Yanma Olayı ve Çeşitleri / Şenay Koçyiğit Özdoğan

■ Okurumuz Semiha Hanım, “Yanma olayı nasıl meydana gelir? Kaç çeşit yanma vardır” diye soruyor.

Yangın iş yerlerinde ve özel hayatımızda oldukça çok karşımıza çıkan bir durumdur. Yanma olayı yanıcı maddenin ısı ve oksijenle etkileşimi sonucu ortaya çıkan kimyasal olaydır. Yangın olabilmesi için ısı ve oksijenin bir arada bulunması gerekir. Bu yüzden yangını önlemenin ilk ve en basit yolu ortamdan ısı veya oksijeni uzaklaştırmaktır.
Beş çeşit yanma olayı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi yavaş yanmadır. Yavaş yanmaya en önemli örnek paslanmadır. Alev, ısı, ışık, korlaşma görülmeyen yangın tipidir. Yeterli ısı ve oksijen olmaması halinde ortaya çıkan yangın çeşididir. İkinci yanma çeşidi, kendi kendine yanmadır. Kendi kendine yanma yavaş yanmanın zamanla hızlı yanma haline dönüşmesidir. Yağlı yüzeyler normal hava şartlarında oksijen ile birleşir ve oksitlenirler. Oksijen ile yağın birleşmesi sonucunda ,ise ısı açığa çıkar ve madde kendiliğinden alev alır. Üçüncü yanma çeşidimiz hızlı yanmadır. Hızlı yanma çeşidi, alevli yanma ve korlaşma olarak görülür. Alevli yanma, yanma olayının bütün belirtilerini gösterir. Meydana gelen yanıcı buhar ve gazlar oksijen ile birleşerek alevi meydana getiriler. Korlaşma, katı maddelerde yangının son evresinde görülen alevsiz yanma şeklidir. Dördüncü çeşit parlama ve patla şeklindeki yangındır. Parlama, parlayıcı maddelerin hava ile karışımlarının küçük bir kıvılcımla birden alevlenmesi ve yanmasıdır. Patlama ise, tutuşan patlayıcı maddenin çok hızlı ve kontrol edilemeyen enerji açığa çıkarmasıdır. Son yanma çeşidi ise destinasyondur. Kimyasal veya nükleer zincir etkisi ile patlayıcı maddenin aniden yanmasıdır.

(Kaynak: Aydınlık | 04.02.2019)