Aylıksız İzindeki Memurun SSK'lı Çalışması Geçersiz mi? / Şevket Tezel

 Aylıksız izin memurlara çeşitli hal ve şartlarda verilen önemli bir hak.

Örneğin; 

• Aylıklı refakat iznini müteakiben 18 aya kadar verilen aylıksız izin,
• Doğum veya evlat edinme sonrası verilen aylıklı izin veya kısmi süreli çalışma izninde sonrası için 24 aya kadar verilen aylıksız izin,
• Yurtdışında sağlanan burstan yararlanmak veya bütçe imkânlarıyla yetiştirilmek üzere yurtdışına gönderilen veya sürekli görevle yurtiçine ya da yurtdışına atanan veya en az altı ay süreyle yurtdışında geçici olarak görevlendirilen memurlar veya diğer personel kanunlarına tabi olanlar ile yurtdışına kamu kurumlarınca gönderilmiş olan öğrencilerin memur olan eşleri öğrenim süresi içinde kullanmak üzere verilen aylıksız izin,
• Mesleklerine ait öğrenimini bitirerek memurluğuna alınmış ve asli memur olarak atanmış olanlardan mesleklerine ait hizmetlerde yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak veya staj yapmak üzere yabancı ülkelere kurumlarınca açılacak seçme veya yarışma sınavlarında başarı gösterenlere 2 için verilen ve 2 yıl daha uzatılabilen aylıksız izin,
• Yabancı ülkelerin kamu kurumları veya uluslararası kuruluşlarda kurumlarının muvafakati ile görev alacak memurlara, ilgili Bakanın onayı ile (her üç yılda bir Bakan onayı yenilenmek kaydıyla) memuriyeti süresince yabancı memleketlerin kamu kurumlarında 10 yıla, uluslararası kuruluşlarda 21 yıla kadar verilen aylıksız izin,
• Muvazzaf askerlik hizmeti süresince verilen aylıksız izin,
• İle beş hizmet yılını tamamlamış olan memura isteği halinde memuriyeti boyunca ve en fazla iki defada kullanılmak üzere verilen toplam 1 yıla kadar aylıksız izin,

Memurlar için önemli haklardan birini teşkil ediyor.

İşin tabiatı gereği diğerlerinde pek söz konusu olmasa bile en az beş yıllık memurlara verilen 1 yıllık aylıksız izin süresi bir çelişkiye zemin hazırlıyor.

Hasta yakınına refakat etmek üzere verilen refakat izni sonrası aylıksız izinde veya doğum veya evlât edinme sonrası verilen iki yıllık aylıksız izinde başka işte çalışma hayatın olağan akışına aykırı bulunsa da şirket ortaklığı gibi zorunlu sigortalılık sebeplerinin gerçekleşmesi halinde bu halde de aynı çelişki doğabiliyor.

Aylıksız izindeki memurlar bu sürede primi kadrosunda bulundukları kendi kurumlarınca ödenerek GSS’li sayılıyorlar. Aylıksız izinde geçen bu dönem normalde hizmete sayılmadığı için sadece 5434 sayılı Kanunun ek 72 nci maddesi kapsamında aylıksız izin borçlanması yapılması halinde hizmete sayılabiliyor.

Peki çelişki nereden doğuyor?

Şöyle ki aylıksız izindeki memurun SSK’lı olarak bir işe girmesi veya aynı zamanda yönetimine fiilen katılmadıkları bir anonim veya limitet ortaklığı bulunması halinde bu süredeki primleri SGK geçerli saymıyor.

SGK’nın bu uygulaması 5510 sayılı Kanunla çelişiyor. Zira 5510 sayılı Kanunun 7 nci maddesine göre hizmet akdine dayalı olarak bir işe başlayanlar zorunlu olarak sigortalı sayılıyor.

Yani SGK aylıksız izinde iken hizmet akdine dayalı olarak bir işte fiilen çalışan memurların bu fiili çalışmalarını olmayan bir sigortalılıkla çakıştığını varsayarak geçersiz addediyor.

5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesine göre 4/c sigortalısı bulunanların aynı sürede 4/b veya 4/a sigortalılığı kapsamında çalışmalarının bulunması halinde 4/a veya 4/b sigortalılıklarının geçersiz olacağı yönündeki yasal kurala dayandırıyor.

Ancak unutulmamalı ki aylıksız izindeki memurun o dönemde memuriyet kadrosu devam ediyor olsa bile aylıksız izinde geçen sürenin borçlanarak hizmete dâhil edilmemesi halinde o süre emekliliğe esas hizmet dâhil edilmiyor.

Yanlış Olan Ne?

Yani SGK uzun vadeli sigorta kolları veya emekliliğe esas hizmet açılarından sosyal güvenlik kapsamında geçmeyen veyahut emekliliğe esas hizmet olarak sayılmayan bir boş sürenin fiili çalışmaya dayalı 4/a sigortalılığı süresi ile çakışmasında boş süreyi fiili çalışmaya üstün addediyor.

Aylıksız izindeki memurun memuriyet hak ve yükümlülükleri aylıksız izinde iken de devam ediyor kabul, ama aylıksız izinde memuriyet niteliği devam etse bile hizmet devam etmiyor ve üstelik bu zaman diliminde gerçek bir başka çalışma ve başka bir sigortalılık kanunen ve fiilen oluşuyor. 

Yanlış bu kadarla da bitmiyor. Aylıksız izinde çalışan bu memur çalışırken iş kazası geçirse bile SGK “Sen memursun, 4/c sigortalılığı kapsamında kesenek ve karşılıkların ödenmese bile bilfiil 4/a sigortalılığındaki çalışmalarına ilişkin kısa ve uzun vadeli çalışmaların olsa bile ben seni 4/a sigortalısı saymıyorum ve primlerini iptal ediyorum, iş kazası haklarından yararlandırmıyorum” diyebiliyor.

Tabii bu durumda yersiz sayılacak 4/a sigortalılığı primlerinin de iade edilmesi gerekiyor. İşin bu kısmı da SGK’nın kendine bakan kısmı.

Bizce yanlış olan bu uygulamanın düzeltilmesi gerekiyor,  hem çalışanlar için hem de SGK’nın kendisi için.

(Kaynak: Ali Tezel | 27.06.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.