Mevlüt Köküş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Antalya S.M.M.M ve Bağımsız Denetim A.Ş.
mevlut.kokus@antsmmm.com.tr

Ahilik Fonu, Diğer Adıyla “Patronlara İşsizlik Sigortası”

08 Mart 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan 6824 sayılı kanunun 9.maddesi “ESNAF AHİLİK SANDIĞI”  uygulamasını içermekte. Baştan belirtelim yasanın YÜRÜRLÜĞÜ erteleme olmaz ise 01 OCAK 2018.

AHİLİK ne demek:  Türk törelerine dayanan ve Anadolu'da yüksek bir gelişim gösteren esnaf, zanaatçı, çiftçi vb. bütün çalışma kollarını içine alan ocak.

Ahilik, Anadolu halkının sanat, ekonomi ve sosyal düzenine yön veren bir teşkilat olmasıyla da bilinen bir kurumdur.  Bu teşkilata bir nevi sivil toplum kuruluşu da diyebiliriz. Bunun nedeni toplumda birliği, refahı, toplum düzenini sağlaması ve halkın maddi, manevi ihtiyaçlarını karşılamasıdır.

AHİLİK uygulamasının bugünkü karşılığına  ESNAF ve SANATKARLAR ODALARINI gösterebiliriz.  

KİMLER AHİLİK SANDIĞINA PRİM ÖDEMEK ZORUNDA

-İsteğe bağlı sigortalılar,

-At Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler,

 

-Köy ve mahalle muhtarları,

 

-Tanımsal faaliyette bulunanlar,

 

dışında kalan BAĞ-KUR’lular. Şirket ortakları, bakkal, manav, mobilyacı, kendi adına bağımsız çalışan Mühendis, Doktor, Mali Müşavir, Avukat…

 

Belirtmek gerekir ki “ Tanımsal faaliyette bulunanlar ” dan kasıt TARIM BAĞ-KURLULARINI (vergi mükellefi olmayan çiftçi)  ifade etmekte. Tarımsal faaliyette bulunan bir Limited Şirket ortağı bu kapsamda değerlendirilmemektedir.  

 

PRİM ÖDEMESİ ZORUNLU MU?

Evet. Zorunlu. Esnaf işini bırakıncaya, emekli oluncaya  kadar prim ödeyecek.

 

ÖDENECEK PRİM

Esnaf, günlük prime esas kazanç tutarı üzerinden %2 prim ödeyecek,  Devlet ise %1 tutarında esnaf adına prim ödeyecek. Toplamda ahilik sandığı primi %3 olacak.   

Bugünkü koşullarda (2017 yılı) ; Asgari ücret üzerinden prim ödeyenler için, aylık ödenecek tutar  35,55 TL.  Yıllık 426,60 TL.  2018 yılında uygulanacak asgari ücret’in değişmesiyle ödenecek prim tutarı da değişecektir.

 

İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN YARARLANMA ŞARTLARI

 

1-Esnaf işyerini kapatması veya iflas etmesi gerekiyor. İflas ettim demek halk arasında yaygın kullanılır, ancak yasadan yararlanabilmek için ben iflas ettim, işler iyi gitmedi, işyerimi kapattım demek yeterli değil. Mahkeme kararı gerekli.   

2-En az 3 yıl prim ödenecek.

3-İşi bırakmadan önceki son 120 gün sürekli çalışmış olacak.

4-Prim borcu olmayacak. İş bırakmadan önce en fazla 90 gün prim borcu olanlardan, diğer şartları sağlamaları halinde alacak oldukları işsizlik ödeneğinden, birikmiş prim borcunun ödenmesini isteyenler, ödenek alabilecek.

 

Bu şartların sağlanması halinde; 

 600 gün faaliyetini sürdüren ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olanlara 180 gün,

 900 gün faaliyetini sürdüren ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olanlara 240 gün,

1080 gün faaliyetini sürdüren ve Esnaf Ahilik Sandığı primi ödemiş olanlara 300 gün,

süre ile Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği verilir.

ÖDENEK NE KADAR

Günlük Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama kazancının %40’ıdır. Bu şekilde hesaplanan Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği miktarı, 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemez.

