Murat Baş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
muratbash@hotmail.com

Vergi Borçları ve Cezaları Tebliği ve Hatalı Tebliğlerdeki Maliyenin Durumu, Mükellefin Hakları

               Tebliğ; hukuki bir işlemin ilgili kimsenin bilgisine sunulması için yetkili makamın, yasa ve yöntemine uygun bir biçimde yazı ile ve ilanla yaptığı bildirim işlemidir.

              Mükellef ile İdare arasında Vergi Hukukundan kaynaklanan  bir bağ vardır. Bu sebeple İdare ile mükellef arasında  karşılıklı oluşan hak ve ödevler  her  iki  tarafı da bağlar. Mükellef vergi  borcunu zamanında ödemekle görevlidir,diğer  yandan beyanname  verme ve defter tutma gibi bazı ödevleri vardır. İdarenin  yapmış olduğu işlemlerde mükellef haksızlığa uğradığını düşündüğünde yargı kuruluşlarına başvurma hakkını elde edebilmesi için tebliğin idarece yapılması gerekir.Mükellef in  hak ve ödevlerini  yerine getirebilmesi için yapılan işlerden haberdar olması gerekir.

               İdare mükellef ten alacağını tahsil etme hakkına sahiptir. Mükellef  görevini aksatırsa İdare alacağını zorla alma  hakkı vardır. Bu hakkın kullanılması için idarenin yapılan işlerden mükellefi haberdar etmek zorundadır. Bu zorunluluk  zamanında ve usulüne uygun bir biçimde yerine getirilmediği  takdirde idare  önemli kayıplara uğrayabilir. Bunun en güzel örneği geçen yazımda değindiğim  zamanaşımı sürecidir. V.U.K  Md 21 de Tebliğ,Vergilendirmeği ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından  mükellefe yada ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir,der bu nedenle vergi borcunu ödenebilir hale gelmesi ve bazı sürelerin başlangıcı tebliğe bağlıdır. V.U.K ‘nu tebliğ  edilecek belgelerin neler olduğunu ayrı ayrı belirtmemiştir.Nedeni ise tebliği gereken yazı ve belgeler çok çeşitlidir.Kanun genel  ifade kullanarak tahakkuk fişi dışında vergilendirme ile ilgili olup hüküm ifade edecek bütün belge ve yazıların tebliğ edileceğini hükme bağlamıştır.( V.U.K. md.93),Tahakkuk fişinin tebliğ işlemi dışında bırakılması,tahakkuk fişi ile yapılan tahakkuk konusunda,mükellefin bilgisinin olduğu ayrıca bildirimde bulunmaya gerek olmadığı anlayışından kaynaklanmaktadır.

          Tebliğ işleminin  hukuksal  sonuç  doğurabilmesi  için  kanunda  öngörülen kişilere usulüne uygun biçimde yapılması  gereklidir. V.U.K md.94 de  tebliğ, mükelleflere,bunların kanuni temsilcilerine,umumi vekillerine veya vergi  cezası kesilenler e  yapılır, der. Diğer yandan ise ,gerçek kişilerde tebliğ kişinin kendisine şahsına yapılması gerekir .Şahsın değişik nedenlerden ikametgah adresinde bulunmaması halinde adres de bulunan  yada işyerlerinde memur yada müstahdemlerden birine yapılır işyerlerinde bu şahısların gerçek kişilerle hukuki anlamda bağlılığı  olması gerekir,Bu şekilde kendisine tebligat yapılacak şahsın 18 yaşından aşağı olmaması ve bariz bir şekilde ehliyetsiz bulunmaması gerekir.Gerçek kişilerde  küçüklük kısıtlılık gibi nedenlerle mükellef yerine veli, vasi ya da kayyım gibi vergi sorumlularının bulunması halinde bunlara tebligat yapılır.Birden fazla ise yalnız birine yapılır.Tebligat konusu işleme ayrı bir vasi ya da kayyım bakıyorsa tebliğ sadece bunlara yapılır. ( V.U.K md.95). Yabancı Ülkelerde bulunan kişiler  için tebligat o ülkenin yetkili makamı aracılığı ile yapılır.Kendisine tebligat yapılacak kişi  Türk  vatandaşı ise tebligat Dışişleri bakanlığı kanalıyla  Türk siyasi memuru  yada konsolosu aracılığı ile yapılmak zorundadır.(V.U.K md.97)

            Tüzel  kişilerde ise, tebligat bunların başkan , müdür  ya da kanuni temsilcilerine yapılır.Birden fazla  müdür ya da temsilci varsa tebligatın bunlardan birine yapılması yeterlidir.(V.U.K md.94).Tüzel  kişilerin temsilcilerinin kimler olduğu kanunlardaki  sözleşmelerde açıkça belirtilmiştir.Bu husus çok önemlidir,dava aşamasında bu konu çok hassasiyet teşkil  eder.Tebliğin kabul edildiği kanunlarca yetki verilmiş şahısların tebliği alması ile tebliğin  alındığı kabul görür . 

