Berkay Özgüven
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
umutberkayozguven@gmail.com

6 Adımda Enflasyon Düzeltmesi Nasıl Yapılacak?

Enflasyon düzeltmesi uzun zamandır hemen hemen herkesin gündeminde.

Nedeni, şirketlere getirdiği ekstra vergi yükünün yanında, uygulanma noktasında, getirdiği ağır iş yükü.

Ancak, süreç artık netleşti.

Enflasyon düzeltmesi 2024/2.dönem bilançolara uygulanacak!

Peki, adım adım ilerlersek, sürece nasıl başlamalı ve bitirmeliyiz?

Çok detaylı olmayan, butik bir bilanço üzerinden süreci netleştirmeye çalışacağız.

Örneğin, X A.Ş.’nin 30 Haziran 2024 tarihli enflasyon düzeltme öncesi bilançosu aşağıdaki gibidir:

AKTİF				PASİF
100	Kasa	552,92	300		Banka Kredileri	500.000,00
102	Bankalar	117,69	320		Satıcılar	244.600,18
108	Diğer Hazır Değerler	350.000,00	500		Sermaye	100.000,00
120	Alıcılar	448.276,17	502		Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları	374.041,00
131	Ortaklardan Alacaklar	723.047,33	570		Geçmiş Yıllar Karları	1.616.526,93
136	Diğer Çeşitli Alacaklar	103.131,70
153	Ticari Mallar	495.058,58
190	Devreden KDV	638.222,30
255	Demirbaşlar	76.761,42
257	Birikmiş Amortismanlar (-)	2.004,66
TOPLAM		2.833.163,45	TOPLAM			2.835.168,11

1- Adım: Düzeltme yapılacak hesaplar tespit edilecek.

Bilanço karşınıza geldiğinde, 2023’te olduğu gibi düzeltme yapılacak olan hesaplar, yani, -parasal olmayan kalemler- tespit edilecek.

Bizim örneğimizde, para ile ifade edilemeyen, yani düzeltmeye tabi tutulacak olan hesaplar, yukarıdaki tabloda sarı ile işaretlenmiş olan, 153-Ticari Mallar, 255- Demirbaşlar, 257-Birikmiş Amortismanlar, 500- Sermaye, 502- Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları ve 570 Geçmiş Yıl Karları hesapları.

2. Adım: Düzeltilecek Olan Tutarlar Tespit Edilecek.

Düzeltme yapılacak olan hesapların, 30 Haziran tarihli bilançodan hareketle, düzeltmeye esas tutarları tespit edilecek.

AKTİF				PASİF
153	Ticari Mallar	495.058,58	500		Sermaye	100.000,00
255	Demirbaşlar	76.761,42	502		Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları	374.041,00
257	Birikmiş Amortismanlar (-)	2.004,66	570		Geçmiş Yıllar Karları	1.616.526,93

Görüldüğü üzere, ilk 2 adım çoktan geçildi!

3.Adım: Düzeltmeye Esas Tarihler ile Yİ-ÜFE'ye Göre Düzeltmeye Esas Kat Sayılar Tespit Edilecek.

Bu noktada, 3 önemli kıstas var.

Bilançolarda, bazı kalemler geçen yıldan geliyor olabilir. Bu hesaplarda, 2023’ten gelenlerde katsayı, 1,19493.

2024 yılı haziran ayına kadarki geçen süre içinde alınmış olabilir. Kısaca, yıl içinde alınmış olabilir. Böyle bir durumda, 2024 yılı içinde alınanlarda, alındığı ay ile haziran sonu Yİ-ÜFE arasında katsayı belirlenecek.

Stoklarda ise, kat sayısı açısından özellikli bir durum var.  Basit yöntem seçilirse katsayı, 1,03421.

4. Adım: Düzeltmeye Esas Katsayılardan Yola Çıkılarak Düzeltme Sonrası Tutarlara Ulaşılacak.

Düzeltmeye esas katsayılar, Yİ-ÜFE endeksleri baz alınarak belirlendiğine göre, gelelim düzeltme işlemine!

153- Ticari mallar hesabı, basit ortalama yönteme göre düzeltilmek istendiğinde, 495.058,58*1,03421= 511.994,53 TL düzeltme sonrası değere ulaşılacak.

Ancak, gerçek yöntem dediğimiz, deftere kayıt tarihinden ilerlenmek istendiğinde stoğun deftere kaydedildiği tarihlere gidilecek. 495.058,58 TL’nin tamamının 2023 yılından geldiğini varsaydığımızda, bu defa 495.058,58 * 1,19493 = 591.560,35 TL düzeltme sonrası değere ulaşacağız.

