İsmail Dülger
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger59@gmail.com

İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulaması

Bölgeler arası gelişmişlik düzeyi farkının azaltılması yatırımların teşvik edilmesini amaçlayan ; Kurumlar vergisi Kanununun 32/A ve geçici 4.cü maddesinde yer alan indirimli kurumlar vergisi uygulaması 28.02.2009 tarihinde 5838 sayılı yasa ile yürürlüğe girmiştir.Konu ile ilgili olarak 16.07.2009 tarih ve 2009/15199 -2011/1597 ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları yayınlanmış olup,  28.07.2009 tarihinde  “Yatırımlarda Devlet yardımı  Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 sayılı Tebliğ” 19.06.2012 tarihinde ise “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karara ilişkin 2012/1 sayılı Tebliğ yayınlanarak 2009/1 sayılı tebliğ yürürlükten kaldırılmıştır.

10.04.2012 tarihli 28968 sayılı Resmi gazetede ise  “YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI HAKKINDA KARARIN UYGULANMASINA İLİŞKİN TEBLİĞDE (TEBLİĞ NO: 2012/1) DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (NO: 2014/2) yayınlanmıştır. Ayrıca, Kurumlar vergisi kanununun 32/A maddesinde 15.06.2012 tarihinde  6322 sayılı kanunun 39. uncu  maddesiyle değişiklikler yapılmıştır. İndirimli kurumlar vergisine ilişkin uygulama gelir vergi mükelleflerinide kapsamaktadır.

Bu yazımız meslek mensupları ve işverenlere indirimli kurumlar vergisi uygulamasına dayanak olan yasal mevzuata ilişkin özet bilgilerin ve uygulama sorunlarına ilişki konuların aktarılmasını amaçlamaktadır

İndirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanamayacak yatırımlar.

 -  Finans ve sigortacılık  sektöründe faaliyet gösteren kurumlar ,İş Ortaklıkları, Taahhüt İşleri,  4283 Sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve işletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yapılan yatırımlar ,3996 Sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında yapılan yatırımlar,Rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar (Madenci işletme iznini devretme sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar)

- İndirimli Orana tabi kurumlar vergisinden yararlanabilmek için yatırımın Ekonomi Bakanlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar , yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap dönemiminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar imdirimli kurumlar vergisine tabi tutulur.

 Diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarda  indirimli kurumlar vergisi:

- K.V. 32/A maddesne 6322 sayılı kanununun 39 uncu maddesiyle eklenen bent uyarıca, yatırıma başlama tarihinden itibaren bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben , toplam yatırıma  katkı tutarının %50 sini ve gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarının geçmemek üzere, yatırım döneminde kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına  indirimli kurumlar Vergisi oranı uygulatmak suretiyle yatırıma katkı tutarın kısmen kullandırmaya ,bu oranı her bir il grubu için sıfıra indirmeye ve %80 e kadar arttırmaya bakanlar kurulu yetkili kılımıştır.

ÖRNEK UYGULAMA:

		2013
A1	DİĞER FAALİYETLERDEN  ELDE EDİLEN KAZANÇ             ( K.V. MATRAHI)	1.719.537,00
A2	YATIRIMLARDAN ELDE EDİLEN KAZANÇ	-
B	YAPILACAK YATIRIM TUTARI	1.865.762,00
C	YATIRIMA KATKI TUTARI (B * %50)	932.881,00
D	YAT. DÖNEMİNDE UYGULANACAK YATIRIM KATKI ORANI	80%
E	İŞLETME DÖNEMİNDE UYGULANACAK YATIRIM KATKI ORANI	20%
F	VERGİ İNDİRİM ORANI	90%
G	İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ ORANI %20*%90	18%
H	İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ TUTARI	309.516,66
I	YAT. DÖNEM .YARARLANILACAK AZAMİ YATIRIMA KATKI TUTARI (C*D)	746.304,80
J	ÖNCEKİ DÖNEMDE YARARLANILAN YATIRIM KATKI TUTARI	-
K	GERÇEKLEŞEN YATIRIM HARCAMASI	703.047,81
L	YATIRIM DÖNEMİNDE YARARLANILABİLECEK YATIRIM KATKI TUTARI	309.516,66
M	İŞLETMEDÖNEMİNDE YARARLANILACAK YATIRIM  KATKI TUTARI                                                                                                      -
N	KALAN YATIRIM KATKI TUTARI	623.364,34
O	HESAPLANAN KURUMLAR VERGİSİ (A1+A2)*%20	343.907,40
P	İND.KUR. VERGİSİ YARARLANILAN YATIRIMA KATKITUTARI	309.516,66
R	ÖDENECEK KURUMLAR VERGİSİ	34.390,74

     Tevsi yatırımlarda indirimli kurumlar vergisi hesaplanması: 

   -Tevsi yatırımlarda,elde edilen kazancın işletme bütülüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlanmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde , indirimli oran bu kazanca uygulanır. Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç yapılan tevsi yatırım tutarının ,dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına ( devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenir. Bu hesaplamada işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınır. İndrimli oran uygulamasında yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacaktır.

