Murat Dayanç
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
mdayanc@bnddenetim.com

Hava Yoluyla Turist Getiren Seyahat Acentalarına Sağlanan Destekler

I) GİRİŞ

20/11/2017 tarihinde 2017/11501 sayı ile “Ülkemize Turist Getiren (A) Grubu Seyahat Acentalarına Destek Sağlanması Hakkında Karar” başlığı altında Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) yayımlanmıştır. Bu BKK’nın içeriği ve uygulama koşullarının nasıl olacağına yönelik olarak da 13.4.2018 tarih ve 30390 sayılı Resmi Gazete (RG)’de “Ülkemize Turist Getiren (A) Grubu Seyahat Acentalarına Destek Sağlanması Hakkında Kararın Uygulama Usul ve Esaslarına Dair Tebliğ (No:2018/2)” 1.1.2018 den itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bu iki düzenleme sayesinde 16/4/2003 tarihli ve 4848 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun çerçevesinde turizm sektörünün uluslararası rekabet gücünün korunmasını teminen, havayolu ile ülkemize turist getiren (A) grubu seyahat acentalarına belli koşulların sağlanması koşulu ile nakit olarak destek verilmesi sağlanmıştır.

Yazının ilerleyen bölümlerinde adı geçen müesseselere sağlanan nakit destek unsurunun kapsamı, yararlanma koşulları ve uygulamanın ne şekilde yapılacağına yönelik bilgiler anılan iki düzenleme dikkate alınarak özetlenmeye çalışılacaktır.

II) UYGULAMA KOŞULLARI

A) Tanımlar

(A) grubu seyahat acentesi (kısaca seyahat acentası); 14.9.1972 sayılı Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu (SABK) çerçevesinde (A) grubu işletme belgeli seyahat acentasını ifade edecektir. Bu kuruluşlar, kâr amacı ile turistlere turizm ile ilgili bilgiler veren, paket veya normal turlar oluşturan, turizm amaçlı konaklama, ulaştırma, gezi, spor ve eğlence hizmetlerini sunan ve bu konuda yetkilendirilmiş müesseselerdir. Bu işletmeler aynı zamanda oluşturduğu hizmeti kendisi veya diğer seyahat acentaları vasıtası ile pazarlayabilen ticarî kuruluşlardır.

“Tur” olarak ifade edilen kavram ise Türkiye’nin tarihi, doğal, kültürel, turistik değerlerinden en az birini tanıtma ve ulaştırmayı birlikte kapsayan, bu hizmetlerin dâhil olduğu tek bir fiyatla satılan veya satış taahhüdü yapılan ve hizmeti yirmi dört saatten kısa bir süreyi kapsayan ticarî faaliyeti ifade etmektedir.

Tarifeli uçak seferi, kalkış saatleri ve ücretleri önceden ilan edilen, herkesin kullanımına açık S110 uçuş koduyla belirli bir düzende yapılan seferleri, tarifesiz (charter) uçak seferi ise belirli bir düzene bağlı kalmadan tarifeli seferler dışında N210 ve N211 uçuş koduyla yapılan seferleri içerir.

Turistik uçak seferinden anlaşılması gereken, aşağıda isimleri belirtilen havalimanlarına, seyahat acentaları tarafından tek başına veya diğer seyahat acentaları ile birlikte içerisinde en az 100 yolcusu bulunan bir uçak ile gerçekleştirilen tarifeli ve tarifesiz (charter) seferleridir.

B) Destek Unsurundan Yararlanacak Olanlar

Ayrıntısı aşağıda belirtilecek olan destek unsurundan en az 100 yolcusu bulunan bir uçak ile;

a) Antalya, Antalya Gazipaşa-Alanya, Denizli Çardak, Erzurum, Eskişehir Hasan Polatkan, Isparta Süleyman Demirel, İzmir Adnan Menderes, Konya, Kütahya Zafer, Muğla Dalaman, Muğla Milas-Bodrum, Nevşehir Kapadokya, Ordu Giresun, Samsun Çarşamba ve Trabzon havalimanlarına tarifeli ve tarifesiz (charter), İstanbul Sabiha Gökçen havalimanına ise tarifesiz (charter),

b) İran’dan (a) maddesinde belirtilen havalimanlarına ulaşmak üzere Türkiye’deki diğer havalimanları üzerinden gerçekleştirilen kapalı grup,

uçak seferi ile ülkemize tek başına veya birlikte turist grubu getiren seyahat acentaları yararlanır.

