Yalçın Başar
Vergi Müfettişi
yalcinbasar@hotmail.com

7417 Sayılı Kanun İle Yeni/Yeniden Varlık Barışı

1.GİRİŞ

7417 Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde        Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 05 Temmuz 2022 Tarihli ve 31887 Sayılı          Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu yasa birçok kanunda yapılan değişiklikler içermekte olup, yazımızda 193 sayılı          Gelir    Vergisi Kanunun Geçici 93.maddesinde yer alan Varlık Barışı uygulaması sona erdikten        sonra   son dakika önergesi ile 7417 sayılı kanuna eklenerek mezkûr resmi gazetede       yayımlanan “Yeni Varlık Barışı” uygulamasına değinilecektir. Şüphesiz ki Hazine ve Maliye Bakanlığınca konuya ilişkin çıkarılacak tebliğler uygulamaya yön verecektir.

2. SON VARLIK BARIŞI KANUNU NELER İÇERİYOR?

2.1. Genel Hususlar

* Son varlık barışı uygulaması Kurumlar Vergisi kanunun Geçici 15.maddesine eklenmiştir.

* Varlık Barışı Uygulamasına 31.03.2023 tarihine kadar başvurulabilecek olup söz konusu           düzenlemede herhangi bir süre uzatımı imkânı bulunmamaktadır.

* Yurt dışı ve yurt içi çeşitli ekonomik varlıklar uygulamadan yararlanabilecektir.

2.2. Yurt Dışı Varlıklar

* Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası        araçları bildirilebilir.

* Yurt dışı Varlık Barışı bildirimine Gerçek veya Tüzel kişilerce başvurulabilecektir.

* Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve bu maddenin yürürlük tarihi      itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31.03.2023 tarihine kadar       kapatılmasında kullanılabilir.

* Yurt dışı varlıklar 05.07.2022 tarihinden önce yurda getirilmiş olması şartıyla sermaye   avanslarının kapatılması amacıyla kullanılabilecektir.

* Yurt dışı varlıklar ile ilgili bankalar veya aracı kurumlara bildirimde bulunulması        yeterlidir.

2.3. Yurt İçi Varlıklar

* Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul    kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 31.03.2023 tarihine kadar vergi dairelerine beyan edilir.

* Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan varlıklar bildirime konu edilebilir.

* Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefiyeti bulunmayanlarda uygulamadan yararlanabilir.

* Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar tarafından taşınmaz dışındaki           varlıkların en geç beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlara yatırılmak suretiyle tevsik      edilmesi zorunludur.

* Yurt içi varlıklarda yurt dışı varlıklara ilaveten Taşınmazlarda kapsamdadır.

* Yurt içi varlık barışı kapsamında beyan edilerek işletme kayıtlarına alınacak taşınmazların          işletmeye devrine ilişkin tapuda yapılacak işlemlerden, 02.07.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar       Kanunu uyarınca harç alınmaz, bu taşınmazların işletmeye devri 193 sayılı Kanunun   mükerrer 80 inci maddesi uygulamasında elden çıkarma sayılmaz.

2.4. Ortak Hükümler

* Yurt dışı ve yurt içi varlık barışı kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar 213 sayılı      Kanun uyarınca defter tutan mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla kanuni defterlere kaydedilir.

* Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu madde hükümleri uyarınca kanuni       defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açarlar.

* Bu fon hesabı bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmedikçe işletmeden       çekilemez, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamaz, işletmenin tasfiye edilmesi   halinde ise vergilendirilmez.

* Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, söz          konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca gösterirler.

* Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaz ve bildirim veya beyan tarihinden      itibaren iki yıl geçmesi koşuluyla vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın        tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilir.

* Bildirim ve beyana konu edilen varlıklarla ilgili olarak 213 sayılı Kanunun amortismanlara      ilişkin hükümleri uygulanmaz. Bu varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir     veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmez.