 

Yine asgari ücret üzerinden prim ödeyen bir kişi için hesaplama yapacak olursak;

 

Son 4 aylık PEK   : 1.777,50 * 4                  =  7.110,00 TL.

Günlük Ödenek    : 7.110,00 *(120*0,40)   =        23,70 TL

Aylık Ödenek       : 23,70*30                       =     711,00 TL.

                  

(Örnekte son dört ay günlük prime esas kazanç eşit olarak değerlendirilmiştir.)

 

YATIRILACAK PRİMİN EMEKLİLİĞE FAYDASI VAR MI? 

Yatırılacak olan primin emeklilik maaşına hiçbir etkisi yok. Uygulamanın temel amacı; işsiz kalan esnafa, yeni iş kuruncaya, çalışan olarak işe girinceye kadar destek olmak. 

PARA İADESİ YAPILIYOR MU?

Ödenen primlerin geri iadesi yok.  Bir esnaf işyerini açtıktan 2,5 yıl sonra, hatta 2 yıl 11 ay 29 gün sonra kapatsa, işsizlik ödeneği alamadığı gibi, yatırmış olduğu primleri de geri alamıyor. Keza şirket ortakları veya kendi işini yapan esnaflar, emekli oluncaya kadar prim ödeseler, emekli olurken prim iadesi alamıyorlar.

ŞİRKET ORTAKLARI İÇİN BAZI SORUNLAR VAR

Şirket ortaklarının işi bırakması hisselerini devir edip ortaklıktan ayrılma, şirketin tasfiyesi veya mahkeme kararı ile şirketin iflası neticesinde gerçekleşmekte.  Ancak gerek şirketlerin tasfiye süreci, gerekse iflas istemiyle yargılama süreci uzun zaman alabiliyor. Bu noktada şirketlerin fiilen iş yapmamasına karşın, şirket ortağının sadece ortak olarak görünmesi sebebiyle işsizlik ödeneği alamadığı gibi, birde üstüne prim ödeme zorunluluğu bulunmakta.

Ayrıca, hileli iflas eden veya  işyerini  yakınlarına yada muvazaalı olarak başkalarına devir edenlere yapılan ödemeler yasal faizi  ile geri alınacak hükmü, şirket ortakları için nasıl işleyecek?

 Bilindiği üzere ülkemizde şirketlerin büyük çoğunlu aile şirketlerinden oluşmaktadır. Şirket ortağı baba, Üniversiteyi bitirip gelen çocuğuna şirketteki hisselerin tamamını devir edip, ortaklıktan ayrılsa ve işsizlik ödeneğine başvursa, hissenin devrinin usul füruna devri sayılıp, ödenek verilmeyecek mi? 

 BİLİNMESİ GEREKENLER

* İşsizlik ödeneğine başvuru süresi 30 gündür. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre Esnaf Ahilik Sandığı ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülür. Örnek; işsizlik ödeneği almak için 30 gün içinde başvurması gereken esnaf, 45 gün sonra başvuru yaparsa,  15 günlük işsizlik ödeneğini eksik alacak. 

 

* Ödenecek olan primler kazancın tespitinden gider olarak dikkate alınabilecek.

* Prim ödenmezse gecikme faizi işleyecek.

* Ödenek alırken ölen kişinin hak sahipleri ödenekten faydalanamayacak.

* Uygulamanın adı ESNAF ahilik fonu olsa da, ESNAF tanımı dışında bulunan tüm şirket ortaklarını, serbest meslek erbaplarını, ticari işletme sahiplerini kapsamakta.

* Yasa zamanında yürürlüğe girerse ilk işsizlik maaşı en erken, 01 Ocak 2021’de alınabilir.

* Ülkemizde yaklaşık olarak 2 milyon BAĞ-KUR’ lu bulunmakta. Asgari ücret üzerinden ödenecek olan prim toplamı, aylık 71 milyon TL.

 * Prim, her ayın sonunda yatan BAĞ-KUR primi ile birlikte ödenecek. Ayrıca ödeme şansı yok.

YARALANILAN KAYNAKLAR

- Türk Tarih Dil Kurumu

- 6824 sayılı bazı alacakların yeniden yapılandırılması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun.

27.04.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.