ÖRNEK:  (A) Tevsi Yatırım Tutarı : 2.500.000,00TL ,   Vergi İndirim Oranı: %55                     

              (E) Yatırıma Katkı Oranı:%20    (B) Kurum Kazancı     : 2.600.000,00TL

Aktif Kıymetler :  Binalar              : 1.500.000,00TL

                         Makinalar         :  4.500.00,00TL

                         Taşıtlar              :  1.000.000,00TL

                         D.Başlar            :     500.000,00TL

Yatırım harcamaları içindeki arazi,arsa,royalti,yedek parça ve amortismana tabi olmayan harcamalar indirimli vergi uygulamasından yararlanamaz.

(C) TOPLAM SABİT KIYMET   :   7.500.000,00TLx  2013 yılı için Yen. Değ. Oranı :%3,93

Yeniden Değ. Sabit Kıymet Tutarı  ( C )  : 7.794.750,00TL

Yatırıma katkı Tutarı (AxE)  : (2.500.000,00TL x %20)  = 500.000,00TL

Uygulanacak Kurumlar vergisi oranı :  %20  - ( %20 x %55 = %11) = % 9

(D)Tevsi Yat. İnd. K.V. Uygu. Matrah=      Top.Tevsi Yat.Tutarı x  K.V.matrahı(K.Kazancı) 

                                                             Dönem sonu Toplam sabit Kıymet Tutarı

       D=  2.500.000x 2.600.000/ 7.794.750,00TL 

      (D) İnd. K.V. Oranı  Uygulanacak Matrah : 833.894,60TL

Kurumlar vergisi Matrahı       :   2.600.000,00TL              Hes. K.V.

İndirimli K.V. matrahı             :     833.894,60   x %9     =  75.050,51

Normal Oranlı K.V. Matrahı  :   1.766.105,40  x  %20   = 353.221,08

                TOPLAM                  :   2.600.000,00                      428.271,59

        Kullanılan Yatırıma katkı Tutarı:  ( 833.894,60 x %11) = 91.728,40

Sonraki Dön. Devreden Yatırıma katkı Tutarı: (500.000,00  -  91.728,40)= 408.271,60

Örneğimizdeki mükellef ,  (K.V. oranı %20 nin %55 i olan %11)  500.000,00/0.11 = 4.545.454,54TL kazanca ulaşıncaya kadar indirimli vergi uygulamasından yararlanacaktır.

Yapılan, gerçekleştirilen, yararlanılan ve devreden yatırıma katkı tutarları nazım hesaplara kaydedilecektir.

Yukarıdaki hesaplamada görüleceği üzere, sabit kıymet toplamından amortismanlar düşülmemiş .ayrıca sabit kıymetler için bir önceki yılın yeniden değerleme oranında artış yapılmıştır..Bu hesaplama şekli nedeniyle ilgili yılda mükelleflerin yararlanabilecekleri indirimli kurumlar vergisi matrah tutarı düşük olmakta,teşvikten yararlanma süresi uzamaktadır.Daha önce mevzuatta yer alan Yatırım indirimi uygulamasında ise yeniden değerleme yapılmak suretiyle yatırım indirimi matrah tutarı artmakta ve mükelleflerin  ödeyecekleri K.V. azalmakta böylece yatırım teşviki daha avantajlı olmaktaydı.Amaç üretimi ve istihdamı teşvik ise bu uygulamanın değişmesi gerekmektedir.

 - Bir mükellefin yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde yatırım yapması durumunda; toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanacaktır.

 - Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi oranından yararlanır. Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde indirimli vergi oranından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla yatırıma katkı tutarının kalan kısmı için yararlanacaktır.                                                            

Teşvik belgesinin revizesi:

(1) Teşvik belgesinde kayıtlı olan değerlerde, yatırımın her aşamasında tevsik edilen bilgi ve belgelere istinaden yapılacak değerlendirme sonucunda teşvik belgesini düzenleyen merci tarafından değişiklik yapılabilir.

(2) Teşvik belgesinin sabit yatırım tutarının yüzde ellisinin üzerindeki artış veya azalışlar ile belgede kayıtlı diğer bilgilerde değişiklik olması durumunda yatırımcılar, teşvik belgesini düzenleyen mercie müracaat ederek,teşvik belgesinin revizesi talebinde bulunabilirler.Böylece mükellefler revize edilen yatırım tutarı üzerinden indirimli kurumlar vergisi hesaplayabilirler.

