Mustafa Akarslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
akarslanmustafa@hotmail.com

Tür Değiştiren Firmalarda Geçmiş Yıl Zararları Mahsubu

 I.GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 180. Maddesinde tür değiştirme “Bir şirket hukuki şeklini değiştirebilir. Yeni türe dönüştürülen şirket eskisinin devamıdır.” olarak tanımlanmıştır. Bir sermaye şirketinin başka türde sermaye şirketine dönüştürülmesi ise 181. Madde de geçerli tür değiştirmeleri arasında sıralamıştır. Kurumlar Vergi Kanununda ise tür değişimleri devir hükmünde kabul edilmiştir. Uygulamada en çok rastlanan tür değişikliği ise hukuki ve vergisel avantajları sebebiyle Ltd. Şti.’lerin A.Ş.’ye dönüşümüdür.

II.YASAL DÜZENLEMELER

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda tür değişimi kendine özgü bir başlıkta açıklanmamış olup, “Devir, bölünme ve hisse değişimi” başlıklı 19. madde de açıklanan diğer şartlar dahilinde tür değiştirmelerini de devir hükmünde kabul edileceği belirtilmiştir. Tür değişimlerinin devir hükmünde değerlendirilmesi mahsup edilebilecek geçmiş yıl zararı bulunan firmalar açısından oldukça önem arz etmektedir.

Bilindiği üzere; KVK 9. maddesine göre; her yıla ilişkin tutarlar ayrı ayrı gösterilmek şartıyla beş yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların beyannamelerinde yer alan zararlar indirim konusu yapılabilir. Aynı madde de kanunun 20. maddesi (devir, bölünme, hisse değişimi hallerinde vergilendirme) birinci fıkrası çerçevesinde devralınan kurumların devir tarihi itibariyle öz sermaye tutarını geçmeyen zararların mahsubu için aşağıdaki şartların ayrıca aranacağı belirtilmiştir.

-Son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerinin kanunî süresinde verilmiş olması.

-Devralınan kurumun faaliyetine devir veya bölünmenin meydana geldiği hesap döneminden itibaren en az beş yıl süreyle devam edilmesi.

Öz sermaye kavramı ise, Vergi Usul Kanunun 192. madde kapsamında yapılan açıklama çerçevesinde aktif toplam ile borçlar arasındaki farkı ifade eder.

.

26.09.2013 tarih ve B62030549-125[9-2012/364)-1587 sayılı özelge.

“Bununla beraber nev'i değiştiren şirketinizin, son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerini kanuni süresinde vermiş olması ve nev’i değişikliği sonucu kurulacak anonim şirketin faaliyetine, devrin meydana geldiği hesap döneminden itibaren en az beş yıl süreyle devam etmesi kaydıyla, şirketinizin devir tarihi itibariyle öz sermaye tutarını geçmeyen zararlarının, nev’i değişikliği sonrası  anonim şirketin kurum kazancından indirim konusu yapılması mümkündür.”

Örneğin; tür değişikliği yapılan tarih itibariyle öz sermaye tutarı 1.000.000,00 TL, mahsup edilebilir geçmiş yıl zararı 2.500.000,00 TL olan olan firmanın nevi değişikliğine gitmesi sonucunda mahsup edilebilecek geçmiş yıl zararı diğer şartların varlığı halinde öz sermaye tutarı olan 1.000.000,00 TL ile sınırlı olacaktır. Öz sermayenin negatif olması durumunda ise geçmiş yıl zararlarının mahsubundan söz edilemeyecektir.

Dolayısıyla tür değişimi devir hükmünde kabul edildiğinden, tür değişimine giden ve mahsup edilebilecek geçmiş yıl zararı bulunan firma yukarıda belirtilen diğer şartların varlığı ile birlikte sadece öz kaynak tutarını geçmeyen zararlarını indirim konusu yapabilir.  

Halbuki aşağıda yer alan çeşitli özelgeler de;   

-Ltd. Şti olarak sipariş verilen malların A.Ş.’ye dönüşümünden sonra teslim edilmesi ve Ltd. Şti. adına düzenlenen kanuni belgelere ait KDV’nin indirim konusu yapılabileceği,

-Nevi değişikliği ile yeni türe dönüşen şirketin eskisinin devamı olduğu bunun sonucunda YTB kapsamındaki yatırımlardan elde edilen kazançlar için indirimli Kurumlar Vergisi uygulamasından faydalanabileceği,

-Nevi değişikliğinin işletmenin hukuki ve ekonomik bütünlüğü bozulmadan mevcut şirket tipinin değiştirilmesi olduğu,

-Nevi değişikliği sonucu eski belgelerde yer alan firma bilgilerinin çizilerek yeni firma bilgilerinin yazılarak söz konusu belgelerin bitene kadar kullanılabileceği,

-Nevi değişikliği sonucu ortaklık hisselerinin ilk iktisap tarihi olarak nevi değişikliğinden önceki iktisap tarihinin geçerli olacağı,

- Nevi değişikliği sonucu kazancın yetersiz olması nedeniyle indirim konusu yapılamayan Ar-Ge indiriminin nevi değişikliği sonrası şirkette indirim konusu yapılabileceği, ancak bağış ve yardımların ise indirim konusu yapılamayacağı,

belirtilmiştir.

12.09.2011 tarih B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV 41-1582 sayılı özelge

Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, nevi değişikliği sonucunda limited şirketin mükellefiyeti ile ilgili bütün yükümlülükleri kulli halefiyet suretiyle anonim şirkete geçeceğinden ve devredilen kurum, faaliyetini bir anlamda devralan kurum olan anonim şirket bünyesinde sürdüreceğinden, nevi değiştirmek suretiyle devrolan limited şirket adına düzenlenen belgelerle tevsik edilen siparişlere ilişkin ödemeler nedeniyle katlanılacak gider veya maliyet unsurlarının devralan anonim şirket kayıtlarında izlenebilmesi ve kazancın tespitinde dikkate alınabilmesi mümkün bulunmaktadır.

