YAZARLARIMIZ
Murat Dayanç
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
mdayanc@bnddenetim.com



Af Kanunu Kapsamında Kesinleşen SGK Alacaklarından Vazgeçilen Unsurlar

I- GİRİŞ

TBMM Genel Kurulu’nca 11.5.2018 tarihinde kabul edilen ve 18.05.2018 tarih ve 30425 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7143 sayılı Kanun (Kısaca Af Kanunu)’un 7, 9 ve 10 uncu maddeleri uyarınca kesinleşen Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) alacakları yeniden yapılandırmada kapsamına dâhil olmuştur. Böylece bu tür kamusal alacaklar bakımından yapılandırma sayesinde vazgeçilecek pek çok alacak unsuru ortaya çıkmıştır. Bu yazıda bahsedilen ve vazgeçilen kısımlar (affedilen kısımlar) ile bu kapsamda tanınan diğer avantajlar açıklanmaya çalışılacaktır.

Yukarıda sayılan Kanun maddeleri 18.05.2018 tarih itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. İlerleyen bölümlerde bu maddeler dikkate alınarak bu konu detaylı bir şekilde açıklanacaktır.

II- VAZGEÇİLEN KESİNLEŞMİŞ SGK ALACAKLARI VE UYGULAMASI

A- Genel ve Ortak Esaslar

1) Genel Şartlar ve Taksitlendirme

Af Kanunu hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunanlar, ilgili maddeler uyarınca dava açmamaları veya açılan davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekmektedir. Borçluların ilgili maddelerde belirlenen başvuru sürelerinde, yazılı olarak bu iradelerini belirtmeleri şarttır. Ayrıca SGK’na bağlı tahsil dairelerine yapılandırma kapsamında ödenecek tutarların ilk taksiti Ağustos 2018 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödenmeleri şarttır.

Kesinleşmiş alacakların yapılandırılması maksadıyla başvuruda bulunan ancak Af Kanununda belirtilen ödenme şartını yerine getirmeyen borçlulardan, ilk tarhiyata/tahakkuka göre belirlenen alacaklar başka bir işleme gerek olmaksızın takip edilecektir.

Af Kanununun yapılandırma hükümlerinden yararlanmak için 31 Temmuz 2018 tarihine (bu tarih dahil)[1] kadar ilgili idareye başvuruda bulunulması gerekmektedir. Ancak Af Kanunu kapsamında hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, Kanunun haklarından yararlanıldığı ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamayacaktır. Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;

1) Altı eşit taksit için (1,045),

2) Dokuz eşit taksit için (1,083),

3) On iki eşit taksit için (1,105),

4) On sekiz eşit taksit için (1,15),

katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacaktır. Af Kanunu hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecek ancak tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecektir.

3) Af Yasasından Yararlanma Hakkının Kaybedilmesi

SGK’na bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilmekte olan amme alacaklarından Af Kanununun 7 inci maddesi hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlular, taksit ödeme süresince tahakkuk eden sigorta primlerini ödememeleri ya da eksik ödemeleri hâlinde belirtilen madde hükümlerine göre yapılandırılan borçlarına ilişkin kalan taksitlerini ödeme haklarını kaybederler. (Bu hüküm il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar hakkında uygulanmaz.) Ancak vadesinde ödenmesi öngörülen alacakların veya taksit tutarının %10’unu aşmamak şartıyla 10 Türk lirasına (bu tutar dâhil) kadar yapılmış eksik ödemeler için bu Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacaktır.

Af Kanuna göre ödenmesi gereken taksitlerin ilk ikisinin süresinde ve tam ödenmesi ve 31 Temmuz 2018 tarihi sonuna kadar ilgili idareye başvuruda bulunmaları koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında iki veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti (peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi hâlinde ilk taksiti) izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla Af Kanunu hükümlerinden yararlanılacaktır.

Yapılandırma kapsamına giren alacakların yukarıda belirtilen şekilde tamamen ödenmemiş olması hâlinde borçlular, ödedikleri tutarlar kadar Af Kanunu hükümlerinden yararlanıldığı kabul edilecektir.

