İş Hayatında Kadın Hakları

 Son dönemlerdeki tüketim çılgınlığı, global ekonomide yaşanan dalgalanmalar, sosyo-politik şartlar ve bunlara benzer bir çok faktör üretimde hızlı bir çıkış yaşanmasına sebep olmuştur. Hal böyle olunca iş gücü ihtiyacı ve genel anlayışta değişiklikler yaşanmış, KADIN çalışma gücü geçmişe nazaran daha hissedilir ölçüde piyasadaki yerini almıştır. Ülkemizde çalışan KADIN’ a tanınan haklar konusunu ele alacağımız yazımızda kendi görüşlerimizin yanı sıra devletin çalışan Kadın’a tanıdığı bazı yasal haklara değinilecektir.

KADINLARIN EMEKLİLİK ŞARTLARI NELERDİR?

Kadın ya da erkek hiç fark etmez herkesin çalışmasındaki en büyük sebeplerden birisi EMEKLİLİK konusudur. Kadınlarımız için ülkemizdeki Emeklilik koşullarına baktığımızda kişinin yaş ve çalışma gün sayısına göre aşağıdaki şartlar aranmaktadır.

Kadınların Yaş Haddinden Emeklilik Şartları;

** 08.09.1981’den önce olan bayanlar 50 yaş 15 yıl ve 3600 prim günü ile emekli olabileceklerdir.

** 08.09.1981 ile 08.09.1999 arasında sigortalı olanlar ise bu her üç şartı tamamladıkları döneme göre daha ileri yaşta emekli olabileceklerdir.

** 08.09.1999 günü ve sonrası işe giren kadınlar  emekli olabilmeleri için 58 yaşını tamamlamış ve en az 7000 gün sayısı ile emekli olabileceklerdir.

** İlk defa 01.05.2008 tarihi ve sonrası işe girmiş yani sigortalı olmuş veya olacak kadınlar 4-a bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için emeklilik şartı 5400 gün olarak uygulanır. 

 

DOĞUM BORÇLANMASI HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER

Kadınların emeklilik konusunu etkileyen en önemli diğer faktörlerden biriside Doğum Borçlanması’ dır.

Kanunda Doğum Borçlanması ile ilgili hüküm ise şöyledir: “Ücretsiz doğum veya analık izni süreleri ile sigortalı kadının, iki defa geçerli olmak kaydıyla hizmet akdine istinaden iş yerinde çalışmaması ve çocuğun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri, kendisinin veya hak sahibinin talep olarak bildirmesi gereklidir. Talep tarihinde belirtilen esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere; kendilerince belirlenmiş olan günlük kazancın %32’si üzerinden hesaplanacak olan primlerini borcun belirlenmiş tarihinden itibaren 1 ay içinde ödemeleri koşuluyla SGK doğum borçlanması yapılacak ve SGK doğum borçlanması ile borçlandırılan süreler sigortalılıklarına sayılacaktır.” denmektedir.

Yukarıda belirtilen hüküm gereği çalışan her kadın isteği doğrultusunda 3 çocuğu için doğum borçlanması hakkından yararlanabilecektir.

DOĞUM İZNİ HAKKINDAN YARARLANMA ŞARTLARI NELERDİR?

Doğum borçlanması demişken gelelim Kadın çalışanların annelik sebebiyle yararlanabileceği haklara. Bunlardan ilki Doğum İzni Hakkı’ dır.

Buna göre çalışan hamile bayan, 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası da doğumdan sonra olmak üzere toplam 16 hafta doğum izni kullanabilmektedirler. Çoğul gebeliklerde ise bu süre, doğum öncesi ve sonrası olarak 10’nar haftaya uzatılmaktadır.

4857 sayılı kanunun 74.maddesinde yer alan hükümlere göre doğum izni ile ilgili diğer şartlar ise şöyledir; hamile kadına gebeliği devam ettiği süre içerisinde rutin kontrolleri için işyeri tarafından ücretli izin verilmesi zorunludur. Ayrıca hekim raporu ile hamile kadın sağlık durumuna uygun olarak hafif işlerde çalıştırılabilir. Bu durumda çalışanın ücretinde bir indirim veyahut bir kesilme olmaz. Çalışan kadının isteği üzerine yasal rapor süresi dolduktan sonra 6 aya kadar ücretsiz SSK Doğum İzni verilir.

EMZİRME SÜRESİ NEDİR? HANGİ ZAMANLAR İÇERİSİNDE YARARLANILABİLİR?

Emzirme Süresi; Doğum gerçekleştikten sonra çocuk 1 yaşına gelinceye kadarki süreçte Kadın işçiye çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Sürenin iş günü içerisinde hangi zaman diliminde kullanılacağına kadın işçi kendi karar verir.

