İpotek Teminatlı Menkul Kıymetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: III, No: 33)

Sermaye Piyasası Kurulundan:

İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLERE İLİŞKİN

ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ

(SERİ: III, NO: 33)

 

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

             Amaç ve kapsam

             MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, ipotek teminatlı menkul kıymetlere ilişkin esasları düzenlemektir.

             Dayanak

             MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, Sermaye Piyasası Kanununun 13/A maddesine dayanılarak düzenlenmiştir.

             Tanımlar

             MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ’de geçen;

             a) BDDK: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

             b) İhraççı: Bu Tebliğ uyarınca ipotek teminatlı menkul kıymet ihraç eden 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankalar ile Kanunun 39/A maddesinde tanımlanan ipotek finansman kuruluşlarını,

             c) İkame varlık: 10 uncu maddede sayılan varlıkları,

             ç) İpotekli kredi: İpotekli konut kredileri ve ipotekli ticari kredileri,

             d) İpotekli konut kredisi: Tapu siciline mesken olarak kaydedilen bir veya birden fazla konut üzerine ipotek tesis etmek suretiyle teminat altına alınmış alacak ve kredileri,

             e) İpotekli ticari kredi: Tapu siciline mesken olarak kaydedilen konut ve arsa dışındaki taşınmazlar üzerine ipotek tesis etmek suretiyle teminat altına alınmış alacak ve kredileri,

             f) İTMK: İpotek teminatlı menkul kıymeti,

             g) Kanun: Sermaye Piyasası Kanununu,

             ğ) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu,

             h) Nitelikli yatırımcılar: Yerli ve yabancı yatırım fonları, emeklilik fonları, yatırım ortaklıkları, aracı kurumlar, bankalar, sigorta şirketleri, portföy yönetim şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları, emekli ve yardım sandıkları, vakıflar, 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi uyarınca kurulmuş olan sandıklar, kamuya yararlı dernekler ile nitelikleri itibarıyla bu kurumlara benzer olduğu Kurulca belirlenecek diğer yatırımcılar ve İTMK’lerin halka arz tarihi itibarıyla en az 1 milyon YTL tutarında Türk ve/veya yabancı para ve sermaye piyasası aracına sahip olan gerçek ve tüzel kişileri,

             ı) Teminat defteri: 8 inci maddede tanımlanan kayıt sistemini,

             i) Teminat uyum ilkeleri: Beşinci Bölümde yer alan ilkeleri,

             j) Teminat varlıklar: Kanunun 13/A maddesinde tanımlanan teminat havuzunda yer alan ve bu Tebliğ uyarınca teminat defterinde kayıtlı ipotekli krediler, ikame varlıklar ve türev araçlardan kaynaklanan haklar ile teminatları,

             k) Toplam yükümlülükler: İpotek teminatlı menkul kıymetler ve teminat defterine kaydedilen türev araçlardan kaynaklanan yükümlülükler toplamını,

             l) Türev araç: Vadeli işlem, opsiyon, swap ve benzeri sözleşmeleri,

             ifade eder.

 

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

             Tanım

             MADDE 4 – (1) İTMK, ihraççının genel yükümlülüğü niteliğinde olan ve teminat varlıklar karşılık gösterilerek ihraç edilen borçlanma senedidir. İTMK sabit veya değişken faizli, iskontolu veya primli, nama veya hamiline yazılı olarak ihraç edilebilir.

             (2) İTMK ihraççının talebi ve ilgili borsanın uygun görmesi üzerine menkul kıymet borsalarında işlem görebilir.

             İpotek teminatlı menkul kıymet ibaresinin kullanımına ilişkin yasak

             MADDE 5 – (1) Bu Tebliğ hükümlerine göre ihraç edilmeyen menkul kıymetler için "ipotek teminatlı menkul kıymet", "İTMK" veya eşdeğer ifadeler kullanılamaz.

             İhraççıların nitelikleri

             MADDE 6 – (1) Banka ve ipotek finansmanı kuruluşlarının İTMK ihraççısı olabilmeleri için;

             a) İTMK ihracına uygun mekan, donanım ve organizasyon yapısının oluşturulmuş olması,

             b) İTMK ihracı ve teminat varlıkların yönetiminden kaynaklanan risklere yönelik 7 nci madde kapsamında bir risk yönetim sistemi kurulmuş olması,

             zorunludur.

