İmdat Türkay
Gelir İdaresi Grup Başkanı
iturkay@gelirler.gov.tr

2017 Yılında Elde Edilen Ücret Gelirlerinin Mart/2018’de Beyanı

Özet: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre tacirler, çiftçiler ve serbest meslek erbapları ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerden kazanç elde etmemiş olsalar bile mutlaka yıllık beyanname vermek zorunda olup yedi gelir unsurundan biri olan ücret gelirini elde eden gerçek kişi tam/dar mükellefler ise belli şartların gerçekleşmesi halinde yıllık beyanname vermeleri gerekmektedir. Ücret gelirlerinin genel vergilendirme sistemi, işverenler tarafından yıl içinde nakten veya mahsuben ödemenin yapıldığı anda tevkifat yapılmak suretiyle olmaktadır. Ancak, bazı ücret ödemelerinde her zaman tevkifat yapılması mümkün olmayabilmektedir. Dolayısıyla, ücret gelirlerinin beyanında birincisi tevkifata tabi ücretlerin beyanı söz konusu olurken, birde tevkifata tabi olmadığı için mutlaka yıllık beyanname ile beyan edilmesi gereken ücret gelirleri söz konusu olabilmektedir.

Anahtar kelimeler: Ücret, işveren, tevkifatlı/tevkifatsız ücret, ücretin yıllık beyanı.

 

1. Çalışanlara Ödenen Ücret Kapsamındaki Ödemeler

 

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yedi gelir unsurundan biri olan ücret gelirlerinin genel vergilendirme şekli, ücretin nakten veya hesaben[1] ödenmesi sırasında tevkif suretiyle yapılmakla beraber, belli şartlar ve limitler dahilinde yıllık beyanname ile beyan edilmesi de söz konusu olabilmektedir. GVK’nın 61 inci maddesine göre ücret; işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar (hizmet karşılığının mal olarak verilmesi) ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen (konut, araç sağlanması vb.) menfaatlerdir. Ücretin ödenek tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez. GVK’nın aynı maddesinde aşağıda sayılan ödemelerde ücret kapsamında değerlendirilmiş bulunmaktadır.

 

• Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklar tarafından ödenen ve en yüksek Devlet memuruna yapılan en yüksek ödeme tutarını aşan emekli, malûliyet, dul ve yetim aylıkları.
• Daha önce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler.
• TBMM, İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi üyeleri ile özel kanunlarına veya idari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzer diğer kişilere bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
• Yönetim ve Denetim Kurulları başkanı ve üyeleriyle, tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
• Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
• Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler.

 

Aynı Kanunun 62 nci maddesinde ise işverenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır. GVK’nın 94 üncü maddesinde de kimlerin hangi ödemelerden tevkifat yapacakları sayılmış olup, 1 inci bendinde hizmet erbabına ödenen ücretlerden 103 ve 104 üncü maddelere (artan oranlı gelir vergisi tarifesine) göre tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Bir işverene bağlı olarak çalışan hizmet erbabına yapılan ücret ödemelerinin vergilendirilmesine ilişkin olarak 128 ve 160 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğlerinde yapılan açıklamalara göre; bir hizmet erbabının aynı dönemde birden fazla işverenden ücret alması halinde, her bir işverenin ödediği ücretler, ayrı ayrı vergilendirilecektir. Dolayısıyla, vergi tarifesi, her bir işverenin ödediği ücrete, diğer işveren veya işverenlerin ödediği ücretle ilgilendirilmeksizin ayrı ayrı uygulanacaktır. Yıl içinde işveren değiştirilmesi durumunda ise her bir işveren nezdinde ödenen ücretlere ayrı ayrı vergi tarifesinin uygulanması gerekmektedir. Ayrıca bakanlıklar, bağlı kuruluşlar ve üniversiteler ayrı işveren olmakla birlikte, bu kurumların bünyesinde kurulan döner sermaye işletmeleri, kurulduğu kurum ile tek işveren olarak kabul edilmektedir.

 

2. Vergiden İstisna Edilen Ücret Ödemeleri

 

Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Gerçek kişilerin elde etmiş oldukları ücret gelirleri gelir vergisine tabidir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık ilişkisi niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması ücretin niteliğini değiştirmez. İşverenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır. Ücret ödemelerinin ne şekilde vergilendirileceğinin genel esasları ise 128, 149 ve 160 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğlerinde açıklanmış bulunmaktadır. Gelir vergisinden istisna edilen ücret ödemeleri Gelir Vergisi Kanununun ilgili maddeleri ile ödemelerin yer aldığı özel kanunlarda düzenlenmiştir. Ücret gelirleri, Gelir Vergisi Kanunu’nun 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29 ve geçici maddelerde kısmen veya tamamen istisna edilmiş olup istisna uygulamasında ücret geliri elde eden kişilerin durumu da etkili olmaktadır. Gelir vergisinden istisna edilen ücret ödemeleri maddeler itibarıyla şöyledir;

• Gelir vergisinden istisna edilen ücret ödemeleri (GVK 23. Mad.)
• Gider karşılı olarak yapılan ve vergiden istisna edilen ödemeler (GVK 24. Mad.)
• Tazminat ve yardımlarda istisnalar (GVK 25. Mad.)
• Vatan hizmetleri yardımlarında istisnalar (GVK 26. Mad.)
• Teçhizat ve tayın bedellerinde istisnalar (GVK 27. Mad.)
• Tahsil ve tatbikat ödemelerinde istisnalar (GVK 28. Mad.)
• Teşvik ikramiye ve mükafatlarında istisnalar (GVK 29. Mad.)

 

Yukarıda yer alan ücret istisnaları kapsamında hizmet erbaplarına yapılan ücret ödemeleri için yıllık beyanname verilmeyecektir. Örneğin GVK’nın 23 üncü maddesinin 6 ncı fıkrasına göre kapıcılara yapılan ücretler ile 11 inci fıkrasına göre elde edilen emekli maaşları beyana tabi değildir. Öte yandan, GVK’nın geçici maddelerinde yer alan bazı ücret ve ücret kapsamındaki ödemelerde genel ücretlerin vergilendirilmesinin dışınsa sabit oranlarda bir tarifeye göre vergi kesintisi yapılmakta olup artan oranlı vergi tarifesi uygulanmamaktadır. GVK’nın geçici 68 inci maddesinde yer alan hükme göre; 31.12.2020 tarihine kadar Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılır. Türkiye Jokey Kulübü aracılığıyla yapılan ücret ödemelerinde gelir vergisi tevkifatı bu Kulüp tarafından yerine getirilir. Tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan bu gelirler için yıllık beyanname verilmez. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

 

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 72 nci maddesinde yer alan hükümlere göre, 31.12.2019[2] tarihine kadar sporculara yapılan ücret ve ücret sayılan ödemeler üzerinden, lig usulüne tabi spor dallarında; en üst ligdekiler için %15, en üst altı ligdekiler için %10 ve diğer liglerdekiler için %5; lig usulüne tabi olmayan spor dallarındaki sporculara yapılan ödemeler ile milli sporculara uluslararası  müsabakalara katılmaları karşılığında yapılan ödemelerden %5 oranlarında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Bu ödemeler üzerinden GVK’nın 94'üncü maddesi kapsamında ayrıca tevkifat yapılmaz. Bu gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler dolayısıyla beyanname verilmesi halinde de bu gelirler yıllık beyannameye dahil edilmez.

3. Yıllık Beyanname Verilecek/Verilmeyecek Ücret Gelirleri

 

• Tek işverenden alınmış ve kesinti suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.
• Kesintiye tabi tutulmamış ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilecektir.
• Birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı Gelir Vergisi Kanununda yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2017 yılı için bu tutar 30.000 TL dir) aşmayan mükelleflerin, tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücretleri yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
• Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 30.000 TL’yi (GVK’nın 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar) aşan ücretliler elde ettikleri ücret gelirleri nedeniyle beyanname vermek zorundadırlar.
• Kesintiye tabi tutulmamış ücret gelirleri için beyan sınırı yoktur. Tutarı ne olursa olsun bu ücretler için yıllık beyanname verilecektir.

 

Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar 2017 yılı için 30.000 TL’dir. Birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamı 30.000 TL yi aşması durumunda, ücretlerin tamamı (ilk işverenden alınan ücrette dahil olmak üzere) yıllık beyannameye dahil edilecektir. Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, ücret gelirleri beyanının tespiti için birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenecektir. Ücret gelirlerinde, menkul veya gayrimenkul sermaye iratlarının bazı unsurlarında olduğu gibi istisna tutarı bulunmamakta olup beyan sınırı aşılması durumunda tüm ücret geliri beyan edilecektir.

 

4. Gayrisafi Ücret Tutarından Yapılacak İndirimler

 

GVK’nın 63 ve 31 inci maddelerine göre gayrisafi ücret tutarından aşağıdaki indirimler yapılmak suretiyle safi ücret tutarına ulaşılmaktadır.

• Ordu Yardımlaşma Kurumu ve benzeri kamu kurumları için yapılan kanuni kesintiler,
• Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklara ödenen aidat ve primler ile İşsizlik Sigortası Pirimi,
• Sosyal Güvenlik Destek Primi,
• Hayat/Şahıs Sigorta Primleri,
• Çalışanlar tarafından ilgili kanunlarına göre sendikalara ödenen aidatlar,
• Engellilik İndirimi.

Ücret geliri tutarını aşan indirimler bir sonraki yıla zarar olarak yazılamaz ve ertesi yıl indirim konusu yapılamaz.

 

5. Ücretlilerin Asgari Geçim İndiriminden Yararlanması

 

Asgari geçim indirimi uygulamasından, ücretleri gerçek usulde vergilendirilenler yararlanabilir. Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına; 

• Mükellefin kendisi için % 50'si, 
• Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u, 
• Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5'i,
• Üçüncü çocuk için % 10'u, 
• Diğer çocuklar için % 5'i, 

olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine karşılık gelen %15'lik oranla çarpımı sonucunun 12'ye bölünmesiyle her aya isabet eden tutar hesaplanır. Hesaplanan bu tutar ise ödenecek gelir vergisinden mahsup edilir.[3] Asgari geçim indiriminin yıllık tutarı, her ücretli için asgari ücret üzerinden hesaplanan yıllık vergi tutarını aşmayacak ve yıl içerisinde asgari ücret tutarında meydana gelen değişiklikler, asgari geçim indirimi uygulamasında dikkate alınmayacaktır. Beyanname üzerinde kesintiye tabi olmayan (kesintisiz) ücret gelirinden asgari geçim indirimi düşülebilir. Tevkifata tabi olup yıllık beyanname ile beyan edilen ücret gelirlerinde asgari geçim indirimi uygulaması yıl içinde işverenler tarafından çalışanlara ödenir.[4]

 

6. Ücretlilerde Engellilik İndirimi Uygulaması

 

Gelir Vergisi Kanununa göre çalışma gücünün asgari %80'ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli, asgari %60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli, asgari %40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli sayılır ve elde ettikleri ücret gelirlerinden aylık engellilik indirimi tutarları indirilir. GVK’ nun 36 ncı maddesi uyarınca muhtelif yerlerden ücret alan hizmet erbabı için engellilik indirimi bunlardan yalnız en yüksek olan ücretin vergisine uygulanır. 2017 yılında elde edilen ücret gelirlerinin yıllık beyanname ile Mart/2018’de beyanında dikkate alınacak engellilik indirimi aylık ve yıllık tutarları şöyledir:

 

1. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş olanlar)	900 TL	(900X12=) 10.800 TL
2. Derece Engelliler İçin (Çalışma gücünün asgari %60’ını kaybetmiş olanlar)	470 TL	(470X12=) 5.640 TL
3. Derece Engelliler İçin  (Çalışma gücünün asgari %40’ını kaybetmiş olanlar)	210 TL	(210X12=) 2.520 TL

 

Engellilik indirimi ve asgari geçim indirimi sadece en yüksek ücrete uygulanır. Ücret gelirlerini yıllık beyanname ile beyan eden ve bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan hizmet erbabı engellilik indiriminden yararlanabilecektir.

 

7. Tevkifata Tabi Olmayan Ücret Gelirinin Beyanı

 

Gelir Vergisi Kanununda, tevkifata tabi olmayan ücretler belirtilmiş ve vergi tevkifatının yapılmadığı durumlarda ücret gelirlerinin yıllık beyanname ile beyan edileceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre, ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı ile istisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri için tevkifat yapılmayacağından ücret gelirini elde edenler tarafından yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.

 

7.1. Yabancı Ülkelerdeki İşverenlerden Alınan ve Kesintiye Tabi Olmayan Ücretler

 

Yabancı ülkelerde bulunan işverenlerden alınan ve kesintiye tabi olmayan ücretler (varsa Türkiye dahilindeki kazanç ve iratlarıyla birlikte) ikametgâhın bulunduğu yerin vergi dairesine yıllık beyanname ile beyan edilir. Ancak, 6728 sayılı Kanunla GVK’nın 23 üncü maddesinin (14) numaralı bendi, (a) ve (b) alt bentler olarak yeniden düzenlenmiştir. Yabancı ülkelerde bulunan işverenlerden alınan ve tevkifata tabi olmayan ücretlerin (varsa Türkiye dahilindeki kazanç ve iratlarıyla birlikte) yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. Buna göre, ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabına ödenen ücretlerden tevkifat yapılmayacağından ücret gelirini elde edenler tarafından yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. Ancak, Gelir Vergisi Kanununda yer alan hüküm gereğince;

• Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler ile
• Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin, Ekonomi Bakanlığından alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde münhasıran merkezin faaliyet izni kapsamında istihdam ettikleri hizmet erbabına Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler,

gelir vergisinden istisna edilmiştir. Buna göre, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi kurumların bünyesinde çalışan tam mükellef/dar mükellef hizmet erbabına ödenen ücretin gelir vergisinden istisna edilebilmesi için;

• Türkiye’de hizmet arz eden gerçek kişinin bağlı olduğu işverenin dar mükellef kurum olması, bu kurumun da Türkiye’de hiçbir şekilde kazanç elde edecek şekilde faaliyette bulunmaması,
• Dar mükellef kurumda çalışan kişinin hizmet erbabı ve yapılan ödemenin de ücret niteliğinde olması,
• Dar mükellef kurumun Türkiye’deki personeline yapılacak ödemenin bu kurumun yurtdışı kazançlarından karşılanması,
• Ücretin döviz olarak ödenmesi,
• Ödenen ücretin dar mükellef kurumun Türkiye’deki hesaplarına gider olarak kaydedilmemesi,

şartlarının bir arada mevcut olması gerekmektedir.[5]

 

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 8 inci maddesinde, bölgesel yönetim merkezi faaliyetleri, yabancı şirketin diğer ülkelerdeki birimlerine yönelik olarak; yatırım ve yönetim stratejilerinin oluşturulması, planlama, tanıtım, satış, satış sonrası hizmetler, marka yönetimi, finansal yönetim, teknik destek, AR-GE, dış tedarik, yeni geliştirilen ürünlerin test edilmesi, laboratuvar hizmetleri, araştırma ve analiz, çalışanların eğitimi gibi faaliyetlere ilişkin koordinasyon ve yönetim hizmeti sağlanması olarak açıklanmıştır. Buna göre, Bölgesel Yönetim Merkezlerine istisna hükmünün uygulanabilmesi için aşağıdaki şartların mevcut olması gerekmektedir.[6]

 

• İşveren sıfatıyla ücret ödemesinde bulunan kurumların, Türkiye'de kanuni ve iş merkezinin bulunmaması (Türkiye'de kanuni ve iş merkezi bulunmayan kurumların ise tam mükellef oldukları Devlette hangi statüyü taşıdıkları, tüzel kişiliklerinin bulunup bulunmadığı herhangi bir iktisadi işletmelerinin varlığı ya da yokluğu önem taşımayacaktır.),
• Dar mükellef kurumda çalışan kişinin hizmet erbabı (ücretli) ve yapılan ödemenin ücret olması,
• Dar mükellef kurumun ücret ödemesi yaptığı hizmet erbabının Ekonomi Bakanlığından alınan izne istinaden kurulan bölgesel yönetim merkezlerinde faaliyet izni kapsamında istihdam edilmesi,
• Dar mükellef kurumun Türkiye’deki personeline yapılacak ödemenin bu kurumun yurt dışı kazançlarından karşılanması,
• Ücretlerin döviz olarak ödenmesi.[7]

 

7.2. Yabancı Elçilik ve Konsolosluklarda Çalışan Memur ve Hizmetlilere Ödenen Tevkifata Tabi Olmayan Ücretin Vergilendirilmesi

 

Yabancı ülkelerin Türkiye'de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o ülkenin uyruğunda bulunan memurları dışında kalan memur ve hizmetlilerin yalnızca bu işlerden dolayı aldıkları ücretler, karşılıklı olmak koşuluyla gelir vergisinden istisna edilmiştir. Karşılıklılık esasının uygulanmadığı durumlarda karşılık esasına uymayan ülkenin Türkiye'deki temsilciliğinde çalışan memurlar istisnadan yararlanamazlar. Bu durumda ücret sahipleri elde ettikleri kesintiye tabi olmayan ücret gelirini yıllık gelir vergisi beyannamesiyle beyan edeceklerdir.

 

8. Yıl İçinde Tevkifatlı/Kesintiye Tabi Ücret Gelirinin Beyanı

 

• Bir takvim yılında sadece tek bir işverene bağlı olarak çalışılıyor ve tek bir ücret geliri elde ediliyorsa tutarı ne olursa olsun, bu ücret geliri için beyanname verilmeyecektir.
• Bir takvim yılında birden fazla işverenden birden fazla ücret geliri ediliyorsa bu ücretlerden bir tanesi hariç, diğerlerinin safi değeri toplamı GVK’nın 103 üncü maddesinde yer alan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2017 yılı için 30.000 TL) geçmiyorsa bu ücret gelirleri için yıllık beyanname verilmeyecektir.
• Bir takvim yılında birden fazla işverenden birden fazla ücret geliri ediliyorsa bu ücretlerden bir tanesi hariç, diğerlerinin safi değeri toplamı GVK’nın 103 üncü maddesinde yer alan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2017 yılı için 30.000 TL) geçiyorsa o yıla ait tüm işverenlerden alınan ücretler için yıllık beyanname verilecektir. 

 

9. Hem Tevkifatlı (Kesintili) Hem de Tevkifatsız (Kesintisiz) Ücret Gelirlerinin Beyanı

 

• Bir takvim yılında birden fazla işverenden hem tevkifatlı hem de tevkifatsız ücret geliri elde ediliyorsa, tevkifatlı veya tevkifatsız olması fark etmeksizin bu ücret gelirlerinin bir tanesi hariç, geriye kalanlarının safi değeri toplamının GVK’nın 103 üncü maddesinde yer alan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutardan (2017 yılı için 30.000 TL) fazla olması durumunda hariç tutulan ücret de dahil olmak üzere tüm ücret gelirleri için beyanname verilecektir.
• Bir takvim yılında birden fazla işverenden hem tevkifatlı hem de tevkifatsız ücret geliri elde ediliyorsa, tevkifatlı veya tevkifatsız olması fark etmeksizin bu ücret gelirlerinin bir tanesi hariç, geriye kalanlarının safi değeri toplamı GVK’nın 103 üncü maddesinde yer alan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutardan (2017 yılı için 30.000 TL) az ise tevkifatlı ücret gelirleri için beyanname verilmeyecek, ancak tevkifatsız ücret geliri hariç tutulmuş olsa dahi bu ücret gelirlerinin tamamı için beyanname verilecektir.

10. Dar Mükellef Ücretlilerin Beyanname Verme Durumu

Dar mükellef gerçek kişiler, tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücret gelirleri için yıllık beyanname vermeyecekler ve diğer gelirleri için (ticari kazanç, gerçek usulde vergilendirilen zirai kazançlar, tevkifatsız menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için) beyanname vermeleri halinde de bu gelirlerini beyannameye dahil etmeyeceklerdir. Dolayısıyla, tevkifata tabi tutulmuş olmak kaydıyla dar mükellef gerçek kişilerin elde ettiği ücret gelirleri için birden fazla işverenden elde edilip edilmediğine ve tutarına bakılmaksızın yıllık beyanname verilmeyecektir. Ancak, tevkifata tabi tutulmamış ücret geliri elde eden dar mükellef gerçek kişilerin ücret gelirlerini yıllık beyanname ile beyan etmesi gerekmektedir.

 

11. Diğer Ücretlilerin Vergilendirilmesi

 

Bir kısım hizmet erbabının ücret gelirinin gerçek usulde vergilendirilmesi ücretin saptanmasındaki güçlük nedeniyle mümkün olmamaktadır. Diğer ücretlilerin safi ücretleri, takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının %25'idir. Gelir Vergisi Kanununda diğer ücretli kapsamında sayılan hizmet erbapları şöyledir; 

• Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar, 
• Özel hizmetlerde çalışan şoförler, 
• Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri, 
• Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar, 
• Gerçek ücretlerinin tespitine imkân olmaması nedeniyle, Danıştay'ın olumlu görüşü ve Maliye Bakanlığınca bu kapsama alınanlar.

Diğer ücretler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmez.[8]

12. Hazır Beyan Sistemi ile Ücret Gelirinin Beyanı

Hazır Beyan Sistemi; ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarınıza ilişkin Gelir Vergisi Beyannamenizin önceden hazırlanarak onayınıza sunulduğu sistemdir. Ticari, zirai ve serbest meslek kazancı elde edenler bu sistemden yararlanamazlar. Sisteme giriş yaparak, önceden hazırlanmış olan beyannameyi kontrol edip, istenilen değişiklikleri yaptıktan sonra beyannameyi onaylayabileceklerdir. Ücret geliri dışında gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlardan bir veya birkaçı olması durumunda beyanname bu sistem üzerinden verilebilir. Vergi dairesinde mükellefiyet kaydı bulunan veya ilk defa mükellefiyet kaydı açtıracak olan ücret geliri sahipleri, 2017 yılında elde ettikleri ve beyan edilmesi gereken ücret gelirleri 2018 yılı Mart ayında yıllık beyanname vereceklerdir. 2017 takvim yılına ait yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin 1-25 Mart 2018 tarihleri arasında mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine elden, postayla, internet ortamında Hazır Beyan Sistemi kullanılarak verilmesi mümkün bulunmaktadır.

 

13. Beyan Edilen Gelire Uygulanacak Gelir Vergisi Tarifesi

Yedi gelir unsurunun toplanması sonucunda ortaya çıkan vergi matrahına uygulanacak gelir vergisi tarifesi GVK’nın 103 üncü maddesinde yer almaktadır. 2017 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınacak gelir vergisi tarifesi 296 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. Dolayısıyla, 2017 yılında elde edilen yedi gelir unsuruna ilişkin kazanç ve iratların Mart/2018 ayında beyanında söz konusu vergi tarifesi uygulanacaktır. 2017 Yılında ücret dışındaki gelir unsurları için beyanname veren bir mükellefin aynı anda ücret gelirinin de olması ve beyannamedeki toplam gelirin 70.000 TL'yi aşması durumunda 25.02.2011 tarih ve 75 No.lu Gelir Vergisi Sirkülerinde yapılan açıklamalara göre verginin hesaplanması gerekmektedir.

 

 

14. Ücret Gelirlerinin Beyanına İlişkin Örnek Olaylar

 

İşverenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir. İşverenler tarafından çalışanlara yapılan ücret ve ücret kapsamındaki ödemeler üzerinden tevkifat yapmak zorunda olan kişi ve kurumlar tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Tam mükellef gerçek kişiler tevkif yoluyla vergilendirilmiş tek işverenden alınan ücretleri için yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyeceklerdir. Birden fazla işverenden tevkifata tabi ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenecektir. Tevkifata tabi tutulmamış ücret gelirleri (GVK’nın 64 üncü maddesinde yer alan diğer ücretler hariç) için tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilecektir.[9]

 

Şimdi birden fazla işverenden elde edilen ücret gelirlerinin beyanına ilişkin örneklere bakalım. Gayrisafi ücret tutarından Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinde hüküm altına alınan indirimler yapıldıktan sonra bulunan gerçek safi tutar üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 31 inci maddesinde yer alan engellilik indiriminin yapılmasından sonra bulunan vergi matrahının, Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesine göre ücret gelirinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.[10]Ayrıca, tevkifata tabi ücret gelirinin yıllık beyanname ile beyanında, yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergilerin hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktadır.[11]

 

Örnek 1: Ödevli, 2017 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir.

 

1. İşverenden alınan ücret	100.000 TL
2. İşverenden alınan ücret	25.000 TL
3. İşveren (Huzur ücreti)	5.000 TL
Toplam ücret tutarı	130.000 TL
Beyan edilecek ücret geliri tutarı	Yok

 

Örnekte yer alan ve birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü işverenden alınan (25.000 + 5.000 =) 30.000 TL ücret toplamı, 2017 yılı 30.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.

 

Örnek 2: Ödevli, 2017 yılında 3 ayrı işverenden toplam 132.000 TL ücret geliri elde etmiş ve ücret gelirlerinin tamamı yıl içinde tevkif suretiyle vergilendirilmiştir.

 

1. İşverenden alınan ücret	90.000 TL
2. İşveren (Huzur ücreti)	20.000 TL
3. İşveren (Huzur ücreti)	15.000 TL
Beyan edilmesi gereken ücret tutarı	125.000 TL

 

Ücretli 1. işveren olarak 90.000 TL ücret geliri elde ettiği işvereni seçmiştir. Kişinin diğer işverenlerden elde ettiği ücret tutarı olan (20.000+15.000=) 35.000 TL, 2017 yılı için beyan sınırı olan 30.000 TL’yi geçtiğinden, 125.000 TL’lik ücret gelirinin tamamı beyan edilecek ve yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler ise hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.

 

Örnek 3: Ödevli, 2017 yılında iki ayrı işverenden tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde etmiştir.

 

1. İşverenden alınan ücret	150.000 TL
2. İşveren (Huzur ücreti)	40.000 TL
Beyan edilecek ücret geliri tutarı	190.000 TL

 

Birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2. işverenden alınan ücret tutarı olan 40.000 TL, 30.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden aldığı ücret de dahil olmak üzere 190.000 TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir.

 

Örnek 4: Ödevli, 2017 yılında biri tevkifatsız, biri de tevkifatlı olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiştir. Tevkifatlı ve tevkifatsız ücret gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceği şöyle tespit edilecektir.

 

1. İşverenden alınan ücret (tevkifatlı)	100.000 TL
2. İşveren (Tevkifatsız-yurtdışındaki bir firmadan)	35.000 TL
Beyan edilecek ücret geliri tutarı	135.000 TL

 

Ödevli birinci işveren olarak hangi işvereni seçerse seçsin, birden sonraki işverenden elde edilen ücret geliri 2017 yılı için 30.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden aldığı ücret de dahil olmak üzere 135.000 TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir. Esasen tevkifatsız ücret geliri her şart altında beyan edilecekti, burada tevkifatlı olanı da dahil etmiş olmaktadır. Şayet tevkifatsız ücret geliri beyan sınırının altında kalmış olsaydı, ödevli tevkifatsız ücreti için yine yıllık beyanname verecekti.

 

Örnek 5: Ödevli, 2017 yılında merkezi yurtdışında bulunan bir firmanın Ankara’daki ofisinde çalışması karşılığında tevkifatsız olarak 80.000 TL ücret elde etmiştir. Ayrıca, Türkiye’deki bir firmanın yönetim kurulu üyesi olması nedeniyle 25.000 TL tevkifata tabi huzur ücreti almıştır. Tevkifatlı ve tevkifatsız ücret gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceği şöyle tespit edilecektir.

 

1. İşverenden alınan ücret (yurt dışındaki firmadan tevkifatsız)	80.000 TL
2. İşveren (Huzur ücreti-tevkifatlı)	25.000 TL
Beyan edilecek ücret geliri tutarı	80.000 TL

 

Ödevli birinci işveren olarak yurtdışında tevkifatsız ücret geliri elde ettiği firmayı seçmesi durumunda, ikinci işverenden aldığı tevkifatlı ücret tutarı olan 25.000 TL, 2017 yılı için 30.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığı için beyan etmeyecektir. Ancak, birinci işveren tevkifatsız olduğundan her hal ve şartta beyan edilecektir.

 

Örnek 6: Ödevlinin 2017 yılında tamamı üzerinden tevkifat yapılmış olan ücret ve işyeri kira gelirleri şöyledir.

 

1. İşverenden alınan ücret (tevkifatlı)	70.000 TL
2. İşveren (Huzur ücreti-tevkifatlı)	30.000 TL
Tevkifatlı işyeri kira geliri (Brüt)	40.000 TL
Beyan edilecek gelir tutarı	40.000 TL

 

Mükellefin birden sonraki işverenden aldığı ücret geliri olan 30.000 TL, 2017 yılı için 30.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından, ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Tevkifata tabi işyeri kira geliri olan 40.000 TL ise 2017 yılı için geçerli olan 30.000 TL’lik beyanname verme sınırını aştığından mükellef sadece bu gelirini beyan edecektir.

 

Örnek 7: Ödevli, 2017 yılında üç ayrı şirkette yönetim kurulu üyeliği yapmış ve toplam 120.000 TL ücret gelirlerinin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiştir. Ödevli ayrıca 20.000 TL konut kira geliri elde etmiştir.

 

1. İşverenden alınan ücret	80.000 TL
2. İşverenden alınan ücret	30.000 TL
3. İşverenden alınan ücret	10.000 TL
Konut kira geliri	24.000 TL
Beyan edilecek gelir tutarı	144.000 TL

 

Beyanname verilip verilmeyeceği öncelikle ücret gelirleri dikkate alınarak değerlendirilecektir. Ücret gelirleri ile ilgili olarak birinci işverenden alınan ücret hariç, ikinci ve üçüncü işverenden alınan ücretlerin toplamı (30.000 +10.000 =) 40.000 TL, 30.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden alınan ücret de dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı olan 120.000 TL beyan edilecektir. Konut kira geliri ise 2017 yılı için belirlenen 3.900 TL’lik istisna tutarını aştığından tamamı beyannameye dahil edilecektir. Ancak, ödevli mesken istisnasından yararlanamayacaktır. Ödevlinin elde ettiği kira ve ücret geliri toplamı (144.000 TL), 2017 yılı bakımından GVK’nın 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (110.000 TL) aştığından elde edilen kira geliri için mesken istisnası uygulanmayacaktır. Bu durumda, ödevli tarafından ücret ve mesken kira geliri toplamı olan 144.000 TL, Mart/2018 ayında beyan edilecektir.

 

Örnek 8: Ödevlinin 2017 yılı ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı gelirleri aşağıdaki gibi olup ücret ve işyeri kira gelirleri tevkif yoluyla vergilendirilmiştir.

 

1. İşverenden alınan ücret (tevkifatlı)	120.000 TL
2. İşverenden alınan ücret (tevkifatlı)	40.000 TL
Mevduat faizi	50.000 TL
01.01.2006 tarihinden sonra ihraç edilen Hazine bonosu faiz geliri	30.000 TL
Tevkifatlı işyeri kira geliri (Brüt)	60.000 TL
Konut kira geliri	18.000 TL
Toplam gelir tutarı	318.000 TL
Beyan edilecek gelir tutarı (160.000+60.000+18.000=)	238.000 TL

 

Mükellefin 1. işverenden aldığı ücret hariç diğer işverenden elde ettiği ücret tutarı olan 40.000 TL, 2017 yılı için beyan sınırı olan 30.000 TL’yi aştığından 160.000 TL ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. Mevduat faizi geliri ve 1.1.2006 tarihinden sonra ihraç edilen Hazine bonosu faiz geliri, GVK’nın geçici 67 nci maddesine göre tevkifata tabi olduğundan tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir. Bu gelirler, diğer gelirler nedeniyle beyanname verilse de beyannameye dahil edilmeyecektir.

 

Konut kira geliri olan 18.000 TL, 2017 yılı için 3.900 TL’lik istisna tutarını aştığından mutlaka beyan edilecektir. Tevkifata tabi tutulmuş işyeri kira geliri olan 60.000 TL ise, ücret geliri ile birlikte toplandığında beyan sınırı olan 30.000 TL’yi aştığından beyannameye dahil edilecektir. Ödevli ücret, işyeri ve konut kira gelirinin toplamı olan 238.000 TL’yi yıllık beyannameyle beyan edecektir. Beyannamede, hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde ücret ve işyeri kira gelirinden tevkif suretiyle kesilen vergiler mahsup edilecektir. Ancak ödevli, konut kira gelirine ilişkin olarak mesken istisnasından yararlanamayacaktır. Çünkü, ödevlinin elde ettiği kira, ücret ve menkul sermaye iradı geliri toplamı (318.000 TL), 2017 yılı için belirlenen tutarı (110.000 TL) aştığından elde edilen kira geliri için mesken istisnası uygulanmayacaktır.

 

Örnek 9: Merkezi Japonya’da bulunan (A) Firmasının İstanbul’daki irtibat bürosunda çalışan Bay (B)’ye, işvereni tarafından Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden 2017 yılında 60.000 Dolar tevkifata tabi tutulmamış ücret ödenmiştir. Gelir Vergisi Kanununun 23/14 numaralı bendine göre döviz olarak ödenen ücretler gelir vergisinden istisna olduğundan, ödevli yıllık beyanname vermeyecektir. Şayet ödenen ücret (TL) olarak ödenmiş olsaydı, ücretli istisnadan yararlanamayacak ve tevkifata tabi tutulmamış ücret gelirinin tamamını yıllık beyanname ile beyan edecekti.

 

Örnek 10: Ankara’daki (X) Konsolosluğunda çalışan Türk uyruklu Bayan (Y), 2017 yılında 120.000 TL ücret geliri elde etmiştir. İki ülke arasında karşılıklılık ilkesinin geçerli olmaması nedeniyle, anılan personelin elde ettiği ücret istisna kapsamında değildir. Buna göre, (X) Konsolosluğunda çalışan Türk uyruklu personel, ücretinden tevkifat yapılmadığından ve karşılıklılık esasının geçerli olmaması nedeniyle ücret gelirinin tamamını yıllık beyanname ile beyan edecektir.[12]

 

Örnek 11: Avukat olarak serbest meslek faaliyeti ile uğraşan mükellefin 2017 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesindeki gelirleri aşağıdaki gibidir.

 

Serbest meslek kazancı	80.000 TL
1. İşverenden alınan ücret geliri (tevkifatlı)	40.000 TL
2. İşverenden alınan ücret geliri (tevkifatlı)	32.000 TL
3. İşveren alınan ücret geliri (yurtdışından tevkifatsız)	20.000 TL
Vergiye tabi gelir (matrah) (80.000 + 40.000 + 32.000+20.000=)	172.000 TL

 

Ödevli serbest meslek kazancı nedeniyle mutlaka yıllık gelir vergisi beyannamesi verecektir. Birden fazla işverenden elde etmiş olduğu ücret geliri tutarı beyanname verme sınırı olan 30.000 TL’yi aştığı için ücret gelirlerini de yıllık beyannameye dahil edecektir. Tevkifatsız ücret geliri beyan sınırı aşılmasa dahi mutlaka beyan edilecektir.

 

15. Sonuç

 

Gerçek usule tabi ücretlerin vergilendirilmesi iki şekilde yapılmakta olup; birincisi ve en genel olanı ücret ödemelerinden işverenler tarafından vergi kesintisi (tevkifat) yapılması suretiyle olmakta, ikincisi ise belli şartların gerçekleşmesi halinde elde edilen ücretin yıllık beyanname ile beyan edilmesi şeklinde olmaktadır. Gelir Vergisi Kanununa göre, gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde etmiş oldukları ücret gelirleri gelir vergisine tabidir. Yıllık beyanname ile beyan edilmesi gereken ücret gelirlerini tevkifata tabi olan ve tevkifata tabi olmayan ücret gelirleri olarak ikiye ayırmak mümkün bulunmaktadır. Tam mükellef gerçek kişi ücretliler tarafından 2017 yılında elde edilen ücret gelirlerinin beyanında;

• Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir.
• Tevkifata tabi tutulmamış ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun (istisna olmadığı sürece) yıllık beyanname verilecektir (İstisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri de ücretlerinden tevkifat yapılmadığından beyanname vereceklerdir.).
• Birden fazla işverenden tevkif yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücret tutarı, 2017 yılı için 30.000 TL’yi aşması halinde, birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.
• 2017 Yılı için beyanname verme sınırı olan 30.000 TL’yi aşmayan Türkiye'de tevkifata tâbi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücret, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmeyecek ve diğer gelirler için beyanname verilse dahi bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.

 

Dar mükellef gerçek kişiler ise, tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücretler, serbest meslek kazançları, menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile diğer kazanç ve iratlar için yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde ise bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.  210 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılan açıklamalara göre, Kamu kurumlarına veya merkezi Türkiye’ de bulunan özel teşebbüslere bağlı olarak işleri sebebiyle yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları hariç olmak üzere, çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratları bakımından dar mükellefiyet esasında vergilendirilmektedir.

 

Mükelleflerin yıllık beyanname ile beyan ettikleri gelir tutarından, olması durumunda GVK’nın 89 uncu maddesinde belirtilen hususları (eğitim ve sağlık harcaması, şahıs/hayat sigorta primi, bağış ve yardımlar gibi) öngörülen şartlar ve limitler doğrultusunda indirim konusu yapmaları mümkün bulunmaktadır. Ücret gelirleri için yıllık beyanname vermenin en hızlı ve kolay yolu Hazır Beyan Sistemi[13] kullanılarak 1-25 Mart/2018 tarihleri arasında 7 gün 24 saat açık olan sistem üzerinden internet ortamında verilmesidir. Memleketi terk ve ölüm gibi mükellefiyetin kalkmasını gerektiren durumlarda, beyan üzerine tarh edilen vergiler beyanname verme süreleri içinde ödenecektir. Hesaplanan vergi; mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine, bağlı olunan vergi dairesindeki hesabın bildirilmesi şartıyla diğer vergi dairelerine, elden ya da internet bankacılığını kullanarak anlaşmalı banka şubelerine, www.gib.gov.tr adresinden anlaşmalı bankaların kredi kartıyla ödenebilmektedir.

 

Bu arada bir hususu da belirtmekte fayda vardır ki o da özellikle yönetim kurulu üyelikleri nedeniyle birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi sonucunda kişinin yıllık beyanname vermesi söz konusu olduğunda; huzur ücretini kişiye ödeyen işverenler kişinin ödemek durumunda kaldığı gelir vergisini karşılamak yöntemini seçebilmektedirler. Esasen, söz konusu ücretlerin yıllık beyanname ile beyan edilmesi nedeniyle ilave bir gelir vergisi hesaplanması halinde bu vergi, mükellef olan ücretliden aranacaktır. Ücretli tarafından ödenen gelir vergisinin işverenden talep edilmesi hususu, verginin ücretliden aranılmasına engel teşkil etmemektedir. Buna göre, net ücret üzerinden anlaşmaya varılmış olması durumunda, gelir vergisi ücretin brüt tutarı üzerinden hesaplanacak olup bu vergiyi işverenin karşılaması halinde ise karşılanan tutarın da ücret olarak vergiye tabi tutulması gerekmektedir. Çünkü burada, işveren tarafından ücretliye bir menfaat sağlanmış olmaktadır.

 

KAYNAKÇA

1. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu
2. 128, 160, 210, 147, 265, 293, 296 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğleri
3. 62 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliği
4. 11.02.2004 tarih ve 16 sayılı Gelir Vergisi Sirküleri
5. 25.02.2011 tarih ve 75 sayılı Gelir Vergisi Sirküleri
6. 22.01.2016 tarih ve 99 sayılı Gelir Vergisi Sirküleri
7. www.gib.gov.tr/Rehberler/Ücret Geliri Elde Edenler İçin Vergi Rehberi, 2017
8. Hazır Beyan Sistemi (https://intvd.gib.gov.tr/hazirbeyan)

 

Bu yazıda yapılan açıklamalar, tamamıyla yazarına ait olup, hiçbir şekilde yazarın çalıştığı kurumunu bağlamaz, kurumunun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.

 

NOT: Bu makale Lebib Yalkın Dergisinde (Mart 2018) yayınlanmıştır.

 

 

---

[1] Ücret gelirlerinin tevkif yoluyla vergilendirilmesi için hizmet erbabını alacaklı kılan bir kayıt yapılması başka bir deyişle ücretin hesaben ödenmesi yeterli olmaktadır. Ücretin, hizmet erbabının hesabına alacak kaydedilerek tevkif yoluyla vergilendirilmesi, hizmet erbabının bu ödeme üzerinde hukuki tasarruf hakkı kazandığını ifade etmekte olup bu durumda talep edilebilir aşamaya gelen ücret de hizmet erbabı açısından elde edilmiş olmaktadır.

 

[2] 7063 sayılı Kanunun 1. maddesiyle değişen ibarenin yürürlük tarihi 20.12.2017.

 

[3] AGİ Yıllık Tutarı=(Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı X AGİ Oranı) X %15 formülü ile hesaplanmaktadır.

[4] 193 sayılı GVK’nın 32 nci maddesinde yer alan asgari geçim indirimi uygulaması hakkında gerekli açıklamalar 265 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmıştır.

 

[5] Söz konusu mevcut düzenlemeye ilişkin gerekli açıklamalar 147 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklanmış bulunmaktadır.

[6] GVK’nın 23/14 üncü maddesine eklenen (b) alt bendi hakkında gerekli açıklamalar 293 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmış bulunmaktadır.

[7] İmdat Türkay, Bölgesel Yönetim Merkezlerinde Çalışanlarda Ücret İstisnası, vergialgi.net, 23.03.2017.       

[8] 2018 Yılına ilişkin diğer ücretli hizmet erbabının ödeyeceği gelir vergisi Şubat/2018 ayında hesaplanmakta ve tahakkuk eden gelir vergisi de iki eşit taksitte Şubat-Ağustos/2018 aylarında ödenmektedir. 

[9] Gelir İdaresi Başkanlığının 11/02/2004 tarih ve 16 No.lu Gelir Vergisi Sirküleri.

[10] http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/beyannamerehberi/2017_ucretgeliri.pdf (Ücret Geliri Elde Edenler İçin Vergi Rehberi).

[11] 2017 yılına ilişkin ücret geliri için verilecek yıllık beyanname için ödenecek damga vergisi tutarı da 62 seri no.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği 58,80 TL olarak belirlenmiş olup bu tutar Mart/2018 ayında tahakkuk ettirilerek, gelir vergisi birinci taksit ödeme süresi içinde ödenecektir. 

[12] Gelir Vergisi Kanununun 95 inci maddesinde, tevkifata tabi olmayan ücretler belirtilmiş ve vergi tevkifatının yapılmadığı durumlarda ücret gelirlerinin yıllık beyanname ile beyan edileceği hüküm altına alınmıştır.

[13] Hazır Beyan Sistemi; gelirleri sadece ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan veya bunların birkaçından veyahut tamamından oluşan gelir vergisi mükelleflerinin gelir vergisi beyannamelerinin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından kısmen veya tamamen önceden hazırlanarak mükelleflerin onayına sunulduğu sistemi ifade etmektedir.

28.03.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.