3) Yapılandırılan Alacakların Kredi Kartı İle Ödenme Koşulları

Maliye Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerine Af Kanunu kapsamında ödenecek olan alacakların 6183 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre kredi kartı kullanılmak suretiyle ödenmesi uygun görülmesi halinde mümkün olacaktır.

Bu durumda ödemeye aracılık yapan bankalarca, kart kullanıcılarına kredi kartı işlemine konu borç tutarının, taksitler hâlinde yansıtılması ve taksit ödeme aylarında hesaplarına borç kaydedilmesi koşuluyla, bu ödemeler için ödeme tarihi olarak kredi kartının kullanıldığı gün esas alınacaktır. Bu durumda ilgili banka tarafından borçluya tahsilatın yapıldığını gösteren makbuz verilecektir.

Bu şekilde tahsil edilen tutarların bankalarca Hazine veya Sosyal Güvenlik Kurumu hesaplarına aktarılmasına ilişkin 6183 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde belirlenen süre, taksit aylarının son gününü izleyen günden itibaren hesaplanacaktır. Fakat taksitlerin kredi kartı kullanılmak suretiyle ödenmesi bu taksitlere katsayı uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir.

B- SGK Tarafından Takip Edilen Kesinleşmiş Alacaklar İçin Vazgeçilecek Unsurları İle Diğer Avantajlar

1) Affedilecek Sigorta Primi, Emeklilik Keseneği vb. Açısından

SGK’na bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve 30 Eylül 2018 tarihine kadar tahakkuk edip ödenmemiş bulunan alacaklar ile 2018 yılı Mart ayı ve önceki aylara ilişkin olup 18.05.2018 tarihinden önce tahakkuk ettiği hâlde 18.05.2018 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan ve Af Kanunu kapsamında hesaplanan tutarın tamamının veya ilk taksitinin Ağustos 2018 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödenmesi şartıyla aşağıda belirtilen ve ödenmesi zorunlu olan unsurlara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamından vazgeçilecektir. Ödenmesi zorunlu olan unsurlar aşağıdaki gibidir.

i) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri[2] kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan; sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek priminin tamamı,

ii) Af Kanuna göre yapılan başvuru tarihi itibarıyla ilgili mevzuatına göre ödenmesi imkânı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası priminin tamamı.

iii) SGK tarafından ilgili kanunları gereğince takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payının tamamı.

iv) Yukarıda yer alan alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 18.05.2018 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar.

2) Affedilecek Eksik İşçilik Tutarı Üzerinden Hesaplanan Sigorta Primi Açısından

31/3/2018 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup 18.05.2018 tarihinden önce SGK tarafından resen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edildiği hâlde 18.05.2018 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan ve Af Kanunu kapsamında hesaplanan tutarın tamamının veya ilk taksitinin Ağustos 2018 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödenmesi şartıyla aşağıda belirtilen ve ödenmesi zorunlu olan unsurlara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamından vazgeçilecektir. Ödenmesi zorunlu olan unsurlar aşağıdaki gibidir.

i) Özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespitler sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi asılları.

ii) Bu alacaklara gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanan sürenin başlangıç tarihinden 18.05.2018 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar.

3) Affedilecek SGK İdari Para Cezaları Açısından

31/3/2018 tarihinden önce (bu tarih dâhil) yapılan tespitlere ilişkin olup 18.05.2018 tarihinden önce kesinleştiği hâlde 18.05.2018 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan ve Af Kanunu kapsamında hesaplanan tutarın veya ilk taksitinin Ağustos 2018 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödenmesi şartıyla aşağıda belirtilen ve ödenmesi zorunlu olan idari para cezası asıllarının kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir. Ödenmesi zorunlu olan idari para cezaları aşağıdaki gibidir.

i) SGK idari para cezası asıllarının %50’si.

ii) Bu tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 18.5.2018 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar.

4)Affedilecek Aslı Ödenmiş SGK Fer’İ Alacakları Açısından

Yazının (II-A/1,2 ve 3) bölümlerinde bahsedilen alacak asıllarının 18.05.2018 tarihinden önce ödenmiş olmasına rağmen, fer’ilerinin 18.05.2018 tarihi itibarıyla ödenmemiş olduğu durumlarda, aslı ödenmiş fer’i alacağın %40’ının peşin veya ilk taksitinin Ağustos 2018 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödenmesi şartıyla kalan %60’ının tahsilinden vazgeçilecektir.

