Murat Dayanç
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
mdayanc@bnddenetim.com

Varış Öncesi Gümrük İşlemleri ve Uygulama Koşulları

I. GİRİŞ

27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun 10 uncu, 40 ıncı, 74 ila 78 inci maddeleri ile 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete (RG)’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin (GY) 74 üncü ve 75 inci maddelerine dayanılarak 23 Ocak 2019 tarih ve 30664 sayılı RG’de 1 seri nolu “Varış Öncesi Gümrük İşlemleri Tebliği (VÖGİT)” yayımlanmıştır.

VÖGİT ile 24.04.2019[1] (bu tarih dahil) tarihinden itibaren serbest dolaşıma giriş ve dâhilde işleme rejimi kapsamında denizyolu konteyner taşımacılığı ile Türkiye Gümrük Bölgesine[2] (TGB) gelen yerli üretimde girdi olarak kullanılabilecek eşyanın ilgili rejime giriş işlemlerinin TGB’ne gelişinden önce başlanabilmesine ilişkin usul ve esasları belirlenmiştir.

Bu çalışmanın ilerleyen bölümlerinde yukarıda kısaca ifade edilen yasal düzenlemeler esas alınarak varış öncesi gümrükleme yapılması işlemlerinde nasıl bir sürecin ortaya konulacağı ve hangi şartların gereklilik arz edeceği tüm detay açıklamaları ile irdelenecek ve bu konuda dahli bulunan meslektaşlarımız ile konuyla ilgili iş ve işlemleri bulunan uygulayıcılara bilgi aktarılmaya çalışılacaktır.

II. VARIŞ ÖNCESİ GÜMRÜK İŞLEMLERİ SÜRECİ

1) Başvuru Sahibinin Taşıması Gereken Koşullar

1.1. Kamu Kuruluşları İle Yükümlü Sertifika Sahibi Olmayanlar Bakımından

a) TGB’nde yerleşik olması,

b) Yönetim Kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının; devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, uluslararası suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, güveni kötüye kullanma, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli iflas, yalan tanıklık, suç uydurma ve iftira suçları ile ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçlarından 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanununa; vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından 213 sayılı Vergi Usul Kanununa; 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanuna, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununa, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununa, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanuna, 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanuna, 3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle ilgili Kanuna muhalefetten ceza veya mahkumiyet kararı bulunmaması,

c) Varsa sürekli olarak yurt dışında ikamet eden yabancı uyruklu; yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda sayılan uluslararası suçlar, devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, güveni kötüye kullanma, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli iflas, yalan tanıklık, suç uydurma ve iftira suçları ile ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçlarından, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından, gümrük kaçakçılığı veya gümrük kaçakçılığına teşebbüs suçlarından, petrol kaçakçılığı suçlarından, uyuşturucu kaçakçılığı suçlarından, haksız mal edinme suçlarından, Türkiye’nin veya diğer ülkelerin mevzuat hükümlerine muhalefetten ceza veya mahkûmiyet kararı bulunmaması.

ç) Usulsüzlük ve vergi cezaları ile ilgili olarak;

1) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük son üç yıl içerisinde, on ikişer aylık üç dönem ayrı ayrı olmak üzere, işlem gören beyanname sayısının yüzde ikisini aşan sayıda vergi kaybına neden olan gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle ceza uygulanmamış olması,

2) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük son üç yıl içerisinde, on ikişer aylık üç dönem ayrı ayrı olmak üzere, işlem gören beyanname sayısının yüzde beşini aşan sayıda gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle usulsüzlük cezası uygulanmamış olması,

3) Gümrük ve vergi mevzuatları uyarınca ödenmemiş herhangi bir vergi, ceza ve fer’i amme borcu bulunmaması.

d) Yeminli mali müşavir tarafından aşağıdaki koşulların incelenerek, olumlu görüşle rapora bağlanmış olması;

