Erkan Kipik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
malimusavirerkankipik@gmail.com

Yeni Borçlar Kanunu Hakkında Özet bilgiler

01 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte hayatımıza etki edecek bir diğer kanun olan ve 649 maddeden oluşan 6098 sayılı Yeni Borçlar Kanunu da 01 Temmuzda yürürlüğe girecek. Yeni Borçlar Kanunu ile birlikte iş hayatımızda, özel hayatımızda ve birçok konuda dikkat çekici yenilik ve düzenlemelere gidilmiştir. Özellikle Genel İşlem Koşulları, Kira Sözleşmeleri ve Kefalet Sözleşmelerinde çok önemli değişiklik/yenilik getirilmiştir. 11 Ocak 2011 tarihinde TBMM de kabul edilerek 04.02.2011 tarihli 27836 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Türk Borçlar Kanununda yapılan değişiklik ve düzenlemeler aşağıda özet şeklinde sıralanmıştır:

• Reform niteliğinde olup, dili daha da yalın ve sade hale getirilmiştir.
• Yapılan düzenlemeler, Avrupa da yer alan hukuk kuralları dikkate alınarak hazırlanmıştır.
• Yeni kavramlar kullanılmıştır. Bunlardan biri de “Ismarlanmayan Şeyin Gönderilmesi” kavramıdır. Ismarlanmamış bir şeyin gönderilmesi öneri sayılmayacak. Bu şeyi alan kişi, onu geri göndermek veya saklamakla yükümlü olmayacak.
• Eski kanuna göre Öneriye Davet olarak değerlendirilen “ tarife, fiyat listesi gönderme” yeni kanunda Öneri olarak belirtilmiştir.
• Sözleşmelerde güvenli elektronik imza kullanılabilecek. Güvenli elektronik imza, el yazısıyla atılmış imzada yer alan hukuki sonuçlarının aynısını doğuracak.
• Yeni Borçlar Kanunu’nda tüketicinin aleyhine tek taraflı yazılmış sözleşmeler geçersiz sayılacak. Özellikle bankalar ve sigorta şirketleri tarafından vatandaşa imzalatılan milyonlarca sözleşme geçersiz hale gelecek. Çünkü kanun gereği sözleşmelerde hükümler tek taraflı ve tüketicinin aleyhineyse o sözleşme geçersiz sayılacak. Genel işlem koşullarında yer alan bir hüküm, açık ve anlaşılır değilse veya birden çok anlama geliyorsa, düzenleyenin aleyhine yorumlanacak. Bilmediğiniz koşullardan sorumlu tutulamayacaksınız.
• "Kitle Sözleşmesi", "Katılmalı Sözleşme", "Tip Sözleşme" denilen sözleşmeler için belirlenen "Genel İşlem Koşulları" ile bireyin korunması sağlanacak. Genel işlem şartlarının belirleyicileri, tek yanlı, dilediği gibi sözleşmeyi değiştirme ya da yeni düzenleme yapma yetkisine sahip olamayacak.
• Borçluyu koruma amaçlı, Sözleşmelerde uygulanacak faize sınır getirildi. Faiz oranı sözleşmede kararlaştırılmamışsa, borcun doğduğu tarihteki mevzuat hükümlerine göre belirlenir. Sözleşmede belirlenmiş ise; mevzuatta belirlenen oranın % 50 den fazlasını aşamaz. Temerrüt faizinde ise; faiz oranı belli ise mevzuata göre belirlenen oranın % 100 ünden fazlasını aşamaz.
• Yeni kanunla birlikte ticari hayatımıza “ÖN ÖDEMELİ TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMESİ” adlı yeni bir sözleşme türü getirilmiştir. Yazılı şekil şartı vardır. Bedelin tamamının ödenmesi ile devir söz konusu olur. Devir tarihine kadar alıcının cayma hakkı vardır.
• Yeni Kanunla birlikte Kira sözleşmelerinde; bazı maddelerde kiracıya, bazı maddelerde ise kiraya verene bir takım hak ve yükümlülükler getirilmiştir. Şöyle ki;

>>>Kiralanan şeyin kusurlu olması halinde; kiraya veren, teslim tarihine kadar kusurun giderilmesini sağlayacak.

>>>Kiracıya, kiraladığı şeye özen gösterme dışında, komşulara saygılı davranma, rahatsız etmeme ve iyi geçinme yükümlülüğü getirildi. (Balkonda mangal yakma, yüksek sesle müzik dinleme, gürültü vb.) Aksi durumlarda fesih sebebi sayılacak. Öncelikle kiracıya 30 gün mühlet vererek durumun düzeltilmesi konusunda yazılı ihtar verecek. Ancak  Kiracının davranışları tahammül edilemeyecek düzeyde ise yazılı bildirimle Derhal feshedebilecek;  

      >>>Kiralananda kiraya verenin izni olmadan değişiklik yapılamayacak.

      >>>Kiracı sözleşmeyi erken feshedebilecek. Ancak makul bir süre için kira borcu devam  edecek.

      >>>Kiraya veren, çatı onarımı ve dış cephe boyası gibi giderleri karşılayacak.

      >>>Konut ve çatılı işyerlerinde kiracının, sadece kira bedelini değil, elektrik ve su bedelini de ödememesi durumunda kiraya veren tahliye davası açabilecek.

      >>>Konut ve çatılı iş yerlerinde mülk sahibine verilen depozito miktarı, 3 aylık kira bedelini aşamayacak.

      >>>Kira bedelleri, bir önceki yılda gerçekleşen Üretici Fiyat Endeksi oranını geçemeyecek şekilde arttırılabilecek.

      >>>Kanuna göre; kiraya veren, kendisinin, eşinin, alt soyunun, üst soyunun gereksinimi sebebiyle kira sözleşmesini feshi için tahliye talebinde bulunmak için dava açabilecek. Tahliye Davası. Örnek olarak ; “Babam, dedem, torunum oturacak.”

• Evde Hizmet Sözleşmesi, Pazarlamacılık Sözleşmesi gibi yeni sözleşmeler düzenlenmiştir.
• Bir sonucun gerçekleşmesi karşılığında ödül vereceğini ilan yoluyla duyuran kimse, sözünü yerine getirmekle yükümlü olacak.
• Hâkim, sadece ölümde değil, ağır bedensel zararlarda da zarar görenin yakınlarına tazminat ödenmesine karar verebilecek. Yargıtay içtihatlarının bulunduğu bu konunun Kanunda belirtilmesiyle, Aralarında resmi nikâh olmayanların, yani nişanlı ve sevgililerin de tazminat istemleri, yasal dayanağa kavuşmuş olacak.
• İşveren, psikolojik ve cinsel tacizi önlemekle yükümlü olacak.
• Yıllık ücretli izinler, kural olarak aralıksız biçimde verilecek. Ancak tarafların anlaşması durumunda izin süresi ikiye bölünebilecek.
• İşçi, hizmet ilişkisi sona erse bile, işverenin haklı yararlarının korunması için gerekli olduğu ölçüde sır saklamakla yükümlü olacak.
• Kefalet sözleşmesinde; kefil, sorumlu olduğu azami miktar ile kefalet tarihini, sözleşmede mutlaka kendi el yazısıyla belirtecek.
• Kefil olmada eşin yazılı rızası aranacak. Tutarın azalması, kefilin lehine olacak konuların olması durumunda eş rızası aranmayacak.
• Otel, pansiyon gibi yer işletenler, konaklayanların eşyasının yok olması veya zarara uğramasından sorumlu  olacak. Ayrıca otopark ve benzeri yer işletenler, kendilerine bırakılan veya çalışanlarınca kabul edilen motorlu taşıtların zarara uğramasından veya çalınmasından sorumlu olacak.
• Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak belirlenmişse 5 yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamayacak. Döviz kurunun aşırı artması halinde Borçlar Kanunu gereğince kiracı lehine kirada indirim söz konusu olabilecek.

Yukarıda özet şeklinde verilen bilgileri dikkatle incelemek ve ileride aleyhimize oluşabilecek durumları önceden engellemek açısından Yeni Borçlar Kanunu nu okumak ve yorumlamak çok önemli. 1 Temmuz 2012 de yürürlüğe girecek olması sebebiyle çalışma hayatımızda ve gündelik hayatımızda çok önemli değişiklikler, düzenlemeler yer alacak. Son dönemde kanunlarımızda yapılan yenilikler ve reformları dikkatle takip etmeli, hazırlıkları hızlandırmak ve bilgileri güncellemek yararımıza olacaktır.

KAYNAKÇA:

1. Dr.DOĞRUSÖZ A.Bumin, “ 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU” Konulu çalışması,
2. www.resmigazete.gov.tr,  04.02.2011 tarihli 27836 sayılı Resmi Gazete “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu”

 

07.09.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.