5) Affedilecek Başka Bir Ülkede Sağlık Sigortasından Yararlanma Hakkı Bulunmayan Vatandaşların Prim Alacakları Açısından

2018 yılı Nisan ayı ve önceki aylara ilişkin olup 18.05.2018 tarihinden önce 5510 sayılı Kanunun 60/g bendi[3] kapsamında (başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar) tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan prim borçlarının 31/12/2018 tarihine kadar ödenmesi halinde gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

Yukarıda bahsedilen kişilerin 5510 sayılı Kanunun 67 nci maddesinde belirtilen şartları taşımaları halinde, 18.05.2018 tarihinden önceki döneme ait prim borçları dikkate alınmaksızın 18.05.2018 tarihinden itibaren 31/12/2018 tarihine kadar sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılır. Ancak 18.05.2018 tarihine kadar ödenmiş olan 5510 sayılı Kanunun 60/g kapsamındaki genel sağlık sigortası primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı tutarları iade ve mahsup edilmez.

5510 sayılı Kanunun 60/g kapsamında genel sağlık sigortası tescili yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan 18.05.2018 tarihinden 30/11/2018 tarihine kadar gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri, gelir testi sonucuna göre ilk tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilir.

6) Köy Ve Mahalle Muhtarları İle Hizmet Akdine Bağlı Olmaksızın Kendi Adına Ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar, Tarım Veya Orman İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Olarak Çalışanlar İle Kısmi Süreli Çalışanların Açısından Sağlanan Diğer Avantajlar

Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar, tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar ile kısmi süreli çalışanların, SGK tarafından takip edilen borçlarını yapılandırmaları hâlinde;

i) Yapılandırılan borç haricinde altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması,

ii) Altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçları bulunmakla birlikte bu borçlarını ilgili kanunlara göre taksitlendirmiş veya yapılandırmış olması,

iii) Yapılandırılmış borçları kanunda belirtilen şekilde ödeme yükümlülüklerini de yerine getiriyor olmaları,

iv) Yapılandırılan borçlarının ilk taksitini ödemeleri,

şartıyla genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılacaklardır.

7) Sigortalılık Süreleri Durdurulmuş Olanlardan Açısından Sağlanan Avantajlar

Köy ve mahalle muhtarları, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, 5510 sayılı Kanuna, 1479 ve 2926 sayılı Kanun hükümlerine göre tescilleri yapıldığı hâlde ödenmeyen prim borçları nedeniyle ve önceki ilgili kanunları uyarınca sigortalılık süreleri durdurulmuş olanlardan;

i) 18.05.2018 tarihi itibarıyla ihya edilmemiş olanların,

ii) Kendileri veya hak sahipleri,

ii) 1 Haziran 2018 tarihinden itibaren 31 Temmuz 2018 tarihine kadar SGK’na müracaat ederek,

sigortalılık süreleri durdurulmamış gibi değerlendirilmesini ve yazının (II-B/1) bölümündeki esaslar dahilinde primlerin hesaplanmasını talep edebilirler.

Anılan kişilere ait borçların yazının (II-B/1) bölümündeki esaslar dâhilinde hesaplanması ve borcun tamamının Ağustos 2018 ayı içinde ödenmesi hâlinde durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.

Fakat hesaplanan borcun tamamının Ağustos 2018 ayı içinde ödenmemesi hâlinde ihya işlemi geçerli sayılmaz ve Af Kanunu kapsamında ödenmiş olan tutarlar ilgilinin başkaca prim borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz olarak iade edilir.

Bu bölümde belirtilen alacakların peşin veya ilk iki taksitin ödenmesi süresince tamamen ödenmesi için 7143 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde getirilen peşin ödeme indirimi hakkı bu bölümdeki alacaklar için uygulanmayacaktır.

