Muhsin Dalfidan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
mdalfidan@hotmail.com

İhraç Kayıtlı Teslimlerde İmalatçı Aleyhine Matrah da Meydana Gelen Değişikliğin İade Alınacak KDV’ye Etkisi Sorunları

Giriş

İhraç kayıtlı teslimlerde imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliklerin ( kur farklarının da), imalatçılara ihraç kayıtlı teslim nedeniyle iade edilecek KDV tutarının hesabında dikkate alınacağını düzenleyen Tebliğ değişikliği yaklaşık bir yıldır yürürlükte. Dolayısıyla konuyu gündeme taşıma amacım, yapılan değişikliği duyurmak değil. Zira bir yıllık sürede ilgili tarafların tümünün tebliğ değişikliği bilgisine ulaşmamış olmaları yaşamın doğal seyrine aykırı olur.

Peki, konuyu niye gündem yapıyorum? Konuyu bir yıllık süreden sonra tekrar gündem yapıyorum, çünkü tebliğ değişikliğine ilişkin uygulama sorunları ve ihraç kayıtlı teslim yapan imalatçı firmaların mağduriyetleri hala devam ediyor. Umarım makalenin, hem Gelir İdaresinin çözüm üretimine, hem de uygulayıcıların hatalı işlem tesis etmemelerine katkısı olur.

A-Tebliğ değişikliğini hatırlatma

Katma değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde değişiklik yapılmasına dair 11.nolu Katma Değer Vergisi Tebliği 15.02.2017 tarihinde 29980 numaralı Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.  Tebliğdeki İhraç kayıtlı teslimlerle ilgili düzenleme aşağıdadır.

 MADDE 6 – Aynı Tebliğin (II/A-8.9.) bölümünün birinci paragrafı aşağıda yer alan ilk paragraftaki şekilde değiştirilmiş, aşağıda yer alan diğer paragraflar aynı bölüme sırasıyla ikinci ve üçüncü paragraf olarak eklenmiştir.

"3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesinde, ihracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek katma değer vergisinin, ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden, imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamayacağı hükme bağlanmıştır."

"İmalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farkları için ihracatçılar tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanmaz. Bu kapsamda düzenlenen faturaya; "3065 sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla yapılan teslimlerde imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin olduğundan KDV hesaplanmamıştır." ifadesi yazılır. Ayrıca söz konusu faturada, imalatçı tarafından düzenlenen faturanın tarih ve sayısına yer verilir.

İmalatçılara ihraç kayıtlı teslim nedeniyle iade edilecek KDV hesabında, imalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farklarından doğanlar da dahil olmak üzere, imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin (imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ihraç kayıtlı teslim edilen malın tabi olduğu oran uygulanmak suretiyle bulunan tutar) ihraç kayıtlı teslim bedeli üzerinden hesaplanan vergiden düşüleceği tabiidir."

B-Değişikliğe ilişkin belirsizlikler

1- İmalatçılara iade edilecek KDV hesabında imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişiklik nedeniyle tebliğde belirlenen biçimde hesap edilen ve iade edilecek KDV tutarından düşülen vergi tutarının ne olacağı belli değildir. Matrahta değişikliğin oluştuğu dönemde bu dönem indirilecek KDV hesabına mı alınacaktır, önceki dönemden devreden KDV hesabına mı alınacaktır ya da gider kaydı mı yapılacaktır? vs.…

Çözüm nedir?

Dahilde İşleme İzin Belgesi-DİİB kapsamında KDV ödemeksizin satın alınan girdileri kullanarak imal edilen ürünlerin ihraç kayıtlı satışında11 nolu tebliğ ile yapılan değişiklik öncesi şu şekilde işlem yapılmaktaydı:

 "İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Tecil Edilemeyen KDV" satırında yer almasına rağmen iadesi talep edilemeyen KDV tutarı ise, iade talep dilekçesinin verildiği dönem beyannamesinin "İndirimler" kulakçığının "İndirimler" tablosunun "107 Kanunun (11/1-c) ve Geçici 17 inci Maddelerinden Doğan İadelerin İndirim Yoluyla Telafisi Nedeniyle İndirilecek KDV" satırı aracılığıyla  tekrar indirim hesaplarına alınacaktır”

Aleyhte kur farkı için de benzer işlemin yapılmasını imkân sağlayacak tebliğ değişikliğiyle çözüm getirilebilir.  Bu olası çözüme kadar bu tutarın iade alınmadan kayıtlarda tutulmasından başka çare yoktur.