1) Başvuru sahibinin ticari ve varsa taşımaya ilişkin kayıtlarını, gümrük idarelerince yapılan ve özellikle sonradan kontrol kapsamında yapılacak denetimlerin sağlıklı ve etkin bir şekilde yapılmasına olanak verecek, bilgi ve kayıtların gerçekliğini koruyan şekilde ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak tutması,

2) Başvuru sahibinin iştigal ettiği iş alanının özellikleri, kapasite raporu ve mali bilançosu göz önüne alındığında, yeterli bir mali durumda bulunması ve hakkında iflas işlemleri başlatılmamış olması.

e) Başvuru yılından önceki son üç takvim yılı veya başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük üç yıl içerisinde, yılda asgari beş milyon FOB/ABD doları tutarında fiili ihracat gerçekleştirmiş olması,

f) 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu hükümleri kapsamında sanayi sicil belgesini haiz olması ve/veya 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununa göre sanayici sayılması,

g) İzin kapsamında ithal edilen eşyanın üretim ve/veya imalatta kullanılacağına dair taahhüt verilmesi,

şartlarını taşımalıdır.

1.2. Kamu Kuruluşları İle Yükümlü Sertifika Sahibi Olanlar Bakımından

Başvuru sahibi firmanın yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi olması veya resmî daire, sermayesinin tamamı devlete ait olan iktisadi devlet teşekkülü ve kamu iktisadi kuruluşu ile sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait bağlı müessese olması halinde birinci yazının (II/A/1.1.) bölümünde yer alan hiçbir şart aranmayacaktır.

2. Eşyaya Ve Rejime İlişkin Koşullar

VÖGİT hükümlerinden yararlanacak eşya Gümrükler Genel Müdürlüğünce (GGM) belirlenecek ve Ticaret Bakanlığının (TB) internet sitesinde duyurulacaktır.

Yazının giriş bölümünde izah edildiği üzere VÖGİT hükümlerinden yararlanacak eşya sadece serbest dolaşıma giriş ve dahilde işleme rejimi kapsamında denizyolu konteyner taşımacılığı ile TGB’ne giren eşyalar bakımından geçerli olacaktır.

3. Başvuru Koşulları

Başvurular, başvuru sahibinin ticaret sicili kaydı uyarınca bağlı bulunduğu ile en yakın Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğüne yapılacaktır.

Başvuru formu ile başvuruda yer alması gereken bilgi ve belgeler TB internet sitesinde duyurulacaktır.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü[3] sahiplerinden ayrıca başvuru alınmayacaktır. Fakat bu kişiler VÖGİT hükümlerinden doğrudan faydalandırılacaktır.

4. Başvurunun Değerlendirilmesi

Koşulları taşıyan başvuru sahibine müracaat makamı tarafından yetkilendirme yapılarak bildirilecektir.

Fakat başvuruda eksik bilgi ve belge bulunması halinde eksikliklerin tamamlanması için 30 günlük süre verilecektir.

Başvurunun başvuru sahibince taşıması gereken özellikler nedeniyle uygun görülmemesi veya 30 günlük süre içerisinde eksik bilgi ve belgelerin tamamlanmaması halinde reddedilecek ve red kararı gerekçesi ile birlikte başvuru sahibine bildirilecektir.

5. İzin Süre Sonu

İzin süre sonu, iznin verildiği yılı izleyen takvim yılını takip eden üçüncü yılın son günüdür. Örneğin 1.5.2019 tarihinde varış öncesi gümrükleme (Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası) yetkisi izni alan bir firma bu yetkisini 31.12.2022  (bu tarih dahil) tarihine kadar kullanabilecektir.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikasının askıya alınması, geri alınması ve iptal edilmesi hallerinde, belgenin askıya alındığı, geri alındığı veya iptal edildiği tarih itibarıyla VÖGİT hükümlerinden faydalanamayacaklardır.