DOĞUM YARDIMINI KİMLER ALABİLİR?

Doğum Yardımı, konusuna ise ayrıca parantez açılması gerekmektedir. Çalışan annelerin doğumdan sonra fayda sağlayabileceği 3 farklı yardım kalemi bulunmaktadır.

** Bunlardan ilki Süt Parası olarak adlandırılan 01.01.2016 tarihi itibariyle anneye 122,00 TL’lik karşılıksız yapılan ödenektir.

** İkinci ve yine karşılıksız olarak sağlanan 300,00 TL ile 600,00 TL arasın değişen Doğum Yardımı parasıdır. Bu yardımdaki ödeme tutarı çocuk sayısı arttıkça TL tutarda yükseliş göstermektedir. 1.çocuk için 300,00 TL, 2. Çocuk için 400,00 TL, 3.Çocuk içinse 600,00 TL ödeme yapılmaktadır.

** Son yardım kalemi ise Rapor Parası’ dır. Doğum iznine çıkan, çalışan kadının rapor parası alabilmesi için aranan şart ise, çalışan kadın adına son 1 yıl içerisinde 90 gün Sigorta Priminin yatırılmış olmasıdır. Bu şartlar yerine getirilmiş ise,  çalışan kadın geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) alabilmektedir.

KADINLAR GECE İŞLERİNDE ÇALIŞTIRILABİLİR Mİ?

Seri üretim yapılan veya gece çalışması ihtiyacı olan işyerlerinde vardiyalı çalışma sistemi uygulanmaktadır. Kadın işçilerin Gece Çalıştırılma Koşulları 4857 Sayılı Kanun içerisinde irdelenmiştir.

İlgili kanun ve tüzükler içerisinde yer alan madde hükümlerine göre, kadın işçiler gece vardiyasında 7,5 saatten fazla çalıştırılamazlar.

18 yaşını doldurmamış genç ve çocuk kadın işçilere ise sanayiye ait işlerde gece çalışması yaptırılamaz.

İşverenler gece kadın işçi çalıştırmak istediğinde, çalışacak kadın ile ilgili devletin resmi sağlık kuruluşlarından sağlık raporu almak ve bu raporu 6 ayda bir revize etmek zorundadır.

Belediye sınırları dışında bulunan işyerleri için işveren gece çalışan kadına ulaşım aracı sağlamakla yükümlüdür.

Gebe işçiler, gebelik süresince ve doğum gerçekleştikten sonraki 6. Ayın sonuna kadar gece çalıştırılamazlar. Yine emziren kadın, doğumun gerçekleşmesinden itibaren 6 ay süre ile gece işlerinde çalıştırılamazlar, bu süre zaruri sebeplerin var olması ve doktor raporuyla ispatlanması halinde 1 yıla kadar uzatılabilir.

KOSGEB DESTEKLERİNDEN KİMLER, NASIL YARARLANABİLİR?

Kadın istihdamında yaşanan artışlar ile kadın, sadece çalışan işçi modelinden ayrılarak girişimci olma niteliği kazanma konusunda da hızlı bir yükselişe geçmiştir. Bu nedenle Devlet, kadın iş gücünü ekonomi içerisine dahil etmeye yönelik bir takım teşvik programları uygulamaktadır.

Bunlardan en önemlisi KOSGEB KADIN GİRİŞİMCİ DESTEKLERİ’ dir. İlgili destekle, Kadın girişimciye HİBE KREDİ imkânı sağlanmaktadır. 2016 yılında Hibe Kredi tutarı 50.000,00 TL’ ye yükseltilmiş, faizsiz kredi sağlama tutarı da 100.000,00 TL’ye çıkarılmıştır.

Kadın Girişimcilerin Hibe Krediden yararlanmasının en temel şartı, KOSGEB’ in düzenlemiş olduğu Girişimcilik Eğitimine katılmış olmasıdır. Bu eğitimler 32 saat ile sınırlı bırakılmıştır.

KOSGEB teşviklerinden yararlanmak için tüzel kişilik olarak işyerinin kurulmuş olması zorunludur.

KOSGEB tarafından sağlanan Hibe Kredilerin süresi 3 yıldır. 3 yılın sonunda aynı kişi ilgili teşvikten tekrar yararlanmak üzere Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı’na (KOSGEB) başvuruda bulunabilir.

Yukarıdaki bilgiler ışığında özetle söylenebilir ki, Kadın iş gücünün arttırılmasına yönelik ülkemizde önemli teşvikler ve hukuki düzenlemeler bulunmaktadır. Ekonominin kalkınması açısından büyük önem arz eden Kadın istihdamının ileriki zamanlarda katlanarak artacağı kanaatindeyiz.

SMMM BUKET ALGÜL

(05.08.2016)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.