aralık 2008 Dönemine Ait Alkollü İçeceklere İlişkin Ek:8 No'lu ÖTV Bildirim Formu

* Aralık 2008 Dönemine Ait Tütün Mamullerine İlişkin Ek:9 No'lu ÖTV Bildirim Formu

* Aralık 2008 Dönemine Ait Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallarına İlişkin Ek:10 No'lu ÖTV Bildirim Formu

* Aralık 2008 Dönemine Ait Yarışma Ve Çekiliş İle Futbol Müsabakalarına Ve At Yarışlarına Ait İntikal Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemi İlan Ve Reklam Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemi Müşterek Bahislere Ait Eğlence Vergi Beyan Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemine Ait Şans Oyunları Vergisinin Beyanı Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemine Ait Yangın Sigortası Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemine Ait Elektrik Ve Havagazı Tüketimi Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

 

23 Ocak

* Aralık 2008 Dönemine Ait İstihkaktan Kesinti Suretiyle Tahsil Edilen Damga Vergisi İle Sürekli Mükellefiyeti Bulunanlar İçin Makbuz Karşılığı Ödenmesi Gereken Damga Vergisinin Beyanı

* Aralık 2008 Dönemi Kurumlar Vergisi Stopajının Muhtasar Beyanname İle Beyanı

* Aralık 2008 Dönemine Ait Gelir Vergisi Stopajının Ve Damga Vergisinin Muhtasar Beyanname İle Beyanı

* Ekim-Kasım-Aralık 2008 Dönemine Ait Gelir Vergisi Stopajının Muhtasar Beyanname İle Beyanı

* Ekim-Kasım-Aralık 2008 Dönemine Ait GVK'nun Geçici 67. Maddesine İstinaden Yapılan Tevkifatların Muhtasar Beyanname İle Beyanı

* Aralık 2008 Dönemi 4/1-a Kapsamında Sigortalı (SSK'lı) Olanlara İlişkin Aylık Prim Ve Hizmet Bildirgelerinin Verilmesi

 

26 OCAK

* Aralık 2008 Dönemine Ait Katma Değer Vergisinin Beyanı ve Ödemesi

* Ekim-Kasım-Aralık 2008 Dönemine Ait Katma Değer Vergisinin Beyanı ve ödemesi

* 1-15 Ocak 2009 Dönemine Ait Noterlerce Yapılan Makbuz Karşılığı Ödemelere Ait Bildirimlerin Verilmesi Ve Ödenmesi

* 1-15 Ocak 2009 Dönemi Petrol Ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin Beyanı Ve Ödemesi

* Ekim-Kasım-Aralık 2008 Dönemine Ait Gelir Vergisi Stopajının Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemi Kurumlar Vergisi Stopajının Ödenmesi

* Aralık 2008 Dönemine Ait Gelir Vergisi Stopajının Ve Damga Vergisinin Ödenmesi

* Ekim-Kasım-Aralık 2008 Dönemine Ait GVK'nun Geçici 67. Maddesine İstinaden Yapılan Tevkifatların Ödenmesi

 

1 Şubat

* Bağ-Kur Sigortalılarının Ocak 2008 Sigorta Primi Ve Sağlık Sigorta Primlerinin Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemi 4/1-a Kapsamında Sigortalı (SSK'lı) Olanlara İlişkin Primlerin Ödemesi

* Aralık 2008 Dönemine Ait Haberleşme Vergisinin Beyanı Ve Ödemesi

* 2008 Motorlu Taşıtlar Vergisi 1. Taksit Ödemesi

* 2008 Yılında Kullanılan Defterlerin 2009 Yılında Da Kullanılmak İstenmesi Halinde Yasal Defterlere İlişkin Ara Tasdik

* Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre 2008 Yılına Ait Yevmiye Defterinin Kapanış Tasdiki

* Şubat 2008 Yıllık Harçların Ödenmesi

 

 

TÜM OKURLARIMIZIN YENİ YILINI KUTLUYOR, TÜM MÜKELLEFLERE ADİL, HAKSIZLIKTAN UZAK, MÜKELLEF HAKLARINA VE HUKUKA SAYGILI, SOSYAL HUKUK DEVLETİNE YARAŞIR BİR VERGİ DÜZENİ DİLİYORUZ

(Kaynak: Referans Gazetesi | 31.12.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.