2-  Tebliğde “İmalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farkları için ihracatçılar tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanmaz……. imalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farklarından doğanlar da dahil olmak üzere, imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişiklik” ifadelerine yer verilmektedir. Burada her ne kadar kur farkına vurgu yapılsa da, değişikliğin her türlü nedenle imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişiklikler için geçerli olduğu görülüyor. Yine de tebliğ hükmünün her türlü nedene bağlı imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliklere uygulanacağı daha açık ifade edilmelidir. Zira uygulamada sadece imalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farkları için işlem tesis edildiği durumlarla karşılaşılabilmektedir.

3- Ayrıca Tebliğin “İmalatçı Aleyhine Matrahta Meydana Gelen Değişiklik” başlığını taşıyan bu bölümünde ifade edilen “İhraç edilen mallar için yurtdışındaki firmalar tarafından sunulan yurtdışında ifa edilen ve yurtdışında yararlanılan mümessillik, pazarlama, reklâm vb. hizmetlerinin” ihracatçı tarafından imalatçılara KDV hesaplanmadan aynen aktarılması imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen bir değişiklik midir? İlgili bölümün altında zikredilmiş olması matrahta değişiklik meydana getiren işlemler olarak yorumlanmasına yol açmaktadır. Dolayısıyla yapılacak yeni bir tebliğ değişikliğiyle hangi işlemlerin imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişiklikler olduğu net olarak ifade edilmesi yerinde olacaktır.

C-İhraç kayıtlı teslimde bulunan İmalatçıların mağduriyetleri

• Konu tebliğdeki eksiklikler nedeniyle ihraç kayıtlı teslimde bulunan imalatçıların bir yıldır devam eden mağduriyetlerini özetlersek:
• Matrahta meydana gelen değişiklikten dolayı iade alamadıkları KDV tutarları tecil edilemeyen ve ihracatın gerçekleştiği dönemde iade alınacak KDV hesabında bekletilmektedir.
• İhracı gerçekleştiği ve KDV iadesi alındığı halde tahsili yapılmayan bedeller için gelecek dönemlerde doğabilecek matrahta değişikler nedeniyle vergi zıyaı ile karşılaşma riskleri devam etmektedir.
• Hangi hallerin matrahta değişiklik olarak görüleceği konusunda netlik olmadığından imalatçıların hatalı işlem tesis etmeleri söz konusu olup bu işlemlerden dolayı cezaya maruz kalabileceklerdir.

D-İhraç kayıtlı teslimde bulunan İmalatçıların yaptıkları olası hatalar ve dikkat etmeleri gereken hususlar

• Sehven fazla ve yersiz KDV iadesi almış durumuna düşmemeleri için, imalatçıların ihraç kayıtlı teslimlerini ve aleyhte matrahta meydana gelen değişiklikleri fatura ve dönem bazında oluşturacakları tablolarda takip etmelerini öneririm.
• İhraç kayıtlı teslimlerin fatura bedellerinin kısmi olarak tahsilinde ya da cari hesap bazında birden fazla faturanın kısmi tahsillerinde de kur farkı faturası düzenleneceği unutulmamalıdır.
• Çek ile yapılan tahsilatlardan dolayı aleyhte meydana gelen matrahta değişiklik tutarı (kur farkı) çekin ihracatçıdan alındığı tarih itibariyle değil, bankadan tahsil edildiği ya da ciro edildiği tarih itibariyle hesaplanması gereklidir. Aksi durumda kur farkının eksik hesaplanmasından dolayı fazla ve yersiz KDV iadesi alındığı için cezai işleme maruz kalınabilecektir.
• Tebliğde “ İmalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farkları için ihracatçılar tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanmaz” ifadesi mevcuttur. Bu ifade hatalı yorumlara neden olabilmekte ve sadece aleyhte doğan kur farklarından dolayı imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliklerde iade alınacak KDV tutarından düşüm yapılabilmektedir. Her türlü nedenle imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliklerde tebliğde hükmedilen şekilde işlem tesis edilmelidir.

 

Sonuç:

Tebliğ tüm eksiklik ve belirsizliklerine rağmen yürürlüktedir. Dolayısıyla tebliğe göre işlem yapmak bir zorunluluktur. Bu yazımızda olası hatalı işlemlerin neler olabileceğine dikkat çekmeye çalıştık. Elbette ki asıl olan mevzuat hükümleridir ve uygulamacı mevzuatın hükmettiği uygulamanın ne olduğunu kendi bağımsız iradesiyle karar verip uygulayacaktır.

Yine bitirirken şu notu da eklemeliyim: 5228 sayılı yasa ile 2004 yılında getirilen ama uygulanmadan 93 nolu KDV tebliği ile kaldırılan benzer hüküm gibi, bu tebliğ hükmü de gözden geçirilmeli ve kamu yararı görülmediği durumda yürürlükten kaldırılmalıdır. Kaldırılmadığı durumda, tebliğ değişikliği ile uygulama açıklığı sağlanmalıdır.

23.01.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.