Mesut Özoğul
Vergi Müfettişi
smmm_x5@hotmail.com

Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Kanunu İle Getirilen Matrah ve Vergi Artırımı Müessesesinin Vergi İncelemesi Bakımından Değerlendirilmesi

Bilindiği üzere 7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun(bundan böyle matrah artırım kanunu yada kanun olarak anılacaktır) TBMM’de kabul edilerek yasalaştı. Bu kanuna göre  matrah ve vergi artırım müessesinden yararlanma hakkı yeniden verildi. Peki matrah ve vergilerini artıran mükelleflerin Vergi İncelemeleri karşısındaki durumu nedir? Matrah ve vergi artırımı yapan mükellefler Vergi İncelemesine alınabilir mi, defter ve belgeleri istenebilir mi?, başlanmış olan Vergi İncelemelerinin akıbeti ne olacak? sorularına kısa ve öz bir şekilde muhatapların da kolayca anlayabileceği şekilde yanıt bulmaya çalışacağız.

1-Kanunun Yayımı tarihinden Önce Vergi İncelenmesine Başlanılması Durumu:

a- Vergi İncelemesinin 02/08/2021’e kadar Sonuçlandırılamaması Durumu:

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 140. Maddesi uyarınca Vergi incelemesine nezdinde inceleme yapılan (tüzel kişilerde kanuni temsilci) kişi ile incelemeye başlandığına dair tutanağın imzalanmasıyla başlanır. Kanunun  4. Maddesine göre matrah artırımında bulunulmuş olması kanunun yayımı tarihinden önce başlayan incelemelere engel teşkil etmeyecektir. Ancak Vergi Müfettişi tarafından yürütülen inceleme neticesinde Müfettiş tarafından tanzim edilen Vergi İnceleme Raporları 02/08/2021 tarihine kadar(bu tarih dahil) vergi dairesi kayıtlarına girmezse vergi incelemesi sonuçlandırılacak ve mükellef adına vergi tarhiyatı yapılamayacaktır. Mükellefin kanunun 5. Maddesine göre yapmış olduğu matrah artırımı geçerli olacaktır.

Ancak; burada dikkat edilmesi gereken husus Vergi Müfettişi tarafından yürütülen incelemenin hangi vergi türleri itibariyle yapıldığıdır, nezdinde inceleme yapılan hakkında tanzim edilen incelemeye başlama tutanağında hangi vergi türleri itibariyle inceleme yapıldığına bakmak gerekir, hangi vergi türünden inceleme yapılıyor ise söz konusu tüm vergi türleri itibariyle matrah artırımını yapmış olmak zorunludur.

Örneğin mükellefin 2018 yılı hesapları hem Kurumlar Vergisi hem de KDV yönünden incelenmektedir. Mükellef 2018 yılı kurumlar vergisini kanunda öngörülen şekilde artırıp, KDV’yi artırmaz ise 02/08/2021 tarihine kadar Kurumlar Vergisi yönünden tanzim edilen raporların vergi dairesine intikali gerçekleşmezse bu vergi türü yönünden inceleme sonuçlanacak, fakat KDV yönünden Vergi Müfettişi incelemeye devam edebilecektir ve 02/08/2021 tarihi ile bağlı olmayacaktır.                       

b- Vergi İncelemesinin 02/08/2021’e Kadar Sonuçlandırılması Durumu:

02/08/2021’e kadar incelemenin sonuçlandırılması( tanzim edilen Vergi İnceleme Raporlarının Vergi Dairesi kayıtlarına intikal etmesi) ve herhangi bir vergi türü itibariyle matrah farkı tespit edilmesi halinde; mükellef inceleme raporlarının Vergi Dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce matrah artırımında bulunmuş ise ; inceleme sonucu vergi türleri itibariyle bulunan vergi farkı ile mükellefin artırdıkları vergiler birlikte değerlendirilecek olup; bu değerlendirme neticesinde mükellefin inceleme dönemi itibariyle artırdığı vergi tutarlarının Vergi incelemesi neticesinde tespit edilen vergi farkından fazla veya eşit olması durumunda, vergi incelemesi sonucu bulunan matrah farkı nedeniyle ayrıca bir vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

-Tam tersi bir durumda yani vergi incelemesi neticesinde tespit edilen vergi farkının mükellefçe ilgili raporlar Vergi Dairesi kayıtlarına intikal ettirilmeden artırılan vergiden fazla olması durumunda fark tutar kadar cezalı vergi tarhiyatı yapılacaktır. Ancak bu durumda da bu vergi, ceza ve gecikme faizleri için tasarının 4. Maddesindeki şartlara göre indirimden yararlanarak ödemede bulunulabilecektir.