Buna göre, şirketinizin yurt dışından nevi değiştirmeden önce sipariş ettiği malların nevi değişikliğinin gerçekleştiği 31/12/2009 tarihinden sonra Türkiye'ye gelmesi halinde, limited şirket adına düzenlenen kanuni belgelerle tevsik edilen siparişlere ilişkin yüklenilen katma değer vergisinin anonim şirket tarafından Katma Değer Vergisi Kanununun 29/1-a maddesine göre indirim konusu yapılması mümkündür.

26.02.2015 tarih ve 51421814-125[19-2014/146]-40 sayılı özelge

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 180 inci maddesinde, bir şirketin hukuki şeklini değiştirebileceği ve yeni türe dönüştürülen şirketin eskisinin devamı olduğu, 181 inci maddesinde ise bir sermaye şirketinin başka türde bir sermaye şirketine dönüşmesinin geçerli türde değişiklik olduğu belirtilmiştir.

 Buna göre, şirketiniz tür değişikliği yoluyla münfesih hale gelen limited şirketin devamı olduğundan, limited şirket adına düzenlenen yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlardan elde ettiğiniz kazançlar için indirimli kurumlar vergisi uygulamasından faydalanmanız mümkündür. 

13.11.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-125[19-12/56]-1170 sayılı özelge

Bu itibarla, Türk Ticaret Kanununa göre nevi değişikliği işletmenin hukuki ve ekonomik bütünlüğü bozulmadan mevcut şirket tipinin değiştirilmesi olduğundan limited şirketinizin nevi değişikliği yaparak anonim şirketine dönüşmesi, çalışanlar açısından işveren değişikliği sonucunu doğurmamaktadır. Dolayısıyla çalışanlara ödenen ücret matrahlarının kümülatif olarak dikkate alınması gerekmektedir.

22.07.2013 tarih ve 27575268-105[229-2013-228]-772 özelge

Buna göre, Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu maddesi uyarınca devir hükmünde olan nevi değişikliği durumunda, devir işlemlerinin tamamlanmasından sonra münfesih kuruma ait fatura ve sevk irsaliyelerinden en son kullanılanlar ile kullanılmayanların bağlı bulunulan vergi dairesine bir tutanakla tespit ettirilmesi, kullanılmamış olan belgelerde yer alan eski bilgiler okunacak şekilde üstü çizilerek eski unvanın ve vergi numarasının iptali ve yeni unvanın ve vergi numarasının kaşe ile, elle veya bilgisayarla basılarak, devir alan kurum tarafından tükeninceye kadar kullanılması mümkündür.

Öte yandan, limited şirketten anonim şirkete dönüşme nedeniyle, limited şirket adına tasdik ettirilen defterlerin anonim şirket tarafından kullanılması mümkün bulunmamaktadır.

11.11.2011  tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-125[19-11/3]-983 sayılı özelge

Bu hüküm ve açıklamalara göre; 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu açısından şirketlerde nev'i değişikliği devir hükmünde olup anılan Limited Şirketin devrinin 31.12.2009 tarihli bilançosunda yer alan değerler üzerinden gerçekleşmesi ve bu devir sonucu limited şirketle anonim şirketin bilanço değerleri arasında bir fark bulunmaması, limited şirket ortaklarının aynı oran ve aynı nominal bedelle anonim şirket hisselerine sahip olması  nedeniyle bu Kanunun 19 uncu ve 20 nci maddeleri kapsamında söz konusu limited şirketin anonim şirkete dönüşmesi halinde, limited şirket ortağı olan ortaklarınıza verilecek anonim şirkete ait hisse senedi veya hisse senedi yerine geçen geçici ilmühaberle temin edilen ortaklık hisselerinin ilk iktisap tarihi olarak söz konusu ortaklarınızın limited şirketinizin sermayesine iştirak ettikleri tarihin dikkate alınması gerekmektedir.

18.08.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-2009-KVK-20-24-625 sayılı özelge

Bunu göre, devre ilişkin kararın ilan edildiği tarihten itibaren 30 gün içinde münfesih kurumun bağlı olduğu vergi dairesine verilecek kurumlar vergisi beyannamesinde mevcut  Ar-Ge indirimi ile bağış ve yardımlar indirim konusu yapılabilecektir. Kazancın yetersiz olması nedeniyle indirim konusu yapılamayan Ar-Ge indirimi, nev'i değişikliği sonrası şirketiniz tarafından indirim konusu yapılabilecek, bağış ve yardımların ise indirim konusu yapılması söz konusu olmayacaktır.

III.SONUÇ

Yukarıdaki özelgeler de yapılan açıklamalar ile genel olarak nevi değişikliğinin eski şirketlerin devamı niteliğinde değerlendirilmesine rağmen geçmiş yıl zarar mahsubunun öz kaynak tutarı ile sınırlı tutulması bir çelişkiyi ortaya çıkarmaktır. Tür değiştiren firmalarda geçmiş yıl zararlarının mahsup edilmesi sonucu ileride olası bir vergi ziyaına muhatap kalmamak için mahsup edilecek geçmiş yıl zararlarının öz sermaye ile sınırlı tutulması, son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin zamanında verildiğine dikkat edilmesi, tür değişiminin meydana geldiği dönem itibariyle faaliyete beş yıl devam edilmesi konularına azami dikkat edilmesi gerekmektedir. 

22.12.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.