İçerisinde en az 100 yolcu ile tarifesiz (charter) sefer yapan bir uçağın, yolcularını yukarıda sayılan havalimanlarından farklı ikisine indirmesi halinde de desteklemeden yararlandırılır.

C) Destek Unsurundan Yararlanamayacak Olanlar

Seyahat acentasının bir uçakta getirdiği toplam yolcu sayısı, 100 kişiden az olması halinde destekten yararlandırılmaz.

Turist getirme niteliği taşımayan hac, umre ve benzeri organizasyonlarla gerçekleştirilen uçak seferleri bu destek kapsamı dışındadır.

D) Destek Verilecek Dönemler Ve Ödeme Miktarları

1) Yazının (II/B) bölümünde belirtilen şekilde tarifeli ve tarifesiz (charter) turistik uçak seferleriyle turist grubu[1] getiren seyahat acentalarına;

a) 1/1/2018 saat 00.00 (dahil) - 28/2/2018 saat 23.59 (dahil) arasındaki iniş saatleri[2] esas alınarak uçak seferi başına 9.000 (dokuz bin) Amerikan Doları,

b) 1/3/2018 saat 00.00 (dahil) - 31/5/2018 saat 23.59 (dahil) arasındaki iniş saatleri esas alınarak uçak seferi başına 6.000 (altı bin) Amerikan Doları,

c) 1/6/2018 saat 00.00 (dahil) - 30/6/2018 saat 23.59 (dahil) arasındaki iniş saatleri esas alınarak uçak seferi başına 3.000 (üç bin) Amerikan Doları,

ç) 1/9/2018 saat 00.00 (dahil) - 30/9/2018 saat 23.59 (dahil) arasındaki iniş saatleri esas alınarak uçak seferi başına 1.500 (bin beş yüz) Amerikan Doları,

d) 1/10/2018 saat 00.00 (dahil) - 31/10/2018 saat 23.59 (dahil) arasındaki iniş saatleri esas alınarak uçak seferi başına 3.000 (üç bin) Amerikan Doları,

e) 1/11/2018 saat 00.00 (dahil) - 31/12/2018 saat 23.59 (dahil) arasındaki iniş saatleri esas alınarak uçak seferi başına 9.000 (dokuz bin) Amerikan Doları, destek sağlanır.

Bir uçakta bir veya birden fazla acenta tarafından getirilen turist grubunun bulunması halinde, her bir acentaya verilecek destek tutarı, o acentanın getirdiği yolcuların uçaktaki toplam yolculara oranı esas alınarak hesaplanır.

E) Destek Unsurlarının Arttırılma Koşulları

1) Almanya, Belçika, Çin, Danimarka, Endonezya, Finlandiya, Fransa, Güney Kore, Hindistan, Hollanda, İngiltere, İsveç, Japonya, Malezya ve Norveç’ten, yukarıda isimleri sayılan havalimanlarına düzenlenecek uçak seferlerinde (II/D-1) bölümünde yer alan destekleme tutarları %20 oranında artırılarak,

2) 200 ve daha fazla koltuk sayısına sahip olup en az 150 yolcusu bulunan uçak seferlerinde, (II/D-1) bölümünde yer alan destekleme tutarları %30 oranında artırılarak,

uygulanır.

F) Belgelerin İbrazı

Seyahat acentalarının yukarıda bahsedilen destek unsurlarından yararlanması için tarifeli veya tarifesiz havayolu seferleri ile turist getirdiğini gösterir belgeleri Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü (kısaca Bakanlık)’na ibraz etmelidirler.

Bakanlık yaptığı inceleme neticesinde destek unsurlarını belirlemeye ve tahakkuk listelerini oluşturmaya yetkilidir.

G) Başvuruda İstenilecek Belgeler

Sağlanan destekten yararlanabilmek için aşağıda belirtilen belgelerle Bakanlığa başvuruda bulunulmalıdır. (Bu bölümde yer alan belgelerin format örnekleri 2018/2 numaralı Tebliğin ekinde yer almaktadır.)

a) Başvuru dilekçesi

b) Seyahat acentası ile tur operatörü[3] arasındaki sözleşme örneği ve sözleşmenin yeminli tercüman onaylı tercümesi.

c) Tur operatörü ile havayolu firması[4] arasındaki sözleşme örneği ve sözleşmenin yeminli tercüman onaylı tercümesi.