(3) Yatırıma başlama tarihinden sonra temin edilen, ancak makine teçhizat listelerinde yer almayan makine ve teçhizatın proje ile uyumlu olanları, teşvik belgesi kapsamında temin edilmiş sayılmak suretiyle belge kapsamına dahil edilebilir.

Yatırım çesitleri :

Entegrasyon: Mal ve hizmet üreten tesislerin mevcut üretim hatlarında elde edilen nihai ürüne bütünleyici nitelikte ara malı verecek ve/veya üretilmekte olan nihai ürünü ara malı olarak kullanabilecek şekilde, mevcut tesise ileri ve/veya geriye doğru entegre olan, yatırımın konusu ve projenin özelliği dikkate alınarak kaideten aynı il sınırları içinde veya aynı yerde ve aynı tesis bünyesinde olan yatırımları,

Komple yeni yatırım: Mal ve hizmet üretimine yönelik olarak ana makine ve teçhizat ile yardımcı tesisleri içeren, gerektiğinde arazi-arsa ve bina-inşaat harcamalarını da ihtiva eden, yatırımın yapılacağı yerde aynı üretim konusunda mevcut tesisi veya mevcut tesisi ile altyapı bütünlüğü bulunmayan yatırımları,

Tevsi: Mevcut bir yatırıma üretim hattı veya makine ve teçhizat ilavesiyle kapasitenin artırılmasına yönelik olan ve mevcut tesis ile alt yapı müşterekliği oluşturarak bir bütün teşkil eden yatırımları, (Modernizasyon , ürün çeştlendirme )

Modernizasyon: Mevcut tesislerin üretim hatlarında teknik ve/veya ekonomik ömrünü tamamlamış makine ve teçhizata uygun parçaların eklenmesini veya mevcut makine ve teçhizatın yenileri ile değiştirilmesini, tesiste eksik kalmış bölümlerin tamamlanmasını, nihai ürünün doğrudan kalitesinin yükseltilmesini veya modelinin değiştirilmesini içeren yatırımları,

Ürün çeşitlendirme: Mevcut tesisler ile altyapı müşterekliği olan, aynı işletmede mevcut makine ve teçhizata yapılacak ilave yatırımla farklı bir nihai ürün elde edilmesine yönelik yatırımları,

 -Komple yeni, tevsi, modernizasyon ve ürün çeşitlendirme cinslerindeki yatırımların, aynı işletmede veya aynı organize sanayi bölgesinde olması gerekir.

-Teşvik Belgesi kapsamında gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine yatırımın türüne göre sağlanan genel, bölgesel  destek unsurları  aşağıdaki gibidir.

      a-  KDV istisnası,

      b-  Gümrük vergisi muafiyeti,

      c-  Vergi İndirimi,

      d-  Sigorta primi işveren hissesi desteği,

      e-  Yatırım yeri tahsisi,

      f-   Faiz desteği,

      g-   KDV iadesi,

      h-  Gelir vergisi stopajı desteği (6’ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için),

      k-  Sigorta primi desteği (6’ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için).

İthal ve yerli makine ve teçhizat listesi değişikliği

Teşvik belgesi ekinde yer alan ithal ve yerli makine ve teçhizat listelerine ilişkin değişiklik talepleri, teşvik belgesi düzenlenmesi için müracaat edilen merci tarafından sonuçlandırılır. Ancak, kullanılmış komple tesislerin teşvik belgesi kapsamına dahil edilmesine ilişkin müracaatlar Bakanlığa yapılır.

İthal ve yerli makine ve teçhizat listelerinde yer alan fiyatların, her bir makine ve teçhizat itibarıyla yüzde yüze kadar artış veya yüzde elliye kadar azalışlarında liste tadilatı yapılmaksızın doğrudan işlem yapılabilir.

Süre uzatımı

Teşvik belgesine konu yatırımların proje bazında yapılacak değerlendirme sonucunda öngörülecek sürede gerçekleştirilmesi esastır. Yatırımın öngörülen sürede gerçekleştirilememesi halinde, yatırım harcaması yapılmış olması kaydıyla EK-6’da yer alan Yatırım Takip Formu ile birlikte teşvik belgesinin düzenlendiği mercie süre uzatımı talebinde bulunulması durumunda, teşvik belgesinde kayıtlı ilk sürenin yarısı kadar ek süre verilebilir. Bu şekilde hesaplanan ek sürenin bir yıldan az olması halinde ek süre bir yıl olarak uygulanabilir

Finansal kiralama işlemleri

Teşvik belgesi kapsamında yer alan makine ve teçhizatın tamamı veya bir kısmı finansal kiralama yolu ile temin edilebilir.

(2) Finansal kiralama şirketinin gümrük vergisi muafiyeti ve KDV istisnası desteklerinden yararlanabilmesi için, teşvik belgesi sahibi yatırımcı ile sözleşme yapılmış olması ve teşvik belgesini düzenleyen ilgili merci tarafından finansal kiralamaya konu makine ve teçhizat listesinin onaylanmış olması gerekir.

