Veysi SEVİĞ - Maliye hesap uzmanlarının 62 yıllık geçmişi

Vergi Usul Yasası’nın 135'inci maddesi uyarınca ülkemizde vergi denetimi hesap uzmanları, hesap uzman yardımcıları, ilin en büyük mal memuru, vergi denetmenleri, vergi denetmen yardımcıları veya vergi dairesi müdürleri tarafından yapılır.

Aynı yasal düzenleme çerçevesinde “Maliye müfettişleri, maliye müfettiş muavinleri, gelirler kontrolörleri ve stajyer gelir kontrolörleri, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında görev yapanlar her hal ve takdirde vergi inceleme yetkisini haizdir.”

Vergi incelemesine yetkili kılınan Maliye hesap uzmanları sadece mükellef hesaplarının incelenmesi ve gerek görülen araştırmaları yapmak üzere özel nitelikte bir yasa ile oluşturulan maliya hesap uzmanları kurulu bünyesinde faaliyetlerini sürdürmektedirler.

Maliye Hesap Uzmanları Kurulu 62 yıl önce 29 Mayıs 1945 tarihinde 4709 sayılı yasa ile kurulmuş olup, kuruluşundan bu yana asli görevi olan vergi incelemeleri yanında, başta ülkemizin ekonomik yapısı olmak üzere, vergisel alanda yaşanan gelişmeler, vergi teorileri ve uygulamaları konusunda yurtiçi ve uluslararası alanda birçok araştırma ve çalışmaların yapılmasını sağlamış ve Türk vergi sisteminin çağdaş düzeyde yapılanmasında önemli görevler üstlenmiştir.

Kuruluşundan bu yana dünya uygulamalarında birçok değişime konu olan vergilendirme yöntemlerinin ülkemiz bünyesine uyarlanması konusunda üst düzey sorumluluk üstlenen Maliye Hesap Uzmanları Kurulu’nun mevcut hukuki yapılanmasına liderlik eden ve böyle bir kurulun oluşumu ile ülkemizde reformist çalışmaları başlatan, ancak bugün aramızda bulunamayan büyük üstat merhum Ali Aleybek’tir.

Avrupa’da yaşanan İkinci Dünya Savaşı nedeniyle ortaya çıkan ekonomik ve siyasi olumsuzluk nedeniyle ülkemize gelen birçok bilim adamı içerisinde yer alan ve ülkemizin hem kültürel alanda hem de reformist haraketlerine katkı sağlayan bilim adamları ile üst düzey ilişki kuran sınırlı sayıdaki kamu görevlileri içerisinde yer alan rahmetli Ali Alaybek bu bağlamda Türk vergiciliğinin oluşumuna önemli katkıların sağlanmasına hem liderlik etmiş ve hem de çağdaş vergilendirmede idarenin yeniden yapılanmasına önemli katkılar sağlamıştır.

 

Hesap Uzmanları Kurulu'nun oluşumu

O dönemlerde ülkemizde bulunan ve hiçbir vakit unutulması söz konusu olmayan Prof. Dr. Neumark ile Ali Alaybek’in müşterek çalışmaları ülkemizin vergi uygulamalarına yönelik yapısını değiştirmiş ve bu değişim için “Maliye Hesap Uzmanları Kurulu”nun oluşumu bir anlamda zorunda olmuştur.

Türk vergicilik yaşamında ilk reformist çalışmalar Hesap Uzmanları Kurulu’nun hukuken kuruluşu ile başlamış ve bu oluşumla ilk vergi reformu ülkemizde 1950 yılında gerçekleştirilmiş, bu bağlamda Gelir ve Kurumlar Vergisi yasaları ile Vergi Usul Yasası bu yılda yürürlüğe girmiştir.

Türkiye’de ilk defa uygulanmaya başlanan ve gelir ve kazançların vergilendirilmesini amaçlayan ve bu yasalarla ilgili teknik nitelikteki usul ve esasları belirliyen usul yasasının o günlerdeki örnekleri, bu gün pek bilinmemesine karşılık bazı Avrupa Birliği ülkelerinin vergi yasalarının oluşumunda da örnek alınmıştır.

Halen bazı Avrupa Birliği ülkeleri kütüphanelerinde Neumark-Alaybek müşterek çalışmalarına rastlamak mümkündür.

 

Sınırlı kadroyla yazılan yasalar

O dönemlerde vergilendirmenin ancak vergilendirme becerisi ile birlikte başarılı olabileceği varsayımı ve bilinci ile hareket eden ve sınırlı bir kadro ile hazırlanan vergi yasaları, dünya ülkelerine örnek teşkil edecek nitelikte görülmüş ve kabul edilmiş olup, bu özellik Türk vergiciliği için önemli bir kazanım ve onur konusu olmuştur.

Zaman içersinde örnek teşkil edebilecek vergi yasaları üzerinde yapılan bir dizi anlamsız değişiklik, ülkemizin vergiciliğini giderek sorunlu hale getirmiştir.

Maliye Hesap Uzmanları Kurulu’nun oluşumuna liderlik eden Ali Alaybek siyasi görev üstlenmemiş olmasına karşılık uluslararası ilişkilerde “ministerable” (bakan) olarak tanımlanmış, yalnız ülkemizde değil uluslararası nitelikte saygınlık kazanmıştır.

Maliye Hesap Uzmanları Kurulu’nun kuruluşundan bu yana 62 yıl geride kalmış büyük bir titizlikle seçme sınavı ile bünyesine aldığı ve yetiştirdiği uzmanları ile hem ülke çapında ve hem de uluslararası alanda haklı bir ün ve takdir kazanmıştır.

Bugün 62 çalışma yılını geride bırakan Maliye Hesap Uzmanları Kurulu Maliye Bakanlığı bünyesindeki denetim kurulları mozaiği içerisinde varlığını sürdürmektedir.

 

(Kaynak: Referans Gazetesi | 29.05.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.