6. Gümrük Beyanı İşlemleri

VÖGİT kapsamı eşyanın gümrük beyannamesine konu edilebilmesi için tescil edilmiş statüde bir özet beyanın bulunması, izin kapsamında işlem görecek gümrük beyannamesinin "BS" kutusuna "BS-18" yazılması ve özet beyanın ilgili satırında yer alan eşyanın tamamını kapsaması gerekecektir.

7. Risk Analizi Ve Beyanın Kontrolü

VÖGİT kapsamında işlem gören gümrük beyannamelerinin beyanın kontrolü türü (hat bildirimi), varış bildirimi onayına kadar, yükümlülere bildirilmeyecektir.

Ayrıca gümrük beyannamelerine ilişkin beyanın kontrolü, eşyaya ait beyanname ve eklerinin doğruluğu ve birbiriyle uygunluğu itibarıyla veya belge kontrolüne tabi tutulmaksızın gerçekleştirilecektir.

Ancak eşyaya ait beyanname ve eklerinin doğruluğu ve birbiriyle uygunluğu kontrol edilen veya belge kontrolüne tabi tutulmayan gümrük beyannamelerinin, herhangi bir nedenle varış bildirimi onayına kadar fiziki muayeneye yönlendirilmesi mümkün bulunmaktadır.

8. Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine Getirilmesi

TGB’ne getirilen eşyanın taşıttan boşaltılması gümrük gözetimi altında gerçekleştirilecek ve özet beyan eksiklik/fazlalık takibatı da GY’nin 75 inci maddesi çerçevesinde gerçekleştirilecektir.

Varış bildirimi onayı ile kapanmış/kapatılabilir statüye gelen gümrük beyannamesinde belirtilen konteynerin boşaltma listesinde bulunmaması halinde söz konusu beyanname iptal edilecek ve bu eşyaya ilişkin ödenmiş bir vergi bulunması halinde Kanun ve Yönetmeliğin geri verme hükümlerine göre işlem tesis edilecektir.

Gümrük beyannamesinin iptal edilmesi halinde iptale ilişkin bilgi yükümlüye; gümrük beyannamesinde belirtilen konteyner numaraları ise liman işletmesine sistem üzerinden bildirilecektir.

9. Özet Beyan Verisinin Değişmesi

İzin kapsamında gümrük beyannamesine konu edilen özet beyanın ilgili satırında varış bildirimi verilinceye kadar değişiklik yapılması veya özet beyanın iptali halinde tescil edilmiş olan beyanname iptal edilecektir. Bu kapsamda yer alan gümrük beyannamesine ilişkin ödenmiş bir vergi bulunması halinde Kanun ve Yönetmeliğin geri verme hükümlerine göre işlem tesis edilecektir.

Gümrük beyannamesinin iptal edildiği yükümlüye; iptal edilen beyannamede belirtilen konteyner numaraları ise liman işletmesine sistem üzerinden bildirilecektir.

10. Geçici Depolama Giriş-Çıkış İşlemleri

Sarı ve yeşil hatta işlem gören gümrük beyannamesi kapsamı eşyanın geçici depolama giriş-çıkış kaydı yapılmayacaktır.

Eşyaya ait beyanname ve eklerinin doğruluğu ve birbiriyle uygunluğu kontrol edilen veya belge kontrolüne tabi tutulmayan ve kırmızı hatta sevki yapılan veya varış bildirimi onayı ile birlikte yükümlülerce beyanın kontrol türünün kırmızı hat olduğunun öğrenildiği gümrük beyannamesi kapsamı eşya izin kapsamında değerlendirilmeyecektir. Bu durumda, gümrük beyannamesinde düzeltme yapılarak “BS-18” basitleştirilmiş usul kodu iptal edilecek ve ayrıca izin kapsamında değerlendirilmeyen söz konusu eşyanın geçici depolama giriş kaydı yapılacaktır.

