Mesut Zurnacı
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
mzurnaci@hotmail.com

İhracat ve İthalat İşlemlerinde Esas Alınacak Kurlar, Kayıt Tarihleri ve BA/BS Beyanları

1-  GÜMRÜK ÇIKIŞ BEYANNAMELERİ

Katma Değer Vergisi Kanununun 10/a maddesinde mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi ve hizmetin yapılması ile vergiyi doğuran olayın meydana geleceği, yine aynı Kanunun 12/1 inci maddesinde ise bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi;

-Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılması veya malların yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmesi,
- Teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması ya da yetkili gümrük antreposuna konulması,koşullarının gerçekleşmesine bağlanmıştır.

Dolayısıyla Katma Değer Vergisi Kanunu açısından ihracat tesliminin gerçekleştiği tarih, malın Türkiye'de Cumhuriyeti Gümrük Hattından çıkarak bir dış ülkeye ulaştığı tarihtir.

Yine 1 Nolu KDV Genel Uygulama Tebliği’nin “II-A-1.1.1.” bölümüne göre; “ Mal ihracına ilişkin istisna, ihracatın gerçekleştiği tarih olan gümrük beyannamesinin “kapanma tarihini içine alan vergilendirme dönemine ait KDV beyannamesi ile beyan edilir. İhracat işlemleri iç gümrüklerde yapılan ihracat teslimlerinde, gümrük beyannamesinin sınır gümrüklerince kapatıldığı tarih, ihracatın gerçekleştiği tarih olarak kabul edilir.

Serbest bölgelere yapılan ihracat teslimlerinde, gümrük beyannamesinin düzenlenmediği hallerde, malın serbest bölgeye giriş işlemlerinin tamamlanarak serbest bölgeye vasıl olduğu tarih ihracatın gerçekleştiği tarih olarak kabul edilir. Bu tarih, malların serbest bölgeye girişinin yapıldığını gösteren, serbest bölge işlem formunun ilgili idare tarafından onaylandığı tarihtir

İhracat faturası malın yurtdışı edildiği dönemden önce düzenlenmiş olsa dahi, istisna ihracatın yapıldığı dönem KDV beyannamesi ile beyan edilir.

İhracat bedeli, gümrük beyannamesinin kapanma tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanmış bulunan (kapanma tarihinde Resmi Gazete’de kurlar ilan edilmemiş ise kapanma tarihinden önceki ilk Resmi Gazete’de yayınlanmış bulunan) T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden TL’ye çevrilir.” denilmektedir.

Yine 08.09.2012 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 418 Sıra Nolu VUK Genel Tebliği ile 396 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin “3.2.2.” numaralı maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

“İhracat işlemlerinin form Bs ile bildirilmesinde ise, fiili ihracatın gerçekleştiği tarih dikkate alınacaktır. Ayrıca serbest bölgelerde faaliyette bulunan mükelleflerin yurt içiyle yaptıkları alış-satış işlemlerinin bildirilmesinde; gümrük giriş veya çıkış beyannamesi düzenlenmesi hallerinde bu beyannamelerin kapanma tarihleri ve tutarları, gümrük giriş veya çıkış beyannamesi düzenlenmemesi durumlarında ise serbest bölge işlem formu tarihi ve tutarı dikkate alınacaktır.”

Sonuç olarak; gümrük çıkış beyannamelerinin VEDOP sisteminden görüntülenen kapanma tarihi itibariyle;

a)      Yurtdışı satış yasal kayıtlara geçirilecek,
b)      Yurtdışı satış hasılatı ve maliyeti de bu tarih itibariyle oluşacak,
c)      Yine döviz kuru olarak kapanma tarihindeki TCMB döviz alış kuru esas alınacak,
d)     BS bildirimi de aynı tarihteki ay itibariyle yapılacaktır.

(Not : Kapanma tarihi kuru = Bir önceki günün TCMB kapanış  kurudur.)

GÜMRÜK GİRİŞ BEYANNAMELERİ

Katma Değer Vergisi Kanununun 21. maddesinde ithalatta katma değer vergisinin matrahına dahil olan aşağıdaki unsurlar sıralanmıştır:

-          İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, (Gümrük Vergisi; CIF bedel -Mal bedeli + Sigorta + Navlun- ve diğer giderlerin toplamı üzerinden hesaplanmaktadır)
-          Gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
-           İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
-       Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler.

4458 sayılı Gümrük Kanununun, 61. maddesi "...aksine hüküm bulunmadıkça, eşyanın beyan edildiği gümrük rejimine ilişkin tüm hükümlerin uygulanmasında esas alınacak tarih, beyannamenin tescil edildiği tarihtir...", 74. maddesi ise, " Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın serbest dolaşıma girişi, ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ile mümkündür...

Yine aynı Kanunun 30. maddesinde; " Eşyanın gümrük vergisine esas alınacak kıymetinin Türk Lirası olarak beyanı zorunludur. Fatura veya diğer belgelerde yazılı yabancı paralar, gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan T.C. Merkez Bankası döviz satış kurları üzerinden Türk Lirasına çevrilir. " hükmü yer almaktadır.

Bu çerçevede, eşyanın serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihi ile eşyanın fiilen serbest dolaşıma giriş tarihi arasında farklılık bulunabilmektedir. Bununla birlikte, gümrük mevzuatında fiili ithalata yönelik bir düzenleme bulunmadığından, gümrük mevzuatı açısından esas alınması gereken tarih serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihi olup beyanname üzerinde eşyanın fiilen serbest dolaşıma girdiği tarihe ilişkin bir bilgi bulunmamaktadır.

08.09.2012 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 418 Sıra Nolu VUK Genel Tebliği ile 396 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin “3.2.2.” numaralı maddesi aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir: 

“ İthalat işlemlerinin form Ba ile bildirilmesinde gümrük giriş beyannamesinin kapanış tarihi dikkate alınacaktır.

İthalat işlemlerinin form Ba ile bildirilmesinde tutar alanına; 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 21 inci maddesi gereğince gümrük vergisi tarhına esas olan kıymet, malın gümrük vergisinden muaf olması durumunda ise katma değer vergisi matrahını oluşturan katma değer vergisi hariç bedel yazılacaktır."

Sonuç olarak; gümrük giriş beyannamelerinin VEDOP sisteminden görüntülenen kapanma tarihi itibariyle;

a)      İthalat kesinleştirilerek yasal kayıtlara geçirilecek,
b)      BA bildirimi de kapanma tarihindeki ay itibariyle yapılacak,
c)      Döviz kuru olarak gümrük giriş beyannamesi kapanma tarihindeki kur değil,  beyanname üzerinde yer alan kur, yani gümrük giriş beyannamesi üzerindeki tescil tarihi itibariyle belirlenmiş döviz satış kuru esas alınacak,
d)     Sonuçta, ithalat tutarı olarak Gümrük İdaresinin KDV Kanununun 21. Maddesine göre yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde tespit ettiği beyanname üzerinde yer alan Katma Değer Vergisi Matrah tutarı esas alınacaktır.

Maliye Bakanlığı ithalatların BA ile bildiriminde; mal bedeli, navlun, sigorta, vergiler ve diğer giderler gibi KDV matrahına dahil unsurların tamamını tek bir işlem niteliğinde beyan ettirmektedir. İthalat maliyeti unsurlarından olan  navlun ve diğer gider faturalarının bildirim haddini aşması nedeniyle Türk firmalarınca BS bildirimine konu edilmesi durumu etkilememektedir.

17.12.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.