Demirbaşların ise, 70.000 TL’lik kısmının 2023’ten, 6.761,42 TL’lik kısmının ise 2024 yılı şubat ayı içerisinde alındığını varsayalım.

2023’ten gelenin düzeltme sonrası değeri, 70.000 TL * 1,19493= 83.645,10 TL olacak, 2024/Şubat ayında alınan demirbaş için, şubat ve haziran ayı arasında endekslemesi yapılacak.

Yani, 6.761,42 * 1,10613 = 7.479,01 TL düzeltme sonrası değere ulaşacağız. Aynı durumu birikmiş amortismanlar için de gerçekleştirdiğimizde ve 2023’ten geldiğini varsaydığımızda, 2.004,66*1,19493 =-2.395,43 TL düzeltme sonrası değere ulaşacağız.

Sermaye grubunun tamamının 2023’ten geldiğini düşünürsek, 500 – Sermaye hesabının değerleme sonrası 502 hesaba aktarılacak değeri, 119.493,00, 2023’ten gelen, 502 - Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları hesabının yeni değeri, 446.952,81 TL ve yine geçen yıl 20 yıllık düzeltme sonucu oluşan 570- Geçmiş Yıl Karları’nın yeni 1.931.636,52 TL’ye ulaşacak.

İlk başta verdiğimiz bilanço örneğini basitleştirirsek hesapların değerleme farkları aşağıdaki gibi oluyor:

AKTİF				PASİF
153	Ticari Mallar	16.935,95	502		500- Sermaye’den Gelen	19.493,00
255	Demirbaşlar	13.645,10	502		Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları – 2023’den Gelen	72.911,81
257	Birikmiş Amortismanlar (-)	390,77	570		Geçmiş Yıllar Karları	315.109,59

Düzeltme farklarını bulduğumuza göre, artık 5.adıma geçebiliriz!

5. Adım: Düzeltme Sonrası Tutarlar Bulunduktan Sonra, Muhasebe Kayıtları Yapılacak.

Burada önemli konu, Aktif hesapların düzeltilmesinden kaynaklanan fark tutarları 698 hesaba alacak kaydedilirken, pasif karakterli hesapların düzeltilmesinden kaynaklanan fark tutarlarının ise 698 hesaba borç kaydedilmesi.

Şayet, 698 hesap alacak bakiye veriyorsa, bu tutar 648 – Enflasyon Düzeltmesi Karları hesabına, borç bakiye veriyorsa, 658-Enflasyon Düzeltme Zararı hesabına aktarılacak, sonuç işletmenin GELİR tablosuna yansımış olacak.

Bizim yaptığımız düzeltmelerin muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacak:

MUHASEBE KAYITLARI
BOÇLU HESAP VE TUTARI	124.094,22	ALACAKLI HESAP VE TUTARI	124.094,22
153-09- TİCARİ MALLAR	16.935,95	698-153-Enlasyon Düzeltme Hesabı	16.935,95
255-09- DEMİRBAŞLAR	14.362,69	698-255-Enlasyon Düzeltme Hesabı	14.362,69
698-257-09 Enflasyon Düzeltme Hesabı	390,77	257-09 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR(-)	390,77
698-502-Enlasyon Düzeltme Hesabı	19.493,00	502-09 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FARKLARI	19.493,00
698-502-Enlasyon Düzeltme Hesabı	72.911,81	502-09 SERMAYE DÜZELTMESİ OLUMLU FARKLARI	72.911,81
698-570-Enlasyon Düzeltme Hesabı	315.109,59	570-09 GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI-Enflasyon Düzeltmesi Fark Hesabı	315.109,59
TOPLAM BORÇ BAKİYESİ	124.094,22	TOPLAM ALACAK BAKİYESİ	124.094,22

698 hesapta oluşan, 376.606,53 TL borç bakiye, 658-Enflasyon Düzeltme Zararına Atılarak, süreç gelir tablosuna yansımış olacak.

6 Adım: Enflasyon Düzeltmesi Yapılmış Nihai Bilanço Ortaya Çıkmış Olacak.

Bütün bu süreç tamamlandığında, düzeltme yapılmış nihai bilanço oluşacak ve enflasyon düzeltme süreci nihayete ermiş olacak.

Hemen şunu da ilaveten söylemek faydalı olacaktır.

- Satış Maliyetinde Düzeltme Öncesi ve Sonrasında Gelir Tablosuna Etkisi Nötr.

- Amortismanların, imalatçılar hariç enflasyon düzeltmesinden önce ya da sonra yapılmasının Gelir Tablosuna Etkisi Nötr.

Dolayısıyla, uygulama açısından tercihlerinizi bu doğrultuda yapabilirsiniz.

13.08.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.