İkale Tazminatlarının Vergi İadesi Nasıl Yapılacak?

İş sonu tazminatlarının hangilerinin ücret kabul edilip hangilerinin edilmediği son zamanlarda yapılan değişikliklerle açıklık kazandı. Vergi alacağı olan sigortalılar Vergi Dairesine başvurmaya geçtiğimiz haftalarda başlamıştı. İkale Tazminatların Vergi İadesi için nasıl başvurmak gerektiği ile ilgili detayları yazımızda anlatacağız.

Hangi Çıkış Ödemeleri Gelir Vergisine Tabi?

4857 sayılı Kanun’a göre işten çıkış işlemi yapılan kişilerde gelir vergisi ödenen ya da ödenmeyen ödeme kalemleri Kanun’da net bir şekilde belirtilmiştir.

İş akdi feshi ile şartları sağlayarak kıdem tazminatına hak kazanılan durumlarda kıdem tazminatı gelir vergisinden muaf olduğu için sadece üzerinden damga vergisi kesilerek işçiye ödenmektedir. Ama ihbar tazminatı ödemesi varsa, bu tazminat gelir vergisi kanununa göre ücret kabul edildiğinden üzerinden gelir vergisi kesilecektir. Mahkeme ya da arabulucu ile yapılan görüşmelerde iş akdi feshi geçersiz sayılmış işçileri, işe tekrar almamanın bedeli olarak “iş güvencesi tazminatı”, “işe iade tazminatı”, “işe başlatmama tazminatı” gibi isimlerle ödenmiş tazminatlar gelir vergisinden muaf ödemelerdir. Bu ödemeler 4857 sayılı kanun gereği ödenmiş ve asıl amacı geçersiz sayılmış feshin sonucu tekrar işe başlatılmamanın bedeli olduğundan gelir vergisinden muaf tutulmuştur.

Asıl karmaşa, 4857 sayılı Kanun’da yeri olmayan fakat pratik hayatta sıkça karşımıza çıkan karşılıklı sonlandırma sözleşmeleri ile yapılmış çıkışlarda ödenen tazminatların durumuydu. Bu tarz ikale sözleşmeleri ile yapılmış iş kaybı/iş sonu/iş güvencesi gibi isimlerle anılan tazminatlar ücret kabul edildiğinden üzerinden gelir vergisine tabidir. Fakat sadece, anlaşmalı çıkış sonucu ödenmiş tüm tazminat toplamının kıdem süresi ve tavanı dikkate alınarak hesaplanmış kıdem tazminatı kadarının gelir vergisinden istisna tutulmasına izin verilmiştir.

Güncel hesaplamalarda, gelir vergisi konusu yukarıda bahsedilen şekilde uygulanmalıdır. Ama önceden bu tazminatlar üzerinden ödenmiş gelir vergileri ile ilgili iade söz konusudur.

Hangi Ödemelerde Vergi İadesi Olacak?

30.01.2019 tarihinde yürürlüğe giren 7162 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 27/3/2018 tarihinden önce karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlardan alınmış gelir vergilerinin iadesinin önü açıldı. İkale/Karşılıklı sonlandırma ile işten ayrılan kişinin, düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde tarha yetkili vergi dairelerine başvurmaları ve dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri şartıyla 213 sayılı Vergi Usul Kanununun düzeltmeye ilişkin hükümleri uyarınca red ve iade edileceği bildirildi.

Gelir vergisinin iade edileceği ödemeler, ikale ya da karşılıklı sonlandırma sözleşmesi ile ödenmiş sözleşmeler olmalıdır. Bu ödemeler, Kanun’da belirtilen şartlar gerçekleşmeden ödenmiş ödemeler olduğundan ismini taşıdıkları ödeme kaleminin gerçek niteliğini taşımamaktadırlar. Kıdem Tazminatı, ihbar tazminatı, İş sonu tazminatı, iş güvencesi tazminatı, iş kaybı tazminatı gibi çeşitli isimlerle ödenmiş olsalar bile, iade kişinin gerçek kıdem tazminatı kadar olan tutar üzerinden hesaplanacaktır.

İade Başvurusu Nasıl Yapılacak?