             Tebliğ de en çok karşılaştığımız tebliğ şekli  Posta ile tebliğdir. Bur da  adres mükellef tarafından işe başlama da bildirilen adresler,adres değişikliğinde bildirilen adresler ,işi bırakmada bildirilen adresler,vergi beyannamelerinde bildirilen adresler , yoklama fişinde saptanan adresler , vergi mahkemesinde dava açma dilekçelerinde ve cevaplarda  gösterilen adresler,ilgilinin imzası bulunmak  koşuluyla  yetkili  memurlar tarafından bir tutanakla saptanan adresler ,Birden fazla adres  var ise en son bildirilen yada makamlarca tespit edilen adres göz önüne alınır.Mükellefin hem iş ve hem de ikametgah adresi varsa ikisinin  de aranması gerekmektedir.Eğer bu  yapılmazsa kesinlikle ilanen tebliğ yapılamaz ( V.U.K md.101).

               Tebliğ işlemi posta memuru ile muhatap tarafından il muhabere tarih ve imza konularak saptanır.Bu tarih tebliğ tarihidir.Muhatap adres değiştirdiğinden dolayı bulunamazsa tebliğ yaptıran idareye geri gönderilir.Geçici olarak başka yere gitmişse ikinci kez  tebligat yapılması gerekir.Burda da bulunmadığı takdirde ilanen tebligata başvurulur.Bu işlemlerde komşulardan bir kişi ya da muhtar  veyahut ihtiyar heyeti üyelerinden biri yada bir zabıta memurunun hazır bulunması gereklidir. (V.U.K md.102).

               Bilinen adrese yapılan tebliğ usullerinden biri de memur aracılığıyla yapılan tebliğdir.Kanunun 107. Maddesine göre Maliye Bakanlığı tebliğleri posta yerine memur aracılığıyla yaptırmaya yetkilidir.Bu usulde de tebliğ tarihi memurun muhataba yazı ve belgeyi teslim edip imzasını almış olduğu gündür.Kanun  koyucu tebligat işlemlerini kolaylaştırmak için postayla ya da memur aracılığıyla yapılacak tebliğ işlemlerinin,ilgilinin kabul etmesi koşuluyla daire ya da komisyonda da yapabileceğini kabul etmiştir.(V.U.K md.93/2).Tebligatlarda ,yukarıdaki yazıda belirtildiği gibi   tüm hususlar yerine gelmezse yani muhatap adresinde bulunamazsa,adresi bilinmiyorsa , adresinin yanlış ya da değişmiş olması ve bu yüzden gönderilmiş olan mektubun geri gelmesi ,başka nedenlerden dolayı posta ile tebliğin yapılmasına olanak bulunamaması  ve yabancı ülkelerde bulunanlara tebliğ yapılmasına olanak bulunamaması hallerinde  ilan yoluyla tebliğe başvurulur.(V.U.K md.103)  İlan vergi dairesinin bulunduğu yerin belediye sınırları içinde çıkan bir ya da birden  fazla gazetede yayınlanır.O yerde gazete çıkmıyorsa ilan yazısı ilgili dairede ilana ayrılan yere asılır ve bir örneği de mükellefin son adresinin bağlı olduğu muhtarlığa gönderilir.V.U.K’ da tebliğ olunan belgelerde esası  etkilemeyecek şekil hatalarının olması halinde bu belgelerin hukuksal değerlerini yitirmeyeceklerini kabul etmektedir.Örneğin ihbarnamede sıra numarasının unutulmuş olması bu türden bir hatadır.Ancak vergi  ihbarı ile ilgili belgelerde mükellefin adının verginin tür ya da miktarının,vergi mahkemesinde  dava açma süresinin hiç yazılmamış olması yada bu belgelerin görevli bir makam tarafından düzenlenmemiş olması belgeyi hükümsüz kılar (V.U.K.md.108) Böyle bir belgenin yeniden düzenlenerek tebliğ edilmesi gerekir.Tebliğ usulünde yapılan hatalar yargı yolunu açar,bazen idare mükellefin adresi bilindiği halde ilanen tebliğ yoluna gider bu tür usulsüz tebliğler de mükellefin yargı ya müracaat etme hakkı  doğar.

        Amacı  haberdar etmek olan tebligat, yargılamanın en önemli  unsurlarından dır.Tebliğin olduğu yerde süre başlıyor demektir.Çoğu zaman bu sürenin aşımı  hak kayıplarına neden olmaktadır.Muhatap ve idarede tebligat usullerine uygun hareket etmesi gerekir. Yoksa her iki taraf da bu noktada büyük kayıplar elde eder.Tebligat ;Taraflar için Yargı haklarını kollamak ve zamanaşımı haklarını elde etmek için çok önemli bir usul yöntemidir.

30.05.2007

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.