             (2) Bu maddede anılan şartları yerine getiren banka ve ipotek finansmanı kuruluşları durumlarını tevsik eden bilgi ve belgelerle birlikte Kurula başvurur. Başvuru sahibinin banka olması halinde Kurul, ilgili bankanın ihraççı olmasını engelleyecek bir hususun bulunup bulunmadığı hususunda BDDK’nın görüşünü alır. Kurul; kendisine iletilen bilgi ve belgeler çerçevesinde, başvuru sahibinin ihraççı niteliğini haiz olup olmadığına karar verir.

             Risk yönetim sistemi

             MADDE 7 – (1) İhraççının risk yönetim sistemi Beşinci Bölümde yer alan teminat uyum ilkelerine uygunluğu teminen;

             a) İTMK ihracı ve teminat varlıkların yönetimi ile ilgili kredi riski, faiz riski, kur riski, diğer piyasa riskleri, karşı taraf riski, operasyonel risk ve likidite riskini de içerecek şekilde risklerin tanımlanması, ölçülmesi, risk politikaları ve uygulama usullerinin oluşturulması ve uygulanması, risklerin analizi ve izlenmesi, raporlanması, araştırılması, teyidi ve denetimini sağlayacak şekilde oluşturulmalı,

             b) Riskler için belirlenen sınırlar aşıldığında riskin azaltılması için uygulanacak yazılı prosedürleri içermeli,

             c) Değişen piyasa koşullarına kısa sürede uyarlanabilmeli,

             ç) En az yılda bir defa gözden geçirilmelidir.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Teminat Varlıklar ve Teminat Defteri

             Teminat defteri

             MADDE 8 – (1) Teminat defteri; teminat varlıkların, ihraççının diğer malvarlığından ayrıştırılması amacıyla yazılı ve/veya elektronik olarak takip edildiği bir kayıt sistemidir. Teminat defteri ihraççı tarafından tutulur. Teminat defterinin tutulmasına ilişkin usul ve esaslar Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun uygun görüşü alınmak suretiyle Kurulca belirlenir.

             (2) Teminat varlıklar ile ilgili tüm işlem ve ihtilaflarda, teminat defterine yapılmış olan kayıtlar esas alınır.

             İpotekli kredilerin nitelikleri

             MADDE 9 – (1) İhraççı, kendi kaynaklarından kullandırdığı veya konut finansmanı kuruluşlarından devraldığı ipotekli krediler ile T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığından devraldığı alacaklardan aşağıda sayılan şartları taşıyanları teminat defterine kaydedebilir.

             a) Kredinin, 21/2/2007 tarihli ve 5582 sayılı "Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"un yürürlüğe girmesinden önce açılmış olması halinde, Kanunun geçici 11 inci maddesi uyarınca, konut finansmanı kapsamında kabul edilmesi,

             b) 5582 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra açılan kredilerin bu kanunda öngörülen nitelikleri taşıması,

             c) Kredinin anapara ve faiz geri ödemelerinin ihraççı tarafından ipotekle teminat altına alınması,

             ç) Kredinin teminatı olan taşınmazın Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde olması ve yapı kullanma izni bulunması,

             d) Kredinin teminatı olan taşınmazın kredi sözleşmesi süresi boyunca; 27/12/1999 tarihli ve 587 sayılı "Zorunlu Deprem Sigortasına Dair Kanun Hükmünde Kararname"nin 2 nci maddesi hükmü gereğince zorunlu deprem sigortası yaptırma zorunluluğu bulunması halinde bu yükümlülüğün yerine getirilmiş olması, ayrıca ihraççıya teminat varlıklara eklenmek üzere tazminat üzerinde rehin hakkı tanıyacak şekilde, deprem, yangın ve her türlü doğal afet rizikolarına karşı sigortalanması,

             e) Kredinin teminat defterine kaydedildiği tarih itibariyle vadesi gelmiş tüm ödemelerinin yapılmış olması,

             f) Kredinin teminatı olan taşınmazın piyasa değerinin hesaplanmış olması.

             (2) T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığından devralınan alacaklar için birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri uygulanmaz.