Örneğin; A Ltd.Şti.’nin 2018 yılı hesap ve işlemlerinin Vergi Müfettişi tarafından incelenmesine 01/01/2021 tarihinde imzalanan incelemeye başlama tutanağıyla başlanmış olup, ilgili inceleme neticesinde tanzim edilen vergi inceleme tutanağı 01/05/2021 tarihinde imzalanmış, söz konusu raporlar  vergi dairesi kayıtlarına 02/08/2021 tarihinden önce intikal ettirilmiştir. A. Ltd. Şti. ise 2018 yılı Kurumlar  ve Katma Değer Vergisi yönlerinden matrah artırımında bulunmuş, söz konusu artırımlar neticesinde adına  Kurumlar Vergisi yönünden 40.000,00 TL, Katma Değer Vergisi yönünden de 25.000,00 TL vergi tahakkuk etmiştir.

Vergi incelemesi neticesinde önerilen tarhiyatlara ilişkin bilgiler ise aşağıdaki gibidir.

Tarhı Önerilen Kurumlar Vergisi       : 50.000,00TL

Kesilen Vergi Ziyaı Cezası               : 50.000,00TL

Tarhı Önerilen Katma Değer Vergisi: 30.000,00TL

Kesilen Vergi Ziyaı Cezası                : 30.000,00TL

Özel Usulsüzlük Cezası                     : 110.000,00TL

Mükellefin ödemesi gereken vergi ve cezalar bakımından konu değerlendirilecek olursa yapılacak kıyaslama ve yapılandırma hükümleri aşağıdaki tablodaki gibi olacaktır.

	Kurumlar Vergisi	Katma Değer Vergisi	Toplam Vergi Ziyaı Cezası	Özel Usulsüzlük Cezası
*V.İ.R'e göre Tarhı Önerilen	50.000,00	30.000,00	80.000,00	110.000,00
**Matrah Artırım Kanuna Göre Artırılan	40.000,00	25.000,00	0,00	0,00
***Fark	10.000,00	5.000,00	80.000,00	110.000,00
**** Ödenmesi Gereken Vergi/Ceza	5.000,00	2.500,00	0,00	27.500,00

*Vergi Müfettişi tarafından tanzim edilen raporda belirtilen rakamlardır.

**7326 sayılı kanunun  5. Maddesine göre yapılan matrah artırımı neticesinde  artırılan rakamlardır.

*** 7326 sayılı kanunun 5/7. Maddesine göre yapılan kıyaslama neticesinde kalan farktır.

**** 7326 sayılı kanunun 4/1. Maddesine göre “inceleme ve tarhiyat aşamasındaki işlemler”  kapsamında başvurulacak yapılandırma hükmü gereği kalan rakamlardır. (vergilerin %50’si, vergi ziyaı cezasının tamamı, özel usulsüzlük cezasının %75’inin tahsilinden vazgeçilecektir.

Önemli bir diğer husus ise; bu süre içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma taleplerinin dikkate alınmayacağıdır.

2-Kanunun Yayım Tarihinden Sonra Vergi İncelemesine Başlanılması Durumu:

Kanunun yayım tarihinden sonra herhangi bir vergi türü itibariyle vergi incelemesine başlanılması durumunda, kanundan yararlanma süresi olan 31/08/2021’e kadar mükelleflerin ilgili vergi türleri itibariyle matrah artırımından yararlanması ve kanunda belirtilen süre ve şartlarda ödemesi halinde başlanılan bu vergi incelemelerine devam edilemez ve bu mükellefler hakkında herhangi bir tarhiyat yapılamaz.

3- Matrah Artırımından Yararlanılmış Olsa Bile Vergi İncelemesinin Yapılmasına ve Devam Etmesine Engel Olmayan Durumlar:

Kanunun  5/3-e maddesine göre; artırım talebinde bulunulan dönemler için, sonraki döneme devreden KDV yönünden, ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleriyle ilgili  olarak Matrah artırımı yapılmış olsa bile vergi incelemesi ve tarhiyat hakkı saklıdır. Ancak Sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemez.

4-Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebinde Bulunulmuş Fakat Uzlaşma Günü Gelmemiş Yada Uzlaşma Sağlanamamış Vergi İncelemelerinin Durumu:

Kanunun yayımı tarihi itibarıyla 213 sayılı Kanunun uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış ancak, dava açma süresi geçmemiş alacaklar için kanunun 3. Maddesinde belirtilen “Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar” için getirilen kolaylıklardan yararlanılabilecektir. Yani söz konusu kapsamda bulunan vergilerin %50’si ile vergi ziyaı cezasının tamamının, özel usulsüzlük cezasının ise %75’inin tahsilinden vazgeçilecektir.

Kaynak; 213 Sayılı V.U.K. , 7326 sayılı  Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun , 14.05.2018 tarihinde www.muhasebetr.com adresinde tarafımızca yayımlanan makale.

07.06.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.