Zafer Anadolu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
zafer.anadolu@sinpas.com.tr

Çalışana Sağlanan Menfaatlerin Vergilendirilmesi

I-GİRİŞ

Ülkemizde genellikle turizm bölgelerinde yer alan oteller ve sanayi işletmelerinin yerleşim yerlerinden uzak yerlerde faaliyet göstermektedir. Bu işletmelerde çalışan personeller için çoğu zaman konaklama hizmeti sorun yaratmaktadır.

İşletmelerin bordrolu personeline veya yönetim kurulu üyelerine faaliyetleri konusunda bedelsiz konut hizmetinden yararlandırmaktadır. Verilen bedelsiz hizmet vergi kanunları karşısındaki durumu uygulamada sorunlar yaratmaktadır. Bu yazımızda şirket çalışanlarına ve yönetim kurulu üyelerine bedelsiz verilen hizmetin vergilendirilmesi hususuna yer verilecektir.

II-YASAL MEVZUAT

a)      Gelir Vergisi Kanunu Yönünden;

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir..." denilmiş, aynı Kanunun 63 üncü maddesinde de "Ücretin gerçek safi değeri işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından aşağıdaki indirimler yapıldıktan sonra kalan miktardır... konut tedariki ve sair suretle sağlanan menfaatler, konutun emsal kirasına veya menfaatin emsal bedeline göre değerlenir." denilmiştir.

Aynı Kanunun 23 üncü maddesinin 9 uncu bendinde "Genel, olarak maden işletmelerinde ve fabrikalarda çalışan işçilere ve özel kanunlarına göre barındırılması gereken memurlarla müstahdemlere konut tedariki ve bunların aydınlatılması, ısıtılması ve suyunun temini suretiyle sağlanan menfaatler ile mülkiyeti işverene ait brüt alanı 100 m yi aşmayan konutların hizmet erbabına mesken olarak tahsisi suretiyle sağlanan menfaatler (Bu konutların 100 m2 yi aşması halinde, aşan kısma isabet eden menfaat için bu istisna hükmü uygulanmaz.)"in gelir vergisinden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır. 

b) Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden;

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 5'inci maddesinde vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılmasının hizmet sayılacağı, 20'inci maddesinin 1'inci bendinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, 27'inci maddesinin 2'nci bendinde, bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de, matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücretinin esas alınacağı kurala bağlanmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinde; “KDV uygulamasında personele bedelsiz sağlanan menfaatlerden aşağıda sayılanlar vergiye tabi tutulmaz:

a) Personele işyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi,

b) Personele yatacak yer veya konut tahsisi,

c) Personelin toplu olarak işyerine gidip gelmesini sağlamak amacıyla yapılan taşıma hizmetleri,

ç) Personele demirbaş olarak verilen giyim eşyası.

İşletmenin iktisadi faaliyetini sürdürebilmesi için yapılan ve işletmede yaratılan katma değerin bir unsuru olan bu masraflar, maliyetin bir parçası olduğundan, personele tahsis sırasında vergiye tabi tutulmaz, bu mal ve hizmetlerin iktisabında yüklenilen vergiler ise genel hükümlere göre indirim konusu yapılabilir.” denilmiştir.

III-BEDELSİZ HİZMETİN VERGİLENDİRİLMESİ

İşletmenin konut, misafirhane, dinlenme kampı vb. tesislerde personele, eş ve çocuklarına bu yerlerde bedelsiz konaklama imkanı sağlaması vergi kanunları açısından sorun yaratmaktadır.

Uygulamada karşılaşılan bu sorunla ilgili verilen özelge ve danıştay kararları aşağıdaki gibidir.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 04/12/2001 tarih ve B.07.0.GEL.0.42/4214-1672/65040 özelgesinde; “konutun bedelsiz olarak tahsis edilmesi halinde, söz konusu kira bedellerinin vergiden istisna edilmesi mümkün olamayacağından, bu ödemelerin gayrisafi tutarının ilgililerin ücretlerine eklenmek suretiyle vergiye tabi tutulması gerekir.”  açıklanmıştır.

Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın vermiş olduğu başka bir özelge de;

 Gelir Vergisi Yönünden,

“Şirketinizce kiralanan konutların personellerinize bedelsiz olarak tahsisi edilmesi halinde, söz konusu kira bedellerinin vergiden istisna edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Buna göre, yapılan kira ödemelerinin aylık olarak dikkate alınacak gayrisafi tutarının ilgililerin ücretlerine eklenmek suretiyle vergiye tabi tutulması gerekir.” denilmektedir.

Katma Değer Vergisi Yönünden,

“İşletmenin iktisadi faaliyetini yürütebilmesi için yapılan ve işletmede yaratılan katma değerin bir unsuru olan bu masraflar maliyetin bir parçası olduğundan, personele tahsis sırasında vergiye tabi tutulmayacak, bu mal ve hizmetlerin iktisabında yüklenilen vergiler ise genel hükümlere göre indirim konusu yapılabilecektir.” denilmektedir.

Danıştay 3.Dairesi’nin 25.04.2014 tarih ve E: 2013/04133, K: 2014/01802 kararında; şirketin işletme personeline bedelsiz olarak konaklama hizmeti sunduğu tartışmasız olup, ücretsiz olarak sunulmuş olmasının hizmetin niteliğini değiştirmeyeceği, dolayısıyla bu hizmetin yasada belirtilen emsal ücrete göre vergilendirilmesi gerektiği açıktır.

“Belirtilen nedenlerle, takdir komisyonunca, personele bedelsiz hizmetin sunulduğu Ocak ila Mayıs 2007 dönemleri matrahının belirlenmesinde hukuka aykırılık bulunmadığından, temyiz istemine konu kararın, sözü edilen dönemler için re'sen takdir edilen dönem matrahlarının hukuka uygunluğunun, bu konuda davacı tarafından ileri sürülen iddialar da gözönünde bulundurularak araştırılıp, ulaşılacak sonuca göre yeniden bir karar verilmek üzere bozulması gerekmiştir.

Açıklanan nedenlerle, davalı temyiz isteminin kabulü ile Antalya 2. Vergi Mahkemesinin 12.06.2009 gün ve E:2009/252, K:2009/366 sayılı kararının; vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin kaldırılmasına ilişkin hüküm fıkrasının bozulmasına, maktu vekalet ücretine ilişkin hüküm fıkrasına yöneltilen davacı temyiz isteminin reddi ile sözü edilen hüküm fıkrasının onanmasına, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13'üncü maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 25.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verilmiştir.

Yukarıdaki hüküm ve açıklamalara bakıldığında verilen bedelsiz hizmet işletmenin faaliyeti ile ilgiliyse personelin bordrosuna dahil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir. Ancak verilen bu hizmet konaklama hizmeti kapsamında değerlendirildiğinde emsal bedeli veya emsal ücreti üzerinden K.D.V. hesaplanması gerekmektedir.

---

*Mali Müşavir

[1]  Dn. 3. D’nin, 25.04.2014 tarih ve E.2013/04133, K.2014/01802 sayılı Kararı

[2]  Gelir İdaresi Başkanlığı, 04/12/2001 tarih ve  B.07.0.GEL.0.42/4214-1672/65040 sayılı Özelgesi.

[3]  Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı, 16.02.2007 tarih ve  B.07.1.GİB.4.07.16.02/KDV-ÖZG-07-75 sayılı Özelgesi.

04.05.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.