Erdem Azman
Belediye Müfettişi
Bilim Uzmanı
E. Sosyal Güvenlik Denetmeni
E. Gelir Uzmanı
erdem.azman@yahoo.com

Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesine Dair Bir Değerlendirme

I. Giriş

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda (SSGSS Kanunu) yapılan 09/08/2016 tarihli değişiklik ile; 01/01/2018 tarihinden itibaren tüm Türkiye’de (01/06/2017 tarihinden itibaren Kırşehir’de uygulanmaya başlanmıştır.) Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) kalkacak yerine Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi (MPHB) verilmeye başlanacaktır.

Makalemizin konusu MPHB verilmeye başlandığında, verilme usulü bakımından APHB’den farklı olan hususlar ve işverenlerin MPHB’ye ilişkin yükümlülüklerini tam ve eksiksiz olarak yerine getirmediği takdirde karşılaşacağı cezai müeyyidelerin neler olduğudur.

II. MPHB’nin Verilme Usulü Bakımından APHB’den Farkı Olan Hususlar

Verilme usulü bakımından MPHB’nin APHB’den farkını dört maddede toplayabiliriz:

1. MPHB kağıt ortamında (elden veya posta ile) verilemeyecektir.
2. İşverenler, çalışanların cari aya ait sigorta primine esas kazanç (SPEK) ve hizmet bilgilerini içeren MPHB’yi en geç ertesi ayın 23’ü saat 23:59’a kadar, içinde bulunulan ayın 15’i ile müteakip ayın 14’ü arasındaki çalışmaları karşılığı ücret alan çalışanların SPEK ve hizmet bilgilerini içeren MPHB’yi de en geç beyannamenin ilişkin olduğu takip eden ayın 23’ü saat 23:59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda vermek zorundadır.
3. Birden fazla işyeri bulunan işverenler için; çalışanların SPEK ve hizmet bilgilerini içerecek olan MPHB’nin verileceği yetkili vergi dairesi, çalışanların ücret ödemeleri üzerinden yapılan gelir vergisi kesintisinin beyan edileceği yer vergi dairesidir. Ücret ödemelerine ilişkin gelir vergisi ile çalışanların SPEK ve hizmet bilgileri her bir şubeye ait “kurum işyeri sicil numarası” belirtilerek MPHB ile yetkili vergi dairesine verilecektir.
4. MPHB’nin kanuni beyanname verme süresi içerisinde elektronik ortamda verilmesi esastır. Hatalı ve/veya eksik verilen MPHB’nin, süresinde veya süresi geçtikten sonra “düzeltme beyannamesi” ile yeniden verilmesi mümkündür. Ancak verilebilecek olan bu düzeltme beyannamesinin önceki beyannamedeki bilgileri içermesi gerekmektedir.

III. MPHB’ye İlişkin Cezai Müeyyideler

SSGSS Kanunu’nun 102. maddesinin m) bendi:

Kurumun prim tahakkukuna ve sigortalıların sosyal güvenlik haklarına dayanak teşkil eden bu Kanunun 86 ncı maddesinin on üçüncü fıkrası uyarınca verilmesi gereken beyannamedeki sigortalıların, prime esas kazançlarının veya hizmetlerinin bildirilmediği, eksik ya da geç bildirildiği anlaşılan her bir işyeri için;

1) Beyannamenin asıl olması hâlinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin beşte biri tutarında,

2) Beyannamenin ek olması hâlinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında,

3) Ek beyannamenin, 86 ncı maddenin beşinci fıkrasına istinaden Kurumca resen düzenlenmesi durumunda, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında,

4) Beyannamenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri ve kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği ya da sadece hizmetlerinin Kuruma eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması hâlinde, beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık beyannamedeki her bir işyeri için,

a) Kamu idareleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar hakkında asgari ücretin üç katını geçmemek üzere sigortalı başına aylık asgari ücret tutarında,

b) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar hakkında asgari ücretin iki katını geçmemek üzere sigortalı başına yarım asgari ücret tutarında,

c) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar hakkında aylık asgari ücreti geçmemek üzere sigortalı başına asgari ücretin üçte biri tutarında,

ç) Beyannamedeki her bir işyerinden bildirilen sigortalıların sadece prime esas kazançlarının eksik bildirildiğinin anlaşılması hâlinde ise beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin onda birinden az, iki katından fazla olmamak üzere tespit edilen prime esas kazanç tutarında,

SSGSS Kanunu’nun 102. maddesinin n) bendi ise;

Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında,

idari para cezası uygulanır demektedir.

IV. Sonuç

MPHB’nin verilmeye başlanması ile SSGSS Kanunu kapsamında uygulanmaya başlanacak olan cezai müeyyideler incelendiğinde, Kurumun prim kaybının ve çalışanların SPEK kayıplarının önlenmesi, meslek adı kodunun gerçeğe aykırı beyanının önüne geçilmesi gibi içerik bakımından uygulanacak yeni cezai müeyyidelerin yürürlüğe gireceği görülmektedir. Kurum tarafından re’sen uygulanacak olan cezai müeyyidelerde ise daha önceki uygulamadan farklı olarak defter türü ve çalışan sayısının dikkate alınacağı ve üst sınırın olduğu yeni bir ceza sistemi getirilmiştir.

Unutulmamalıdır ki APHB döneminde SPEK’in eksik bildirimine özgü herhangi bir cezai müeyyide uygulanmamaktaydı. MPHB’nin bu açıdan SPEK’lerin süresinde ve eksiksiz bildirimi noktasında caydırıcı yaptırımlar getirmesi işverenlerin ve meslek mensuplarının (artık işverenler ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlulukları söz konusudur.) bildirimde bulunurken daha dikkatli olmasını gerektirmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığı’na mükelleflerin vermekte olduğu muhtasar beyanname ile Sosyal Güvenlik Kurumuna işverenler tarafından verilmekte olan APHB’nin birleşmesi anlamına gelen MPHB’nin, iki Kurumun kayıtlarını tek elde toplaması açısından çok önemli bir yenilik olduğu gerçektir. Bu sayede kayıt dışı istihdam ile mücadele noktasında iki Kurum arasında bilgi paylaşımının daha hızlı ve doğru bir şekilde gerçekleşeceği aşikârdır. Bunun yanı sıra MPHB’nin getirmiş olduğu yeni cezai müeyyidelerin, kayıt dışı istihdam ile mücadelenin özellikle SPEK’in süresinde ve eksiksiz bildirimi noktasında başarılı olacağı kanaatindeyim.

11.12.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.