Mustafa Kulak
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
mustafa.kulak06@gmail.com

Personelin Yemek Harcamaları Ödeme Kaydedici Cihaz Fişi İle Kayıtlara Gider Olarak Alınabilir Mi?

I-GİRİŞ

İşletme personeli çalışanlarının, şehir içi ve şehir dışı seyahatlerinde iş ile ilgili yapmış oldukları fatura düzenleme sınırının altında kalan yemek harcama giderleri için düzenlenen ÖKC fişlerinin vergisel açıdan iki ayrı boyutu söz konusudur. Bunlardan birincisi, söz konusu belgelere dayanarak yapılan harcamaların gider yazılıp yazılamayacağı, ikincisi ise aynı belgelere dayalı olarak katma değer vergisinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hususları idarenin konu ile ilgili özelgeleri de dikkate alınarak irdelenecektir.

II-YASAL MEVZUAT

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3.maddesinin (b) bendinde; "Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır." denilmiş, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin yemin hariç her türlü delille ispatlanabileceği belirtilmiştir. Anılan bent hükmü uyarınca, yapılan genel giderlerin indirim konusu yapılabilmesi için, söz konusu giderlerle kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında doğrudan ve açık bir illiyet bağının bulunması gerekmekte olup bu mahiyette olmayan giderlerin ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılması mümkün değildir.[1]

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak zorunda olan çiftçiler; Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, serbest meslek erbabına, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara, defter tutmak zorunda olan çiftçilere, vergiden muaf esnafa, sattıkları mal veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak zorundadırlar. 2019 yılı için (504 VUK Genel Tebliği ile) 1.200,00 TL’yi geçmemesi halinde perakende satış fişi/ödeme kaydedici cihaz fişi düzenleyebilir veya alabilirler. Bu tutardan az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.[2]

Perakende satış fişleri, ödeme kaydedici cihaz fişi vergi mevzuatında fatura ve fatura yerine geçen vesikalar arasında gösterilmiştir.

KDV Kanunu’nda ise, KDV’nin indirim konusu yapılabilmesi için; yurtiçinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlerde, KDV’nin “alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve bu fatura ve vesikaların defterlere kaydedilmek şartı” mevcuttur.[3]

Kanun gereği, Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar (şirketler ve tüm gerçek usulde vergi mükellefi olan esnaf ve serbest meslek erbabı) satın aldıkları mal ve hizmetlerin tamamı için fatura istemek ve almak zorundadırlar.

204 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde; "Ancak, mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak; işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (Kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan ve fatura düzenleme sınırları içinde kalan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257.maddesinin bakanlığa verdiği yetkiye dayanılarak uygun görülmüştür. İşletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında ise bedeli ne olursa olsun fatura düzenlenmesi defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerekmektedir." Ayrıca, 206 sıra numaralı Vergi Usul Genel Tebliğinin (G) bölümünde; "3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun ilgili hükümleri gereğince mükelleflerin, faaliyetleri ile ilgili olarak yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarına ilişkin alış vesikalarında ayrıca gösterilen katma değer vergisinin, belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması şartıyla, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilmesi mümkün bulunmaktadır.[4]

Bu konuda İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın verdiği 04.04.2018 tarih ve 39044742-130-E.333687 sayılı özelgesinde; şirketiniz tarafından iş yerinde tüketilmek amacıyla satın alınan ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan mal ve hizmet bedelleri (gıda maddeleri) ile şirket çalışanlarının görevli olarak çıktığı iş seyahatlerinde satın almış olduğu (yemek, otopark, ekmek, içecek) hizmet bedelleri için mal ve hizmet satan kişilerce düzenlenen perakende satış fişleri ile ödeme kaydedici cihaz fişlerinin gider belgesi olarak kullanılmasının mümkün olup olmadığı ve katma değer vergisinin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen görüşte, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmaları şartıyla fatura düzenleme haddinin altında kalan, iş yerinde ve şantiyede kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın alınan kırtasiye, büro ve temizlik giderleri, su, gıda giderleri için alınan perakende satış veya ödeme kaydedici cihaz fişlerinin gider belgesi olarak kullanılması mümkün bulunmaktadır. Ancak, şirket çalışanlarının şirket dışında yiyecek, konaklama ve yol giderleri, otopark ve misafir ağırlamaya ilişkin giderlerin bu kapsamda değerlendirilmesi söz konusu değildir. Diğer taraftan, şirket çalışanlarının görevli olarak şehir içi ve dışındaki şantiyelere gittiklerinde yapmış oldukları yemek vb. harcamaların kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi için fatura ile tevsik edilmesi gerekmektedir.[5]