             (3) Kredinin teminatı olan taşınmazın piyasa değeri Kurulun Seri: VIII, No: 35 sayılı "Sermaye Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde Değerleme Hizmeti Verecek Şirketlere ve Bu Şirketlerin Kurulca Listeye Alınmalarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ"de yer alan usul ve esaslar çerçevesinde tespit edilir.

             İkame varlıkların nitelikleri

             MADDE 10 – (1) Aşağıda sayılan varlıklar, ikame varlıklar olarak teminat defterine kaydedilebilir.

             a) Nakit,

             b) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ihraç edilen likidite senetleri ve bu Banka nezdinde yasal yükümlülükler dışında bulundurulan serbest mevduat,

             c) Devlet iç ve dış borçlanma senetleri,

             ç) 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı "Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun" çerçevesinde Hazine kefaletiyle ihraç edilen menkul kıymetler,

             d) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına üye ülkelerin merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen menkul kıymetler,

             e) Kurulca uygun görülen ve kamuya ilan edilen diğer varlıklar.

             (2) Teminat defterine kaydedilen ikame varlıklar saklamaya yetkili kuruluşlar nezdinde ihraççının diğer hesaplarından ayrı bir hesapta saklanır. Bu hesaplara ilişkin sözleşmelerde, ilgili varlıkların İTMK’lerin teminatı olduğu belirtilir.

             Türev araçların nitelikleri

             MADDE 11 – (1) İhraççı, aşağıda sayılan şartları taşımak kaydıyla İTMK’lerden kaynaklanan yükümlülüklerin karşılanabilmesi amacıyla teminat varlıkların faiz veya kur riskine karşı koruma sağlayacak türev araçları teminat defterine kaydedebilir.

             a) Türev aracın borsalarda alım satıma konu olması veya karşı tarafının, kurulduğu ülke yetkili otoritesi tarafından yetkilendirilmiş bir banka, kredi kuruluşu, sigorta şirketi veya merkezi takas kuruluşu olması ve kredi derecelendirme kuruluşlarınca belirlenen derecelendirme notunun en az yatırım yapılabilir seviyede olması,

             b) Türev araç sözleşmesinde, İTMK’ler itfa edilinceye kadar ihraççının iflası durumunda dahi karşı tarafın sözleşmeyi tek taraflı feshedemeyeceğine ilişkin hüküm bulunması,

             c) Karşı tarafın, türev aracın teminat defterine kaydedilmesine onay vermesi,

             ç) İhraççı ile karşı taraf arasında yapılan netleştirmelerin, teminat defterine kayıtlı olan ve olmayan türev araçlar için ayrı ayrı yapılması.

             (2) Teminat defterine kaydedilen türev araçlar, saklamaya yetkili kuruluşlar nezdinde ihraççının diğer hesaplarından ayrı bir hesapta saklanır. Bu hesaplara ilişkin sözleşmelerde, ilgili türev araçların İTMK’lerin teminatı olduğu belirtilir.

             Teminat varlıkların korunması

             MADDE 12 – (1) Kanunun 13/A maddesi uyarınca İTMK’ler itfa edilinceye kadar teminat varlıklar teminat amacı dışında tasarruf edilemez, rehnedilemez, teminat gösterilemez, kamu alacaklarının tahsili amacı da dâhil olmak üzere haczedilemez, iflas masasına dâhil edilemez, ayrıca bunlar hakkında ihtiyati tedbir kararı verilemez.

             (2) Teminat varlıklarla ilgili her türlü nakit akışı için bir banka nezdinde ihraççının diğer hesaplarından ayrı olarak bir hesap açılır. Teminat varlıklardan sağlanan nakit, teminat varlıklara dâhil olup ilgili kredi hesaplarından ivedilikle bu hesaba aktarılır.

             (3) İhraççının ipotek teminatlı menkul kıymetlerden kaynaklanan ödeme yükümlülüğünü yerine getirememesi ve teminat havuzlarına dahil edilen varlıkların menkul kıymet sahiplerinin alacaklarını karşılamaya yetmemesi halinde alacağı teminat havuzundaki varlıklarla karşılanmayan ipotek teminatlı menkul kıymet sahipleri, ihraççının diğer malvarlığına başvurabilir.

TÜMÜNE ULAŞMAK İÇİN TIKLAYIN
 

(04.08.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.