11. Beyannamenin Statüsü

Beyanın kontrolü tamamlanan ve ilgili rejim uyarınca vergileri ödenen veya teminata bağlanan gümrük beyannamesi, varış bildirimi onayı ile birlikte serbest dolaşıma giriş rejiminde kapanmış, dahilde işlem rejiminde kapatılabilir statüye gelecektir.

12. Saha çıkış işlemleri

Sarı ve yeşil hatta işlem görerek serbest dolaşıma giriş rejiminde kapanmış, dâhilde işlem rejiminde kapatılabilir statüye gelen beyanname kapsamı eşyanın bulunduğu konteynerlerin saha çıkışı yapılabilecektir.

Ayrıca söz konusu konteynerler varış bildirimi onayıyla beraber tahliye planının yapılmasını teminen liman işletmesine bildirilecektir.

13. Sonradan Kontrol İşlemleri

VÖGİT kapsamında işlem gören eşyanın gümrük işlemlerine ve/veya sonraki ticari işlemlere ilişkin ticari belge ve veriler, 27/10/2008 tarihli ve 27037 sayılı RG’de yayımlanan “Sonradan Kontrol ve Riskli İşlemlerin Kontrolü Yönetmeliği” uyarınca sonradan kontrol kapsamında denetlenir veya beyannamenin tescil edildiği gümrük müdürlüğünün bağlı bulunduğu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünde yer alan Kontrol Şubelerince incelemeye tabi tutulacaktır.

Ayrıca yapılan kontrol işlemleri sırasında izin sahibinin izne ilişkin koşulları taşımaya devam edip etmediği de kontrol edilecektir.

14. Yetki

İzin sahibinin aldatıcı işlem ve eylemi halinde, verilen izni iptal etmeye izni veren Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü ve VÖGİT kapsamı eşyanın ithalat işlemlerine ilişkin özel ve istisnai durumları inceleyip sonuçlandırmaya ise GGM’ü yetkili olacaktır.

III.SONUÇ

Çalışmanın (II.) bölümünde yer alan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, 24.04.2019 (bu tarih dahil) tarihinden itibaren serbest dolaşıma giriş ve dâhilde işleme rejimi kapsamında sadece denizyolu konteyner taşımacılığı ile TGB’ne gelen ve yerli üretimde girdi olarak kullanılabilecek eşyaların serbest dolaşıma giriş ve dâhilde işleme rejimi giriş işlemlerinin TGB’ne gelişinden önce başlanabilmesi mümkün hale gelmiştir. Söz konusu işlemlere konu edilecek eşya GGM’ce belirlenecek ve TB’nın internet sitesinde duyurulacaktır.

Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası izni, anılan iznin verildiği yılı izleyen takvim yılını takip eden üçüncü yılın son günü olacak ve bu sertifikasının askıya alınması, geri alınması ve iptal edilmesi hallerinde, belgenin askıya alındığı, geri alındığı veya iptal edildiği tarih itibarıyla VÖGİT hükümlerinden faydalanamayacaklardır.

K A Y N A K Ç A

1. 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı RG’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliği.
2. 23 Ocak 2019 tarih ve 30664 sayılı RG’de yayımlanan 1 seri nolu Varış Öncesi Gümrük İşlemleri Tebliği.
3. 27/10/2008 tarihli ve 27037 sayılı RG’de yayımlanan Sonradan Kontrol ve Riskli İşlemlerin Kontrolü Yönetmeliği.
4. İlgili Kanunlar.

---

[1] Esas olarak bu uygulamaya Tebliğin yayım tarihini izleyen 90 ıncı gün başlanacaktır. Ancak bu gün 23.4.2019 olup resmi tatile rastlamaktadır. Bu nedenle yürürlük tarihini 24.04.2014 olarak belirlemek gerekmektedir.

[2] Türkiye Cumhuriyetinin, karasularını, iç suları ve hava sahasını da kapsayan Türkiye Cumhuriyeti topraklarına verilen isimdir.

[3] Yetkilendirilmiş yükümlü, gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür.

01.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.