            Konu ile başka bir özelgede; parelel yönde görüş verildiği anlaşılmış olup, verilen özelgede; İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın verdiği 04.10.2011 tarih ve 4.35.16.01-176300-500 sayılı özelgesinde; şirketiniz tarafından iş yerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın alınan ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan mal ve hizmet bedelleri (Gıda, şeker, çay, ekmek, mutfak tüpü, yemek, gazete, hırdavat, sabit kıymet bakım-onarımı vb.) ile şirket çalışanlarınızın görevli olarak çıktığı iş seyahatlerinde satın almış olduğu (yemek, otopark, otoban geçiş ücreti, taksi ücreti, oto yıkama vb.) hizmet bedelleri için mal ve hizmet satan kişilerce düzenlenen perakende satış fişleri ile yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kullanılmasının mümkün olup olmadığı ve katma değer vergisinin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen görüşte, KDV mükelleflerinin işletmelerinde tüketime konu olacak kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri, gıda gibi genel giderlerin ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilmesi mümkündür. Ancak, bunlar dışında kalan alış ve giderler ödeme kaydedici cihaz fişi ile tevsik edilemeyeceğinden, söz konusu belgelerde yer alan katma değer vergisi de indirim konusu yapılamayacaktır.[6]

II-SONUÇ:

Gelir Vergisi Kanunu madde 40/1’e göre, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin indirim konusu yapılacağı açıktır. Vergi Usul Kanunu ilgili maddelerinde fatura ve fatura yerine geçen belgelerin açıklandığı, 204. Sıra numaralı VUK Tebliğinde ise perakende satış fişleri ile ilgili kısıtlamaların söz konusu olduğu, son zamanlarda KDV iade talep eden mükelleflerin indirilecek KDV listesinde yer alan yazar kasa yemek giderleri hususunda idarenin indirime konu edilmemesi gerektiği yönünde eleştirisinin söz konusu olduğu ve bu fişlerin listeden çıkarılmasını istemektedir.

İdarenin yukarıda vermiş olduğu görüşe katılmak mümkün değildir. Nitekim, şirket personelinin şehir dışında yaptığı otopark gideri, çok küçük tutarlı yemek gideri için perakende satış fişi veya ÖKC fişi yerine fatura alması pratikte mümkün değildir. Yapılan bu harcama GVK 40.maddesine uygun ise VUK 227.maddesinde tevsik edici belgelerden olan ÖKC fişi/perakende satış fişi işe tevsik edileceği için, gelir ve kurumlar yönünden gider kabul edilmeli, 3065 sayılı KDV kanunun 29, 34, ve 53. maddelerin dikkate alınarak KDV’nin de indirim konusu yapılması gerektiği kanaatindeyiz.

---

[1] 213 Sayılı VUK Madde 3

[2] 213 sayılı VUK Madde 232

[3] KDV madde 29

[4] 204 sıra numaralı VUK Genel Tebliği

[5] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın verdiği 04.04.2018 tarih ve 39044742-130-E.333687 sayılı özelgesi

[6] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın verdiği 04.10.2011 tarih ve 4.35.16.01-176300-500 sayılı özelgesi

03.07.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.