Gelir vergisi iade başvuruları bu kanunun yürürlüğü ile birlikte başlamış oldu. Ödenen gelir vergisini iade almak isteyen çalışanların bizzat kendi başvuruları dikkate alınacağından, işverenlerin iade ile ilgili bir süreci söz konusu değildir. Yani başvuru işçi tarafından yapılacaktır.

Başvuruda istenebilecek belgeler aşağıdaki gibi olmaktadır:

• Konu ile ilgili ödemelerin yapıldığı aya ilişkin düzenlenmiş ücret bordrosu,
• İkale sözleşmesi,
• Ödeme belgeleri,
• İşe başlama ve bitiş tarihlerini gösteren belge,
• İadesi söz konusu olan ödeme kalemlerinden yapılmış gelir vergisi kesintisi tutarını gösteren belge.

Başvurulacak kurum, gelir vergisinin ödendiği Vergi Dairesi olmalıdır. İşverenler, çalışanın işyerinin bağlı olduğu ve çalışanın gelir vergisinin beyan edilip ödendiği Vergi Dairesi bilgisini vergi iadesi almak isteyen eski çalışanına bildirmelidir.

Başvuru iki türlü yapılabilir:

• Vergi dairesine elden ya da posta yoluyla başvuru
• Elektronik ortamda İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden online başvuru.

Vergi dairesine başvuru çalışanın direkt kuruma elden evrak teslimi ile başvurması ile gerçekleştirilir. Ya da çalışan başvuru dilekçesini ve başvuruda istenen belgelerini posta yolu ile kuruma ileterek iade talebini kuruma bildirir.

Elektronik ortamda başvuru ise İnteraktif Vergi Dairesinin https://ivd.gib.gov.tr web sayfası üzerinden yapılabilmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığının ana sayfasından da ulaşılabilen İnteraktif Vergi Dairesine E-Devlet şifresini kullanarak giriş yapma seçeneğine tıklayarak e-Devlet şifresi ile de giriş yapılabilmektedir.

Girişin ardından “İşlemlerim” alanından “İkale Sözleşmesi veya Karşılıklı Sonlandırma Sözleşmesi Kapsamında Gelir Vergisi İade Talebi” kısmı seçilmelidir. Ardından çıkış tazminatlarının olduğu bordro ile ilgili bilgilerin bulunduğu alan doldurulmalıdır. Gerekli belgeler sayfadaki ilgili alanlara eklendikten sonra işlemi onaylayarak başvurunuzu tamamlayabilirsiniz.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 15.02.2019 tarihinde yayımlanan duyuru aşağıdaki gibidir:

                                                                                                                           Yayın Tarihi: 15/2/2019 – 11:20:54

İKALE İŞLEMLERİ (VERGİ İADESİ) İLE İLGİLİ DUYURU

7162 sayılı  Kanunla  Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen Geçici 89’uncu madde uyarınca, 27/3/2018  tarihinden  önce  karşılıklı  sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar üzerinden tevkif edilerek tahsil edilen gelir vergisinin hizmet erbabının düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde tarha yetkili vergi dairelerine başvurmaları ve dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri şartıyla 213 sayılı Vergi Usul Kanununun düzeltmeye ilişkin hükümleri uyarınca red ve iade edileceği şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Madde Hükmü Kapsamında İşlem Yapılmasına İlişkin Önemli Husus ve Açıklamalar Aşağıdaki Gibidir:

• Madde hükmünden yararlanılabilmesi için karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesinin 27/3/2018 tarihinden önce düzenlenmiş ve ödemenin de bu tarihten önce yapılmış olması gerekmektedir.
• Söz konusu sözleşmeler kapsamında iadeye konu olabilecek tazminatlar; iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları, bonus ödemesi, hizmet ödülü, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye gibi çeşitli adlar altında yapılan ve ek tazminat niteliğinde olan ödemelerdir.
• Sayılan ek tazminat niteliğindeki ödemelerden ilgili işveren tarafından gelir vergisi tevkifatının yapılmış olması ve beyan edilmesi halinde iade söz konusu olabilecektir. Aksi takdirde herhangi bir iade mümkün değildir.
• Ek tazminat niteliğinde olmayan ihbar tazminatı, normal ücret, mesai ücreti, resmi tatil ücreti, yıllık izin ücreti, yol ücreti, yemek ücreti, sigorta ödemeleri, sosyal yardımlar, geçmiş veya mevcut dönemdeki çalışmalar karşılığı yapılan hizmet primi ve ikramiye ödemeleri ile ücret kapsamında olan benzeri ödemelerden kesilen gelir vergisinin iade edilmesi söz konusu değildir.
• Kıdem tazminatlarının gelir vergisinden istisna olması sebebiyle tevkifat yapılmadığından, kıdem tazminatlarına ilişkin söz konusu madde kapsamında gelir vergisi tevkifat iadesi yapılması mümkün değildir.
• İade işlemine ilişkin başvurunun Vergi Usul Kanunu kapsamında düzeltme zamanaşımı süresinde yapılması gerekir. Bu süre; gelir vergisi tevkifatının yapıldığı takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak 5 yıldır. Örneğin; işveren tarafından hizmet erbabına 2014 yılında ödenen ek tazminatlara ilişkin yapılan tevkifatın iadesi için en geç 31.12.2019 tarihine kadar tarha yetkili vergi dairesine başvurulması gerekir. Bununla birlikte 2013 yılında ödenen ek tazminatlara ilişkin başvuru süresi 31.12.2018 tarihinde dolmuş olduğundan bu tarihe kadar talep edilmeyen iadenin bu tarihten sonra talep edilmesi mümkün değildir.
• Söz konusu iade işlemlerinin yapılması için başvuru yapılması gereken tarha yetkili vergi dairesi, işverenin gelir vergisi tevkifatı yönünden bağlı olduğu vergi dairesidir.

İade İşleminin Yapılması İçin Başvuruda Gerekli Evraklar

1. Dilekçe (Başkanlığımızdan veya İnternet Sitemizden Edinebilirsiniz) 
2. Karşılıklı Sonlandırma Sözleşmesi, İkale Sözleşmesi veya İş Akdinin Sonlandırılmasına İlişkin Benzeri Diğer Sözleşme ve Belgeler (Kesintiyi Yapmakla Sorumlu Olan İşverenden Temin Edilen)
3. İkale Sözleşmesine İstinaden Yapılan Ödemelere İlişkin Kesinti Tutarlarını Gösterir Belge (Ücret Bordrosu vb.)
4. İadeye Konu Tazminatların İşveren Tarafından Hizmet Erbabına Ödendiğine İlişkin Belge (Dekont, Makbuz, Hesap Ekstresi vb.)
5. İade Talebinin Avukat Tarafından Yapılması Halinde Vekâletname Örneği

İade Başvurularına İlişkin Diğer Hususlar

• Vergi iadesi talebine ilişkin dilekçe ve eklerinin hizmet erbabı tarafından bizzat veya vekaletname olması koşuluyla vekilleri tarafından elden veya posta yoluyla ilgili vergi dairesine iletilmesi gerekmektedir. Bunun dışında söz konusu dilekçe ve eklerinin 19.02.2019 tarihinden itibaren İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden elektronik ortamda da verilmesi mümkündür.
• İnteraktif Vergi Dairesine giriş yaparak ikale sözleşmesi veya karşılıklı sonlandırma sözleşmesi kapsamında kesilen gelir vergisine ilişkin iade talebinizi hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.
• İnteraktif Vergi Dairesine https://ivd.gib.gov.tradresinden veya Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesi (gib.gov.tr) üzerinden ulaşabilirsiniz. E-posta veya faks ile gönderilen dilekçe ve belgelerin işleme alınması mümkün değildir.
• İade işlemlerine Vergi Dairesi Başkanlığımız tarafından ivedilikle başlanılacak olup başvuru sırasına göre işlemler sonuçlandırılacaktır.
• Başvurunuzun durumu ile ilgili Başkanlığımızın aşağıda belirtilen iletişim numaralarından bilgi alabilirsiniz.

(Kaynak: iskanunu.com | 28.02.2019)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.