C- Ön Değerlendirme, Araştırma Veya Tespit Aşamasında Olan Eksik İşçilik Prim Tutarları İle Kesinleşmemiş İdari Para Cezaları İçin Vazgeçilecek Unsurlar

1) İşverene Tebliğ Edilememiş Olan Sigorta Prim Alacakları

31/3/2018 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup, Af Kanunu hükümlerinden yararlanmak için 31 Temmuz 2018 tarihine kadar başvurulduğu hâlde bu sürenin sonuna kadar SGK tarından resen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edilememiş olan ve Af Kanunu kapsamında hesaplanan tutarın tamamının veya ilk taksitinin işverene tebliğ edildiği tarihi izleyen ikinci aydan başlamak üzere, ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödenmesi şartıyla bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir. Ödenmesi zorunlu olan unsurlar aşağıdaki gibidir.

i) Ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi asılları.

ii) Bu alacaklara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanan sürenin başlangıç tarihinden 18.5.2018 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar.

Ancak 31 Temmuz 2018 tarihine kadar resen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edilen eksik işçilik tutarları üzerinden hesaplanan sigorta prim tutarlarının tamamının veya ilk taksitinin Ağustos 2018 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödenebilir.

2) Tebliğ Edilen Ancak Ödenmemiş İdari Para Cezaları

31/3/2018 tarihinden önce (bu tarih dâhil) yapılan tespitlere ilişkin olup 18.5.2018 tarihinden önce tebliğ edilen ve bu tarih itibarıyla (bu tarih dâhil) kesinleşmemiş bulunan ve 18.5.2018 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan ve Af Kanunu kapsamında hesaplanan tutarın tamamının veya ilk taksitinin Ağustos 2018 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödenmesi şartıyla aşağıda belirtilen ve ödenmesi zorunlu olan idari para cezası asıllarının kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir. Ödenmesi zorunlu olan unsurlar aşağıdaki gibidir.

i) İdari para cezası asıllarının %50’si.

ii) Bu tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 18.5.2018 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar.

3) Diğer İdari Para Cezaları

31/3/2018 tarihinden önce (bu tarih dâhil) yapılmış tespitlere ilişkin idari para cezalarından 18.5.2018 tarihinden sonra tebliğ edilenler için ilgililerce tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak idari para cezasının %50’sinin, ilk taksiti tebligatı izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla idari para cezasının kalan %50’sinin tahsilinden vazgeçilecektir.

Ancak 31 Temmuz 2018 tarihine kadar tebliğ edilen cezalar için ilk taksiti 31 Temmuz 2018 tarihi sonuna kadar, başvuru süresi otuz günden az kalmış ise otuz gün içinde başvuruda bulunulması ve ilk taksiti 31 Ağustos 2018 tarihine kadar ödenmiş olursa ve kalan taksitler de ikişer aylık dönemler hâlinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla yeniden yapılandırma hükümlerinden yararlandırılacaktır.

III- SONUÇ

Yazının önceki bölümlerinde yer alan açıklamalardan anlaşılacağı üzere düzenlenen bu Af Yasası ile SGK’na şu veya bu şekilde borçlanılmış fakat ödenmemiş bulunulan ve ayrıntısı yazı içeriğinde belirtilen pek çok kesinleşmiş borç unsuru, yeniden yapılandırma veya ödeme kolaylığı kapsamına alınmış ve bu borçlara ilişkin olarak hesaplanan pek çok faiz, gecikme zammı, vergi cezası vb. unsurların tahsil edilmesinden vazgeçilmiştir. Ayrıca bu Kanun sayesinde gerek sigortalılık ve gerekse genel sağlık sigortalılığı durdurulmuş bazı kişiler açısından diğer başka avantajlarda uygulama kapsamına alınmıştır. 

K A Y N A K Ç A

1)  Kanun Metni, Gerekçesi,

2)  İlgili Kanunlar.


[1] 7143 sayılı Kanuna göre ödenecek taksitlerin ödeme süresinin son gününün resmî tatile rastlaması hâlinde süre, tatili izleyen ilk iş günü mesai saati sonunda biter.

[2] Bu bentlerde sayılanlar şunlardır. Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar, köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile kamu çalışanlarıdır.

[3] 5510 Kanunun 60 ıncı maddenin g bendinden önce sayılan bentlerin dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlara ait prim borçları

27.07.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM