YMM Nurcan Çepni Kurum Kazancının % 5´i İle Sınırlı Bağış ve Yardımlar (19.04.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

İbrahim Döner
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ibrahimdoner66@gmail.com

Biyogaz (Hayvansal Atıklardan) Elektrik Enerjisi Üretimi; Enerji Şirketi Kurulması; Arazi Kamulaştırması; Lisans Alma; Elde Edilecek Gelir Türleri Ve Yatırım Aşamaları, Örnek Muhasebe Kayıtları - 1

Toplumların her geçen gün enerji ihtiyacının artması sonucu ileriki zamanlarda günlük enerji gereksinimi karşılayamaz hale gelecektir. Bu sebeple günümüz açısından yenilenebilir enerji ve enerji tasarrufu gibi konular çok önem arz etmektedir. Çevre dostu ve gürültüsüz bir sistem olan biyogaz sistemleri alternatif enerji kaynağı olmuştur. Türkiye’ de yenilenebilir enerji kaynağını üretilen elektrik enerjisinin şebekeye bağlanması konusunda yasal düzenleme olarak yenilenebilir enerji kanunu bulunmaktadır; bu kanuna göre üretilen elektriğin 10 yıl devlet tarafından geri alım garantisi sunulmaktadır.

BİYOGAZ NEDİR VE NASIL OLUŞUR?

Biyogaz terimi temel olarak organik atıklardan kullanılabilir gaz üretilmesini ifade eder. Biyogaz elde edinimi temel olarak organik maddelerin ayrıştırılmasına dayandığı için temel madde olarak bitkisel atıklar ya da hayvansal gübreler kullanılabilmektedir. Kullanılan hayvansal gübrelerin biyogaza dönüşüm sırasında fermante olarak daha yarayışlı hale geçmesi sebebiyle dünyada temel materyal olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda tavuk gübrelerinden de oldukça verimli biyogaz üretimi sağlanabilmektedir. Tavuk gübresinin kullanımı tarım için önemlidir. Çünkü bu gübre topraklarda verim amaçlı kullanılamaz. Topraklarda tuzlulağa sebep olurlar. Kullanılamayan bu gübre biyogaza dönüştürüldüğünde yarayışlı bir hal almış olur.

BİYOGAZ ÜRETİMİNİN FAYDALARI NELERDİR?

Biyogaz sistemleri kullananlar bu sistemleri organik gübre ve enerji üretiminin doğal bir kaynağı olarak görmelidirler. Bu sistemlerden biyogaz üretimi yanında organik gübrede önemli bir kaynaktır.
A) Biyogaz temiz ve ısı değeri yüksek bir enerji kaynağıdır.
B) Biyogaz üretiminden sonra atıklar yok olmamakta üstelik çok daha değerli bir gübre haline dönüşmektedir.
C) Biyogaz üretimi sonucu hayvan gübresinde bulunabilecek yabancı ot tohumları çimlenme özelliğini kaybetmektedir.
D) Biyogaz üretimi sonucunda oluşan gübrede hayvan gübresinin kokusu hissedilemeyecek derecede yok olmaktadır.

BİYOGAZ DA ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KULLANILACAK ATIKLAR NELERDİR?

Hayvansal atıklar: özellikle tavuk atığı; hayvansal büyükbaş ve küçükbaş atığı

Tarımsal atıklar: buğday, arpa, çavdar, yulafın sap ve samanı, şekerpancarı atıkları,

Bitkisel atıklar

Orman endüstrisi atıkları

Deri ve tekstil endüstrisi atıkları

Kağıt endüstrisi atıkları

Gıda endüstrisi atıkları (çikolata, maya, süt, içecek üretimi )

Sebze, meyve, tahıl ve yağ endüstrisi atıkları

Bahçe atıkları

Yemek atıkları

BİYOGAZ TESİSİN KURULACAĞI ALANIN SEÇİLMESİ

Tesis eğer ki zirai hayvanların atıkları kullanılacak ise Tavuk, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığının yetiştirildiği yerlerde bu sistem daha verimli olacaktır; tavuk üreticilerinin tesise yakın olması ve ilgili tavuk ve büyükbaş hayvanı yetiştiricilerinden bu atıkları toplamak için gerekli olan nakliye mazot gibi hammadde maliyetlerini düşürecektir; maliyetlerin düşmesi bir yana bu atıkların çevreye verdiği koku ve sinek problemlerine karşı yer altı ve yer üstünü kirleten bu atıkların çevreye verdiği zarar bertaraf edilmekte; ve bu tesislerde elektrik üretilmesi sonucu ülke ekonomisine katkıda bulunacaktır.

BİYOGAZ TESİSİ BİLEŞENLERİ NELERDİR?

*Toplama ve karıştırma tankları

*Atık havuzları

*Atık su havuzu

*Gübre tesisi

*Biyogaz temizleme ünitesi

*Kojenerasyon Sistemi ve Elektrik bağlantı ekipmanları

BİYOGAZ TESİSİNİ OLUŞTURAN ANA EKİPMANLAR

*Gaz motorları

*Reaktör havuzu( Bu ekipmanın üzeri membranla örtülür oluşan biyogazın toplanması görevini yapar)

*OG üniteleri: (tesisin elektronik bağlantılarının kontrol edildiği ekipmandır)

*Jeneratör panelleri,

*Gaz temizleme üniteleri,

TESİS YATIRIM AŞAMASINDAN ÇIKTIKTAN SONRA TESİS FAALİYETE GEÇİNCE TESİSTEN ELDE EDİLEBİLECEK GELİRLER NELERDİR;

*Elektrik üretim geliri,

*Organik gübre geliri,

*Karbon geliri,

ELEKTRİK ÜRETİM ŞİRKETİ KURULMASI İŞLEMLERİ NASILDIR?

Yer seçiminde alanın çevresel özellikleri hammadde tedariki ve lojistik sebeplerden dolayı bu gibi hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.

Elektrik enerjisi üreten bir işletmenin kurulabilmesi için Elektrik Piyasası Kanunu ile bu kanun uyarınca hazırlanmış düzenlemeler göz önünde bulundurulur. EPDK’nın web sayfasında ilgili düzenlemelere ulaşmak mümkündür.

Elektrik piyasasında elektrik enerjisi üretim faaliyeti gösterebilecek özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilerin, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre anonim şirket veya limited şirket olarak kurulması ve anonim şirketlerin sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenler dışındaki hisselerinin nama yazılı olması şarttır.

ELEKTRİK ÜRETİM ŞİRKETİNİN ÜRETİM LİSANSI ALMA İŞLEMLERİ NASILDIR?

Üretim faaliyetinde bulunacak tüzel kişiler, faaliyetlerine başlamadan önce, her faaliyet için ve söz konusu faaliyetlerin birden fazla tesiste yürütülecek olması halinde, her tesis için ayrı ayrı lisans almak zorundadır. Lisans alacak firma elektrik piyasası lisans yönetmeliği çerçevesinde belirtilen evraklar ile birlikte EPDK ‘ya başvuru yapacaktır. Üretim faaliyetinde bulunmak üzere yapılan lisans başvurularında MW cinsinden beher kurulu güç başına EPDK kararı ile belirlenen tutarda, Kuruma muhatap düzenlenmiş ve EPDK kararı ile belirlenen banka teminat mektubu sunulur.

TESİS ARAZİSİ KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİ NASIL YAPILMAKTADIR?

İlgili kamulaştırma işlemleri ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN TAŞINMAZ TEMİN İŞLEMLERİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR hakkındaki tebliğe göre yapılmaktadır; Taşınmaz temini işlemlerinin yürütülmesi amacıyla, önlisans ve/veya lisans sahibi tüzel kişiler tarafından, mülkiyet durumuna ve kullanım amacına göre farklılık gösteren işlemlerin her biri için talepte bulunmak suretiyle içeriği ve kapsamı Kurul tarafından belirlenen dilekçe örnekleri ve yine Kurulca belirlenen gerekli belgeler kullanılarak yazılı olarak başvuruda bulunulur. Başvurularda talep edilen taşınmaz temin yöntemi ayrıca belirtilir.

ELEKTRİK ÜRETİM İŞLETMELERİNDE MUHASEBE ORGANİZASYONU KURULMASI;

Elektrik üretimi yapan firmalarda muhasebesel süreçler önem arz etmektedir; ilgili kamu kurumları ve kredi sağlayan firmaları ve 3. Kişileri doğru yönlendirmek için muhasebe biriminin diğer satın alma finans maliyet analizi birimleri ile iletişim halinde olması gerekmektedir.

ELEKTRİK ÜRETEN İŞLETMELERDE HESAP PLANI NASIL OLMALIDIR?

Her işletme, faaliyetlerini muhasebe kayıtlarına aktarmadan önce bu kayıtlardan bir birlik sağlamak amacıyla bir hesap planı yapmalıdır. Bilgilerin muhasebe kayıtlarına geçirilmesine, işletmenin faaliyet konusuna, büyüklüğüne ve yönetimin muhasebe bilgilerinden yararlanma durumuna göre çok sayıda hesap kullanılabilir. Bu nedenle, çeşitli hesapların bir düzen içinde olmaları ve aynı olayların daima aynı hesaplara kaydedilmelerini sağlamak bakımından, işletmelerin kullanacakları hesapları önceden belirleyerek bunların bir listesini, bir planını yapmaları gerekir. Elektrik üreten işletmeler hesap planı yönetmeliği çıkartıp bu eylemlerini buna göre açıklamalıdırlar;

HAYVAN ATIKLARINDAN BİYOGAZ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİLECEK FİRMANIN LİSANS ALMA SÜRECİ; KAMULAŞTIMA SÜRECİ VE TESİS BİNALARININ KURULUM İŞLEMLERİNİN MUHASEBESEL SÜREÇLERİ NASILDIR?

ABC A.Ş. nin ÖRNEK muhasebe olayları?

ABC A.Ş tesisin kurulacağı arsayı bulmuş ve bu arsada tesisin kurulacağına karar vermiştir; ilgili danışmanlık firmasına fizibilite çalışması yaptırmış ve bu çalışma sonucunda; EPDK ya hayvansal atıklardan yenilenebilir enerji üretmek için 3 MW kurulu güç değerli yenilenebilir enerji lisansı çıkartmaya karar vermiştir.

1. ABC A.Ş. EPDK nın belirlediği karar istinaden 3 MW kurulu güç değerli yenilenebilir enerji lisansı almak için EPDK ‘ya başvuru yapmıştır; ve bu başvuru bedeli olarak EPDK ‘nın istediği kurul kararına göre ya 7.000 TL bankadan ödemiş, ve ilgili kuruma EPDK LİSANS YÖNETMELİĞİNDE belirtilen şartlarda kurumun istediği teminat mektubunu ……. Bankasından alarak EPDK ‘ya 5.000 TL sınırsız süreli teminat mektubu vermiştir. EPDK lisans işlemlerini bitirip ilgili kuruma üretim lisansını vermiştir.

----------------------------30.09.2017----------------------

260 HAKLAR 7.000

260.01. elektrik üretim lisansı

320. EPDK LİSANS ÜCRETLERİ

320.01. elekt. Üret. Lis. 7.000

Lisans alma işlemi

---------------------------30.09.2017-----------------------

320.01 EPDK 7.000

102 BANKALAR: 7.000

Lisans ücreti ödemesi

--------------------------30.09.2017-----------------------

900 NAZIM HESAPLAR

900.01 ….. BANKASI 5.000 TL

901 NAZIM HESAPLAR

901.01 …. BANKASI 5.000 TL

Epdk ya teminat mektubu verilmesi

-----------------------------------------------------------------

2. ABC A.Ş. ÖN fizibilite raporuna göre belirlenen tesis yerini almak için EPDK nın “Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Tarafından Yürütülen Taşınmaz Temini İşlemlerine İlişkin Usul usul ve esaslara göre belirtilen bilgi ve belgelerle EPDK ‘ya başvuru yapmış; ve EPDK kamulaştırma işlemlerini tesisin arazisi kişilerin özel mülkiyetinde olduğundan özel mülkiyetin temin işlemini kamulaştırmıştır; ABC A.Ş. tesis arazisini almak için EPDK tarafından istenen 15.000 TL tesis arsa bedelini bankadan ödemiştir

---------------------------------15.11.2017-----------------------

320. EPDK

320.01.01 EPDK 15.000 TL

102.01 …….BANKASI 15.000

Tesisin kamulaştırma bedelinin ödenmesi

-----------------------------------------------------------------------

EPDK kamulaştırma kanununa göre kişilerin özel mülkiyetinden aldığı tesis arsasını ABC A.Ş. devir etme kararı almış ve tapu devir işlemlerini bitirip tapuyu devir etmiştir.

------------------------------17.11.2017--------------------------

250.01. ARAZİ VE ARSALAR

25O.01.01 TESİS ARAZİSİ: 15.000 TL

320. EPDK 15.000

Tesis arazisinin firmaya devir işlemi

----------------------------------------------------------------------

3. ABC A.Ş. arazi çalışmaları bittiğinden ve kamulaştıra yapıldığından dolayı XYZ LTD danışmanlık firmasından aldığı ÖN fizibilite ve tesis danışmanlık bedeli olarak 500.000 TL ye anlaşmıştır; ABC A.Ş. ilgili firmaya 500.000 TL yi 10.01.2018 vadeli olarak çek keşide etmiştir. XYZ LTD firması danışmanlık ve ÖN fizibilite rapor işlemleri 91 nolu KDV tevfikatı tebliği kapsamındaki KDV tevfikatı yapmaya sorumlu kurum ve kuruluşlar olmadığından dolayı danışmanlık bedelinde KDV tevfikatı dikkate alınmamıştır.

---------------------------20.11.2017---------------------------

740.01 BİYOGAZ TESİSİ MALİYETLERİ

740.01. TESİS DANIŞ ÜCRETLERİ 500.000

320.01 XYZ LTD 500.000

Danışmanlık ücreti faturası

---------------------------20.11.2017---------------------------

320.01.01 XYZ A.Ş. 500.000

102.01. 500.000

10.01.18 vadeli çek keşide edilmesi

---------------------------------------------------------------------

4. ABC A.Ş. genel ve tesisin yapılması işleri için ….. BANKASINDAN 10.000.000 TL genel kredi çekmiştir. Kredinin kullanım tarihi 01.01.2018 olup; kredi vadesi 2 yıldır. ABC A.Ş. bankadan krediyi bir yıl ödemesiz ve bankanın da ödemesiz dönem olduğundan dolayı ara dönem faizi ödemesi altında 02.02.2018 tarihinde 185.000 TL ara dönem faizi almıştır; kredinin faiz oranı yüzde 16 olup; ödemesiz dönem olduğundan dolayı kredi ödemesi ilk taksiti 01.01.2019 tarihinde ödenecektir, ara dönem kredi faiz ödemesi banka anlaşmasına göre ana paradan düşülmeyecektir

---------------------------------01.01.2018----------------------------

102…. Bankası 10.000.000 TL

280 GELECEK yıllar 3.200.000 TL

280.01 2019 yılı faiz giderler

280.01.01 2019 yılı 1.dönem 400.000

280.01.01.2019 yılı 2.dönem 400.000

280.01.01.2019 yılı 3.dönem 400.000

280.01.01.2019 yılı 4.dönem 400.000

280.02. 2020 yılı faiz giderleri

280.02.01 2020 yılı 1.dönem 400.000

280.02.01.2020 yılı 2.dönem 400.000

280.02.01. 2020 yılı 3.dönem 400.000

280.02.01.202 yılı 4. Dönemi 400.000

300 BANKA KREDİSİ 13.200.000

Bankadan kredi kullanılması 2 yıl vadeli

--------------------------------02.02.2018-----------------------------

780. FİNANSMAN GİDERİ

780.01 Kredi faizi 185.000 TL

102.01 ….. BANKASI 185.000 TL

Ödemesiz dönem faiz ödeme kaydı

-------------------------------------------------------------------------

ABC A.Ş. çektiği krediler dolayısıyla ödemiş olduğu ara dönem faizini ÜRETİM binası yapım işleri işi için katlanmış olup ilgili işletme faiz yükünü aşağıdaki muhasebe hesaplarına devir etmiştir

----------------------------03.02.2018------------------------------

258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 185.000 TL

258.01.01 devam eden santral binası

780 KREDİ FAİZİ 185.000 TL

Kullanılan kredisin santral binasına düşen kısmı yevmiye maddesi

-------------------------------------------------------------------------

5. ABC A.Ş. danışmanlık firmasının önerileri doğrultusunda tesisi kaba inşaatı için gerekli üretim fabrikası binası için 3.500.000 TL, yönetim binası inşaatı yapılması için 1.000.000 TL, sağlık ve sosyal tesis binası inşaatı için 750.000 TL ye ZZZ A.Ş. firması ile TOPLAM 5.250.000 tutarla anlaşmış ve kaba inşaat işinin başlanıp bitirilmesi için ZZZ A.Ş. firmasına 750.000 TL iş avansı verilmesi için sözleşme şartlarına yazılmış ve bu şarta istinaden, bankadan ödemiştir,

-----------------------------04.02.2018-----------------------------

159.000 verilen sipariş avansları

ZZZ A.Ş. 750.000 TL

102.01 ZZZ A.Ş. FİRMASI 750.000 TL

İş avansı ödenmesi

-------------------------------------------------------------------------

6. ABC A.Ş. tesisin kaba inşaat yapım işimi verdiği ZZZ A.Ş. firması tesisi danışmanlık firmasının istediği şartlarda yer altı ve yer üstü ekipmanları yapılmadan teslim etmiştir;

ZZZ A.Ş. TOPLAM 5.250.000 Tutarda fatura kesmiş ve avans mahsup edildikten sonra bedeli çek keşide edilerek ödenmiştir.

-------------------------------05.02.2018--------------------------

258. 01 yapılmakta olan yatırımlar hesabı

258.01.01 üretim binası 3.500.000

258.01.02 yönetim binası 1.000.000

258.01.03 sağlık ve sosyal tesis binası 750.000

159.01.01 ZZZ A.Ş. 750.000

320.01.01 ZZZ A.Ş. 4.500.000

Kaba inşaat işi harcamaları

-------------------------------06.02.2018-------------------------

320.01.01 ZZZ A.Ş. 4.500.000 TL

103.01.01 …. BANKASI 4.500.000 TL

-----------------------------------------------------------------------

7. ABC A.Ş. tesisin biten kaba inşaatı işin TESİSİN ELEKTRİK EKİPMANLARI çalışabilmesi için yer altı kabloları döşenmesi işi ile ilgili 245.000 TL tesisin ulaşımı rahatlatmak adına tesis yoluna geliş gidiş güzergahına asfalt işlemleri; olarak 15.000 TL, Sulama kuyuları yapımı için 25.000 TL, HAVUZ SİSTEMİ İÇİN 15.000 TL, YYY LTD firması ile anlaşma yapmıştır. İlgili firma toplam 300.000 TL fatura kesmiş ve bedeli bankadan ödenmiştir.

-------------------------------07.02.2018------------------------

251 YER ALTI YER ÜSTÜ HESAPLARI

251.01 YER ALTI KABLOLAMA 245.000

251.02 SULAMA KUYUSU 25.000

251.03 HAVUZ SİSTEMLERİ 15.000

252. YER ÜSTÜ HESAPLARI

252.01 ASFALT İŞLEMLERİ 15.000 TL

320.01 YYY LTD 300.000 TL

Yer altı yer üstü düzeni işleri bedeli

-----------------------------07.02.2018---------------------------

320.01 YYY LTD 300.000 TL

102 BANKALAR 300.000 TL

----------------------------------------------------------------------

8. ABC A.Ş. tesis binasını bitirmiş ve tesisin ekipmanları hariç teslimi yüklenici firmalardan alarak inşaat aşamalarını bitirmiştir. ABC A.Ş. inşaat aşaması biten tesisi aktifleştirmiştir. İlgili muhasebe kaydı olarak.

----------------------------10.02.2018---------------------------

252 BİNALAR HESABI 5.450.000

252.01 üretim binası 3.500.000

252.02 yönetim binası 1.000.000

252.03 sağlık ve sosyal tesis binası750.000

252.04 Kredi faizi 185.000

252.05 tesis arazisi 15.000

258.01.01 yapılmakta olan yatırım

258.01.02 kredi faizi 185.000

258.01.02 5.250.000 TL

250 tesis arazisi 15.000

Tesisin yatırımdan çıkartılıp binalar hesabına alınması

-------------------------------------------------------------------------

9. ABC A.Ş. yer altı ve yer üstü harcamalarını ilgili maliye bakanlığının VUK tebliğinde belirtilen amortisman oranlarına göre itfa edecektir.

15.02.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)