ç) Uçuş beyan formları.

d) Aylık hak ediş çizelgeleri.

e) Taahhütname.

f) Turizm desteği başvurusu bilgi formu.

g) Temsil ve ilzama yetkili kişinin imza sirküleri aslı veya noter onaylı sureti.

ğ) Bakanlık tarafından gerekli görülmesi halinde talep edilecek diğer bilgi ve belgeler.

Seyahat acentası ile tur operatörü ve tur operatörü ile havayolu firması arasındaki sözleşmeler sezon[5], kış sezonu[6], yaz sezonu[7], uçuş programı veya belirsiz süreli şeklinde olabilir.

Seyahat acentası başvuru yapacağı ilk dönemde, yukarıda belirtilen belgelerin tamamını dosyasında bulundurmak zorundadır. Bu belgelerde değişiklik veya ilave olmaması halinde, sonraki dönemlerde yalnızca o aya ait uçuş beyan formu ve hak ediş çizelgesinin başvuru dosyasında bulunması yeterli olur.

Yukarıda sayılan (b), (c) ve (g) maddelerinde belirtilen belgelerden, 2017 yılı destekleme uygulamasında Bakanlığa verilmişse ve geçerliliği devam ediyorsa, bu belgeler yeniden istenmez.

Seyahat acentalarının, tarifeli ve tarifesiz uçuşlar ile ilgili başvuruları Bakanlığa ayrı dosyalar halinde yapılmalıdır. Aynı başvuru dosyası içerisinde birbirinden farklı kategoride veya döneme ait uçuş beyan formunun olması halinde dosya, gerekli düzeltmenin 30 gün içerisinde yapılması amacıyla gerekçeleri belirtilerek seyahat acentasına iade edilir.

H) Başvuru Süreleri

Seyahat acentaları;

a) 1/1/2018-31/3/2018 tarihleri arasındaki uçuşlara ilişkin en geç 31/7/2018,

b) 1/4/2018-30/4/2018 tarihleri arasındaki uçuşlara ilişkin en geç 31/8/2018,

c) 1/5/2018-31/5/2018 tarihleri arasındaki uçuşlara ilişkin en geç 1/10/2018,

ç) 1/6/2018-30/6/2018 tarihleri arasındaki uçuşlara ilişkin en geç 31/10/2018,

d) 1/9/2018-30/9/2018 tarihleri arasındaki uçuşlara ilişkin en geç 31/1/2019,

e) 1/10/2018-31/10/2018 tarihleri arasındaki uçuşlara ilişkin en geç 28/2/2019,

f) 1/11/2018-30/11/2018 tarihleri arasındaki uçuşlara ilişkin en geç 1/4/2019,

g) 1/12/2018-31/12/2018 tarihleri arasındaki uçuşlara ilişkin en geç 30/4/2019,

tarihi mesai bitimine kadar Bakanlık evrak kaydına giriş yapacak şekilde başvuruda bulunmak zorundadılar. Seyahat acentalarının yukarıda belirtilen süreler dışında yapacakları destekleme başvuruları değerlendirmeye alınamayacaktır.

I) Başvuruların Bakanlıkça Değerlendirilmesi

Başvuru dosyaları yazının (II/H) bölümünde belirtilen süreler içerisinde Bakanlığa teslim edilmelidir. Yapılan incelemede, başvurunun usulüne uygun yapılmadığı anlaşılırsa ilgili dosya gerekli düzeltmenin 30 gün içerisinde yapılması amacıyla seyahat acentasına iade edilir. Belirtilen süre içerisinde usulüne uygun yapılmayan başvurular değerlendirmeye alınmaz.

Başvuru dosyasında, bilgi ve belgelerden eksiklik tespit edilmesi halinde Bakanlık, eksikliğin 30 gün içerisinde tamamlanması amacıyla seyahat acentasına yazılı bildirimde bulunur. Belirtilen süre içerisinde tamamlanmayan eksikliğe ait uçuşlar başvuru dosyasının değerlendirilmesinde dikkate alınmaz veya eksikliğin niteliğine göre dosya işlemden kaldırılarak seyahat acentasına iade edilir.