2.5. Vergilendirme

* YURTDIŞI VARLIKLAR ile ilgili olarak;

- 30.09.2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için %1,

-01.10.2022 tarihi ila 31.12.2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler                    için %2,

-31.03.2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için %3,

Oranında vergi tarh edilir.

* Bildirimde bulunulan banka ve aracı kurumlarca yukarıda yer alan oranlarda vergi peşin            olarak tahsil edilerek izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla        bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan eder ve aynı sürede öderler.

ANCAK; VARLIKLAR 1 YIL HESAPTA TUTULURSA VERGİ %0

*** Bildirilen varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer      edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az bir yıl        süreyle tutulması halinde %0 olarak uygulanır.

****Banka ve aracı kurumlar tarafından bildirim esnasında tahsil edilerek vergi dairesine ödenen vergi, bildirim sahibinin ilgili vergi dairesine başvurusu üzerine iade edilir.

* YURT İÇİ VARLIKLAR ile ilgili olarak ise;

- Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %3 oranında vergi tarh                    edilir.

- Tarh edilen vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenir.

- Ödenen vergi, hiçbir suretle gider yazılamaz.

- Ödenen vergi, başka bir vergiden mahsup edilemez.

2.6. Vergi İncelemesi Durumu

* Bildirilen veya beyan edilen varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi     incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

* Başka bir inceleme gerekçesi ile başlayan Vergi İncelemeleri sonucunda tespit edilen matrah      farkının varlık barışı konusundan kaynaklanması halinde bu varlıkların değeri tutarında matrah             farkına tarhiyat yapılamaz.

* İnceleme sonucunda tarhiyat konusunun varlık barışı kaynağı dışında bir kaynaktan geldiği        anlaşılırsa varlık barışı tutarları inceleme sonucunda bulunan tutarlardan mahsup edilemez.

* Vergi incelemesine başlanılan veya takdir komisyonuna sevk edilen tarihten sonra bu madde     kapsamında yapılan bildirim ve beyanlar dolayısıyla söz konusu inceleme veya takdir    komisyonu kararları sonucunda yapılacak tarhiyatlar işleme konulacaktır. Dolayısıyla       inceleme başladıktan sonra ve/veya takdir komisyona sevkten sonra yapılan varlık barışının inceleme sonucuna etkisi olmayacaktır.

2.7. İhlal Halleri

* Yurt dışı bildirime konu varlıkların bildirimin yapıldığı tarihten itibaren,

- Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmemesi,

- Bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen vergilerin süresinde                               ödenmemesi,

*** Hallerinde kanunun bildirilen veya beyan edilen varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılamayacağı yönündeki hükümlerinden     faydalanılamayacaktır.

*** Öte yandan Tahakkuk eden verginin vadesinde ödenmemesi vergi aslının gecikme zammı      ile birlikte 6183 sayılı Kanun uyarınca takip ve tahsiline engel teşkil etmez. Tahsil edilmiş olan     vergiler red ve iade edilmez.

* Bildirim ve beyan süresi sona erdikten sonra bildirim veya beyanlara ilişkin düzeltme     yapılamayacaktır. Ancak başvuru süreleri içerisinde her zaman düzeltme ve eklemeler yapılabilecektir.

3.SONUÇ

* 7256 sayılı kanun ile Gelir Vergisi Kanunun Geçici 93.maddesinde yer alan varlık barışı            uygulaması 30.06.2022 tarihinde kadar “Vergisiz” olarak yapılabilmekteydi. İlgili kanunun son      başvuru tarihi sona erdikten 5 gün sonra yeni varlık barışı uygulaması bu sefer vergili (kısmen)   olarak yürürlüğe girdi.