(3) Yatırımcının teşvik belgesi dikkate alınarak finansal kiralama şirketi adına düzenlenen makine ve teçhizat listesi ile yerli temin ve/veya ithalat işlemleri yapılır. Bu işlemlerde yatırımcı, finansal kiralama şirketleri ile müteselsilen sorumludur.

Yatırım süresi ve tamamlama vizesi

1- Yatırımın başlangıç tarihi, teşvik belgesi için Bakanlığa veya ilgili yerel birime müracaat tarihidir. Ancak, yatırıma başlanıldığının kabul edilebilmesi için, yatırımın başlangıç tarihinden sonra arazi-arsa, altyapı, bina-inşaat, makine ve teçhizat (avans ve ön ödemeler dahil) ile diğer yatırım harcamalarına yönelik olarak teşvik belgesinin ilk düzenlendiği tarihteki sabit yatırım tutarı esas alınmak üzere, sabit yatırım tutarının en az yüzde onu oranında (sabit yatırım tutarı ellimilyon Türk Lirasının üzerindeki yatırımlar için en az beşmilyon Türk Lirası) harcama yapılması gerekir.

(2) Teşvik belgesi kapsamındaki yatırımların proje bazında yapılacak değerlendirme sonucunda öngörülen sürede gerçekleştirilmesi esastır. Yatırımın öngörülen sürede gerçekleştirilememesi hâlinde, teşvik belgesinde kayıtlı ilk sürenin yarısı kadar ek süre verilebilir. Bu şekilde hesaplanan ek sürenin bir yıldan az olması halinde ek süre bir yıl olarak uygulanabilir.

(3) İlgili mevzuatı gereği kamu kurum ve kuruluşlarından alınması gerekli izin ve ruhsat gibi diğer belgelerin temin edilememesi veya kamu kurum ve kuruluşlarının uygulamaları sonucu yatırımcıların faaliyetlerini durdurmaları veya yürütememeleri, yatırım süresi içerisinde gerçekleşecek mücbir sebep veya fevkalade hâl durumu nedeniyle yatırımın belgede kayıtlı süre içerisinde gerçekleştirilemediğinin yatırımcılar tarafından tevsik edilmesi hâlinde Bakanlıkça bu durum gözönünde bulundurularak ilave süre verilebilir.

(4) Yatırımcı, öngörülen süre veya ek süre bitimini müteakip altı ay içinde yatırımın tamamlama vizesinin yapılması için teşvik belgesini düzenleyen yerel birime veya Bakanlığa müracaat eder

(5) Bakanlıkça, yatırımların tamamlama vizesi işlemleri için Kalkınma Ajansları, ticaret ve sanayi odaları, sanayi odaları, bankalar veya yatırımın bulunduğu il valiliği görevlendirilebilir.

(6) Bakanlıkça uygun görülmesi halinde, daha önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri de dahil olmak üzere tamamlama vizesi işlemleri, tebliğ ile belirlenen bilgi ve belgelere ilave olarak yeminli mali müşavirlerce düzenlenecek tamamlama ekspertiz raporuna istinaden de yapılabilir.

Uygulamada karşılaşılan sorunlarla ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığınca verilen özelgelerde ise,

-2012/15199 ve 2102/3305 sayılı BKK uyarınca düzenlenmiş yatırım teşvik belgeleri kapsamında elde edilen kazançlara uygulanacak vergi indirim oranları farklı olduğunan, ilgili dönemde yararlanabilecek yatırıma katkı tutarları  beyanname dışında ayrı ayrı hesap edilerek  toplam  tutarın geçici-gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilecektir.

-Teşvik belgesi kapsamının düzenleyen mercii tarafından revize edilmesi sonucu artan yatırım tutarı ilk yatırımın devamı olarak nitelendirilerek ,yapılan yatırım ile yatırımdan elde edilen kazanca, başlanmış olan yatırımlar için geçerli olan indirim ve yatırıma katkı oranları uygulanacaktır.

-İndirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanmak için YMM raporu ibraz mecburiyeti bulunmamaktadır.

Daha önce yasalarda yer alan yatırım indirimi uygulamasına göre farklı olan indirimli kurumlar vergisi hesaplamalarında; cezalı duruma düşmemek için yasal mevzuatın yeterince incelenmesi gerekmektedir.

KAYNAK ;

1- 5520 sayılı Kurumlar vergisi Kanunu

2-2009/15199 - 2011/1597 - 2012/3305 B.K.K

3- Yatırımlarda Devlet Yardımları Hk. Tebliğler. (2009/1 -2012/1-2014/2 )

4-GİB Özelgeleri.

07.07.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.