İbrahim Çelikli
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Denizli SMMM Odası Eğitim ve Araştırma Birimi
ibrahimcelikli@mynet.com

Bilirkişiliğin Gerekliliği - 4

BİLİRKİŞİLİKTE ETİK

Davranış sistemi olarak Etik; insanlar arasındaki ilişkilerin temelinde yer alan değerleri, ahlaki bakımdan iyi ya da kötü, doğru yada yanlış olanının niteliği ve temelleridir. Başka ifadelerle etik; erdemliliktir. adil davranmaktır, üzerine düşeni yapmaktır.

Bilirkişilik açısından etik, adaletin gerçekleşmesi, kişilerin çıkarlarından ziyade toplumsal düzeni ve evrensel değerleri ön plana çıkarması gerektiği için çok önemlidir. Bilirkişi; yargılama sürecinde özel veya teknik bilgi ve görüşüne başvurulan kişidir. Mahkeme çözümü özel ve teknik bir bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir. Adaletin gerçekleşmesi için karar verme sürecinde yargıcın değişen şartlara hakim olabilmesi, hemen her konuda yeterli bilgi ve uzmanlığa sahip olması beklenmemelidir. Sorunun tarafları arasında adaleti sağlamak adına hakimin; hukuk bilen kendi alanlarında uzmanlaşmış meslek sahipleri ile uzmanlardan yararlanması zorunludur.

Bilgisi ve tecrübesiyle yargıya yardımcı olacak kişinin konusunun uzmanı olması, tarafsız olması ve bunu korumaya azami özen göstermesi gerekmektedir. Dava konusunda uzman olmayan ve tarafsızlığını koruyamayan bilirkişilerin adli hatalara sebep olması kaçınılmazdır. Bilirkişi kendisinden istenilen raporu tarafsız olarak, zamanında, tam ve doğru olarak düzenlemek zorundadır.

Şurası bir gerçektir ki; bilirkişi ihtiyacı duyulan davalar genel olarak haksızlık eden ve ya haksızlığa uğradığı iddiasındaki tarafların, ya da taraflardan en az birinin, hakkı bir kenara itmiş kişilerden oluştuğu bir durumda, haksızlığı ilke edinmiş bir tarafı karşınıza almak pahasına, adaletin tecellisine yardımcı olmak, objektif bakabilmek adına zaman ve mesai harcadığınız halde; sistem sizi göreve zorlarken basit ve cüz’i mutad bir ücrete layık görmektedir. Mevcut şartlar altında ücretinizin artırılmasını talep edemezsiniz, kaldı ki boğuşacağınız, halledeceğiniz evrakı, karşılaşacağınız güçlükleri o an da tahayyül etmesniz mümkün değildir. Bilirkişilik angarya değildir, olmamalıdır, öyle görülmemeli, öyle hissettirilmemelidir. Anayasamıza göre de “Hiç kimse zorla çalıştırılamaz, angarya yasaktır.”

Bilirkişilik bir görevdir, ancak görev olduğu kadar da haktır. Meslekler ihtiyaçlardan doğar, dolayısıyla da bilirkişilik profesyonel bir uğraşı alanıdır. Adaletin gerçekleşmesine bulunacağı katkı açısından bilirkişiliğin profesyonelce yapılması etik açıdan sakınca değil, bilakis tercih nedeni olmalıdır. Çağımız uzmanlık çağıdır. Profesyonel olmayan bilirkişiden en kısa zamanda en doğru, en etkin ve en kaliteli hizmeti vermesi beklenemez. Ancak günümüzde bilirkişilik hizmetini emekli maaşına katkı olması için, marjinal gelir gözü ile bakılmaktadır. Çünkü; takdir edilen ücret düzeyi ile profesyonelce bilirkişilik yaparak geçim sağlanması imkansızdır. Serbest çalışanların da iş yoğunluğu nedeniyle, bilirkişiliğe gereğince zaman ayırarak emek vermek şansları olmadığı gibi bilirkişilikte uzmanlaşmaları da söz konusu olmamaktadır. Uygun koşullar sağlandığında yansız, daha sağlıklı, daha etkin ve mükemmel bilirkişilik raporları sağlanabilecektir.

Diğer taraftan; Adli kararlara doğrudan etkisi olan yargı personeli ve avukatlara hiçbir eleştiride bulunulmaz iken, adalet hizmetinin kalitesizliği konusunda bilirkişilere yöneltilen haksız eleştirinin nedeni, bilirkişilerin örgütlü olmaması ve kendilerini savunamamalarından kaynaklanmaktadır. Yargıçlar, (hatta bilirkişiler de) bu görevi bir kamu hizmeti olarak gördüklerinden, angarya olarak kabul ettiklerinden hizmetin kalitesinin düşmesi kaçınılmazdır.

Bilirkişiliğin bağımsızlığını kazanmış profesyonelce yapılan meslek haline gelmesi için gerekli şartlar sağlandığında adalet hizmetinin kalitesine beklenen katkıyı sağlayabilecek saygınlığa ulaşacaktır.

EKTE KONUYA İLİŞKİN ÖRNEĞİ BULABİLİRSİNİZ

18.12.2006

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.