Muhammet Asa
SGK Müfettişi
asa.trt@gmail.com

Kıdem Tazminatında Yeni Zamanaşımı Süresi Kaç Yıldır?

Kıdem Tazminatı hangi hallerde alınır?

Bilindiği üzere 4857 sayılı İş Kanununun 120 nci maddesinde, 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesi hariç diğer maddeleri yürürlükten kaldırıldığı, hükmü yer almaktadır. Belirtilen kanun hükmü gereği 1475 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi ile düzenlenen Kıdem Tazminatı halen yürürlükte olup iş kanununa tabi olarak çalışan işçilerin hak ettiği Tazminat bu kanun hükmüne göre ödenmektedir.

Kıdem tazminatı, aynı işverenin bir veya değişik işyerleri bünyesinde en az bir yıl çalışması bulunan işçinin, hizmet akdinin veya iş sözleşmesinin kanunda belirtilen sebeplere bağlı olarak sona ermesi halinde, işveren tarafından işçiye ödenmesi gereken paradır. Bu bakımdan Hizmet akdinin veya iş sözleşmesinin;

• İşveren tarafından 4857 sayılı yasanın 25 inci maddenin II numaralı bendinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller dışında,
• İşçi tarafından 4857 sayılı yasanın 24 üncü maddesinde belirtilen haller uyarınca (I-Sağlık sebepleri, II-Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri, III-Zorlayıcı sebepler),
• Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,
• Yaşlılık (emeklilik) veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla,
• 506 sayılı kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle (08.09.1999 tarihi öncesinde ilk kez sigortalı olan ve 15 yıl sigortalılık süresi 3600 prim gün şartını yerine getirip kendi istekleriyle işten ayrılmaları nedeniyle),
• Kadın işçinin evlenmesi halinde evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde kendi isteğiyle işten ayrılması nedeniyle,
• İşçinin ölümü sebebiyle,

Feshedilmesi/sona ermesi hallerinde her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücret tutarında nakden ve defaten kıdem tazminatı ödenebilmektedir.

Kıdem tazminatının ne zaman ödenmesi gerektiği konusunda iş kanununda belirli bir süre yoktur. Ancak Yargıtay kararları uygulamaları gereğince hizmet akdinin veya iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte işverence ödenmesi gerekmektedir. Buna rağmen bazı durumlarda ödemenin yapılmadığı, eksik yapıldığı veya geç yapıldığı görülmektedir. Bu durumda mahkeme tarafından gecikme süresi için ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faiz oranına hükmedilmektedir.

Zamanaşımı süresi kaç yıldır?

1475 sayılı iş kanununda ödemenin yapılmadığı, eksik yapıldığı veya geç yapıldığı durumlarda faiz ödemesi öngörüldüğü ve 4857 sayılı iş kanununun 32 nci maddesinde ise ücret alacaklarının zamanaşımı süresi beş yıl olarak belirtildiği halde 12/10/2017 tarih ve 7036 sayılı yasa ile yapılan düzenlemeden önce gerek iş mevzuatında gerekse Borçlar Kanununda kıdem tazminatı alacakları için zamanaşımı süresi belirtilmemişti. Bu nedenle zamanaşımı süresi genel hükümler doğrultusunda borçlar kanununun 146 ncı maddesine göre on yıl olarak uygulanmaktaydı. Ancak 25/10/2017 tarihinde yürürlüğe giren 12/10/2017 tarih 7036 sayılı kanunun 15 ve 16 ncı maddesi ile 4857 sayılı iş kanununa ek 3 ve geçici 8 inci maddeleri eklenerek iş sözleşmesinden kaynaklanmak kaydıyla hangi kanuna tabi olursa olsun yıllık izin ücreti ve kıdem tazminatının zamanaşımı süresi beş yıl olarak düzenlenmiştir. Ayrıca beş yıllık zamanaşımı süresi 25/10/2017 tarihinden sonra sona eren iş sözleşmelerinden kaynaklanan tazminatlar hakkında uygulanacak olup bu tarihten önce işlemeye başlamış bulunan zamanaşımı süreleri, değişiklikten önceki (10 yıl olarak) hükümlere tabi olmaya devam edecektir. Ancak zamanaşımı süresinin henüz dolmamış kısmı beş yıllık süreden uzun ise beş yıllık sürenin geçmesiyle zamanaşımı süresi dolmuş olacaktır. Bu bakımdan tazminat tutarını eksik alan veya alamayan işçinin, belirtilen süre içinde işverenden talep etmemesi (noter kanalıyla gönderilecek ihtarname ile) veya dava yoluna başvurmaması durumunda işverence zamanaşımı ileri sürülerek tazminatı ödeme derdinden kurtulması mümkün olacaktır. Aşağıda yer alan örneklerle zamanaşımı konusu daha iyi anlaşılacaktır:

Örnek-1; İş sözleşmesi kanunda belirtilen sebeplere bağlı olarak 30/10/2017 tarihinde feshedilen veya sona eren ve buna bağlı olarak kıdem tazminatını eksik alan veya alamayan işçi Ahmet bey, 30/10/2022 tarihine kadar işverenden talep etmemesi (noter kanalıyla gönderilecek ihtarname ile) veya dava yoluna başvurmaması durumunda işverence zamanaşımı ileri sürülebileceği dikkate alındığında kıdem tazminatı hakkını kaybedecektir.

Örnek-2; İş sözleşmesi kanunda belirtilen sebeplere bağlı olarak 10/10/2010 tarihinde feshedilen veya sona eren ve buna bağlı olarak kıdem tazminatını eksik alan veya alamayan işçi Mehmet bey, 25/10/2017 tarihi itibariyle 10 yıllık zamanaşımı süresinin dolmasına 2 yıl 350 gün kaldığı ve kalan sürenin beş yıllık süreden uzun olmaması nedeniyle, 10/10/2020 tarihine kadar işverenden talep etmemesi (noter kanalıyla gönderilecek ihtarname ile) veya dava yoluna başvurmaması durumunda işverence zamanaşımı ileri sürülebileceği dikkate alındığında kıdem tazminatı hakkını kaybedecektir.

Örnek-3; İş sözleşmesi kanunda belirtilen sebeplere bağlı olarak 25/10/2015 tarihinde feshedilen veya sona eren ve buna bağlı olarak kıdem tazminatını eksik alan veya alamayan işçi Ali bey, 25/10/2017 tarihi itibariyle 10 yıllık zamanaşımı süresinin dolmasına 8 yıl kaldığı ve kalan sürenin beş yıllık süreden uzun olması nedeniyle, 25/10/2022 tarihine kadar işverenden talep etmemesi (noter kanalıyla gönderilecek ihtarname ile) veya dava yoluna başvurmaması durumunda işverence zamanaşımı ileri sürülebileceği dikkate alındığında kıdem tazminatı hakkını kaybedecektir.

01.03.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.