*Yazımızın 2. Bölümünde varlık barışı uygulaması ile ilgili ana hatlara yer verilmiş olup yeni        düzenlemenin bir önceki yasa ile benzer noktaları olduğu kadar önemli farkları da bulunmaktadır. 7417 sayılı Kanun ile yürürlüğe giren yeni varlık barışı uygulamasının en önemli        farkı Vergili (kısmen) olmasıdır. Yurtdışı varlık bildirimlerine ilişkin kademeli vergilendirme yöntemi uygulanacak olup ne kadar erken başvuruda bulunulursa o kadar az oranda vergi            ödemesi ile karşılaşılacaktır. Ayrıca yine yurtdışı varlıklara ilişkin bildirilen varlıkların 1 yıl hesaplarda bekletilmesi şartıyla daha önce hesaplanıp ödenen vergilerin mükelleflere iade    edileceği belirtilmiştir. Kademeli vergilendirme ile varlıkların biran önce kayıtlara alınması, %0 vergi hesaplanması ile de bildirilen varlıkların 1 yıl boyunca ekonomi içinde kalması         sağlanmaya çalışılmıştır. Öte yandan ödenen vergilerin iadesi için Vergi İnceleme Raporu,            Yeminli Mali Müşavir Raporu istenip istenmeyeceği çıkarılacak tebliğde açıklanacaktır.           Tahminimiz söz konusu iadenin herhangi bir koşula bağlanmadan gerçekleştirileceğidir.

*Yurt içi varlıklar için ise sabit bir oran (%3) öngörülmüş olup herhangi bir iade mahsup durumu bulunmamaktadır.

*Söz konusu yasanın daha önceki örneklerinden farklı olarak daha açıklayıcı ve katı olduğu         söylenebilir.

*Önceki kanunlarda yer alan varlık barışı işlemlerinde gri alanlar ile ilgili idarenin uygulamaları    yargı organlarında ihtilaf konusu olmuş ve genellikle mükellef lehine yargı kararları çıkmıştır. Yurtiçi varlıklar ile ilgili mükellef olmayanlarında yeni yasada faydalandırılması bu hususa       örnek teşkil etmektedir.

*Ayrıca inceleme sonrası yapılan varlık barışı kapsamının dışına alınması da ihtilafları      gidermek maksadıyla kanuna maddesine eklenmiştir.

*Beyan edilen taşınmazlarda işletmeye devir anında tapu harcı alınmaması ve yine aynı devir       işlemini değer artış kazancı konusu dışına çıkarılması da yerinde olmuştur. 

*Bildirilen varlıklar için açılan fon hesaplarında yer alan varlıkların en az iki yıl boyunca işletmeden çekilmemesi önem arz etmektedir.

*Devam eden incelemeler ile ilgili olarak ilgili maddenin 10. Fıkrasında yer alan varlık barışı        uygulamasının inceleme ve tarhiyat yapılmayacağı yönündeki hükmünü 9.fıkradaki “Diğer       nedenlerle başlayan vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları sonucu bulunan matrah      farkının madde kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının         tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla      olması durumunda matrah farkına ilişkin tarhiyat yapılmaz.” Hükmü ile birlikte mütalaa etmek    gerekmektedir. Burada bildirim öncesi başlayan incelemenin konusu önem arz etmekte olup,          yapılan sınırlı incelemelerde bu husus irdelenmelidir. Tahminimizce mükellefler ile idare    arasında ihtilafa konu olacak en önemli husus ve muğlak alan burası olacaktır.

*Yine inceleme sonucu bulunan matrah kaynağı ile varlık barışı bildirimine konu varlığının aynı   kaynaktan doğma hususu da ihtilafa sebep olabilecektir. Zira incelemenin kaynağı ile varlık        barışının kaynağının aynı olması hususunun nasıl tespit edileceği belli değildir ve eleştiriye     açıktır.

Sonuç olarak yeni varlık barışı uygulaması bir süre daha vergi gündeminde yer alacak gibi            görünmekte olup bildirim ve beyanda bulunacakların ilgili yasa hükümlerini dikkatle göz             önünde bulundurarak hareket etmesi yerinde olacaktır.

07.07.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.