Bakanlık, destekleme ödemelerinin hesaplanması amacıyla hazırladığı veri tabanını[8] seyahat acentalarının kullanımına açar. Seyahat acentaları, son başvuru süresinden 30 gün öncesine kadar o aya ait kendi uçuş bilgilerini veri tabanına aktarır.

İnceleme sonucunda, seyahat acentalarının aynı uçak için beyan ettikleri yolcuların toplam sayısının, o uçaktaki toplam yolcu sayısını aştığının tespit edilmesi halinde, söz konusu uçak destekleme kapsamından çıkartılır ve seyahat acentalarının uçağa ait beyanları destekleme ödemesinde değerlendirmeye alınmaz.

Uçuş beyan formları seyahat acentası, havayolu firması/temsilcisi, Havalimanı Gümrük Müdürlüğü, DHMİ Havalimanı Müdürlüğü, DHMİ’nin bulunmadığı yerlerde ise havalimanı işleticisi tarafından onaylanır. Onay mercilerinden herhangi birisinin imzasının bulunmadığı uçuş beyan formu Bakanlık tarafından iptal edilir ve seyahat acentasının iptal edilen formdaki beyanları destekleme ödemesinde değerlendirmeye alınmaz.

Tarifeli ve tarifesiz uçuşlara ilişkin ödemelerde herhangi bir karışıklığa meydan verilmemesi amacıyla destek başvuruları, o aya ait başvuru süresinin bitiminden itibaren değerlendirilir.

J) Ödemelere İlişkin Usul Ve Esaslar

Desteklere ilişkin ödemeler Bakanlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten karşılanır ve bu ödemeler, turistik seferin gerçekleştirildiği ayı takip eden ayın ilk iş günü “Gösterge Niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kurları” listesinde yer alan döviz alış kurları esas alınarak ABD Doları karşılığı Türk Lirası cinsinden yapılır.

Seyahat acentası, başvuru dosyasının incelenmesini müteakiben Maliye Bakanlığından ve Sosyal Güvenlik Kurumundan alınacak borcu bulunup bulunmadığına ya da borç yeniden yapılandırılmış ise yeniden yapılandırma sözleşmesine uyulduğuna ilişkin belgeyi Bakanlığa ibraz etmelidir.

Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerinden ve Sosyal Güvenlik Kurumundan alınan yazılardan, destek ödemesi yapılacak seyahat acentasının borcunun bulunduğunun tespit edilmesi halinde;

a) Ödenecek hak ediş tutarının, borçların tamamını karşılaması halinde, her iki kuruma ilgili tutar gönderilir. Bakiye varsa başvuru sahibi seyahat acentasına ödeme yapılır. Destek başvurusu sonucuna ilişkin bilgi yazısı başvuru sahibi seyahat acentasına gönderilir.

b) Ödenecek hak ediş tutarının borçların tamamını karşılamaması halinde, borç durumunu gösterir belgelerde yer alan tutarların hak edişe orantılanması suretiyle her iki kuruma dağıtım yapılarak gönderilir. Destek başvurusu sonucuna ilişkin bilgi yazısı başvuru sahibi seyahat acentasına gönderilir.

c) Mahsup işlemi gerçekleşmeden önce her iki kurumdan birisi tarafından haciz konulmuşsa, haczi koyan kurumun alacağının tamamı ödenir. Haczedilen tutarın ilgili kuruma gönderilmesinden önce diğer kurum tarafından da haciz konulması halinde, ilk haczi koyan kurumun alacağının tamamı ödenir. Bakiye varsa koyduğu hacze istinaden diğer kuruma gönderilir. Destek başvurusu sonucuna ilişkin bilgi yazısı başvuru sahibi seyahat acentasına gönderilir.

Desteklere ilişkin yapılacak ödemeler, desteklenen seyahat acenta sayısı, uçuş ve yolcu sayısıyla ilgili bilgileri içeren gerçekleşme raporu aylık olarak Maliye Bakanlığına bildirilir.

K) Denetim Ve Haksız Ödemelerin Geri Alınması

Yanıltıcı veya gerçeğe aykırı bilgi ve belge verilmesinden dolayı haksız ödeme yapıldığının tespiti halinde, geri alma işlemi için 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

Destekleme ödemelerinden, haksız yere yararlandığı tespit edilen seyahat acentaları ile idari hata sonucu yapılan fazla ödemeyi iade etmeyen seyahat acentalarının işlemleri resen durdurulur ve destekten yararlandırılmaz. Ayrıca bu seyahat acentaları hakkında ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır.

Uygulanmaya ilişkin işlem tesis eden birimler, kendilerine ibraz edilen belgelerin kontrolü ile kendi hazırladıkları veya onayladıkları belgelerden sorumludur. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyerek haksız yere ödemeye neden olanlar ile haksız yere ödemelerden yararlanmak üzere sahte veya içeriği itibarıyla gerçek dışı belge düzenleyen ve kullananlar hakkında cezai, hukuki ve idari işlemler yapılır.

III) SONUÇ

Yazının önceki bölümlerinde yer alan açıklamalardan aşağıdaki sonuçlara ulaşılabilecektir.

A grubu seyahat acentaları en az 100 yolcusu bulunan bir uçak ile tarifeli ve tarifesiz (charter) olarak Antalya, Antalya Gazipaşa-Alanya, Denizli Çardak, Erzurum, Eskişehir Hasan Polatkan, Isparta Süleyman Demirel, İzmir Adnan Menderes, Konya, Kütahya Zafer, Muğla Dalaman, Muğla Milas-Bodrum, Nevşehir Kapadokya, Ordu Giresun, Samsun Çarşamba ve Trabzon havalimanlarına veya tarifesiz (charter) olarak İstanbul Sabiha Gökçen havalimanına tek başına veya birlikte turist grubu getirirlerse destek unsurlarından yararlanacaklardır. Ayrıca İran’dan belirtilen bu havalimanlarına ulaşmak üzere Türkiye’deki diğer havalimanları üzerinden gerçekleştirilen kapalı grup uçuşlar ile içerisinde en az 100 yolcu ile tarifesiz (charter) sefer yapan bir uçağın, yolcularını yukarıda sayılan havalimanlarından farklı ikisine indirmesi halinde de kapsama gireceklerdir.

Fakat seyahat acentasının bir uçakta getirdiği toplam yolcu sayısı, 100 kişiden az olursa veya turist getirme niteliği taşımayan hac, umre ve benzeri organizasyonlar destek kapsamı dışında olacaklardır.

Sağlanan destek unsurlarının miktarı hava yolu seferlerin tarihi, getirilen turist sayısı ve turistlerin getirildiği ülkelere göre artırılabilecektir. Destek unsurlarının değerlendirilmesi, takibi, belgelerin incelenmesi, ödemenin yapılması vb. hususlar Kültür ve Turizm Bakanlığınca yapılacaktır.

Yapılan inceleme ve denetimlerde haksız yere destek alındığının tespit edilmesi halinde işleme dahli olanlara hem mali hem idari ve hem de cezai yaptırımlar uygulanabilecektir.

K A Y N A K Ç A

1)  2017/11501 sayılı BKK.

2) Ülkemize Turist Getiren (A) Grubu Seyahat Acentalarına Destek Sağlanması Hakkında Kararın Uygulama Usul ve Esaslarına Dair Tebliğ (No:2018/2).

2)  İlgili Kanunlar.

---

[1] Bir uçakta, en az 30 kişiden oluşan aynı seyahat acentasına ait turist topluluğudur.

[2] DHMİ Genel Müdürlüğü Havalimanı Müdürlükleri veya bunların bulunmadığı yerlerde havalimanı işleticisi tarafından Bakanlığa gönderilen kule kayıtlarına göre uçağın destekleme kapsamındaki havalimanına iniş yaptığı saatidir.

[3] Ülkemize turist gönderen yurt dışında yerleşik ticari işletmeyi ifade eder.

[4] Havalimanları arasında tarifeli ve tarifesiz uçak seferleri ile yolcu taşımacılığı yapan işletmedir.

[5] Ocak ayının birinci günü başlayıp Aralık ayının son günü ile biten süredir.

[6] Kasım ayının birinci günü başlayıp takip eden yılın Mart ayının son günü ile biten süredir.

[7] Nisan ayının birinci günü başlayıp Ekim ayının son günü ile biten süredir.

[8] Aylık uçuş bilgilerinin seyahat acentalarınca girişinin yapıldığı ve Bakanlık tarafından destekleme ödemelerinin hesaplanmasında kullanılan programdır.

18.09.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.