Engin Malay
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

2012 Defter Tasdikleri

Daha önce 5362 sayılı yasa çerçevesinde kurulmuş meslek odalarında defter tasdikleri konusunu ele almıştık. Bugün, Vergi Usul Kanunu açısından ve 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu açısından ticari defterlerin, başka bir anlatımla yasal defterlerin tasdiki konularını sizlerle paylaşacağız.

Vergi Usul Kanunu açısından:

Vergi Usul Kanunu’nun, “Tasdike Tabi Defterler” başlıklı 220’nci maddesi; “Bilanço usulüne göre defter tutanları, yevmiye ve envanter defterlerini, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin işletme defterlerini, serbest meslek kazancı elde eden mükelleflerin de serbest meslek kazanç defterlerini tasdik” ettirmeleri gerektiği hükmünü taşımaktadır.

Tasdik zamanı:

Aynı Kanunun “Tasdik Zamanı” başlıklı 221’nci maddesinde; “Bu Kanunda yazılı defterleri kullanacak olanların, bunları aşağıda yazılı zamanlarda tasdik ettirmeye mecbur” oldukları açıklanmıştır.

Şöyle ki;

-     Öteden beri işe devam etmekte olanlar, defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayın, yani aralık ayı sonuna kadar;

-     Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;

-     Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;

-     Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce tasdik ettirilir.

Vergi Usul Kanunu’nun 222’nci maddesi; “Tasdiki Yenileme” başlığını taşımaktadır. Bu madde de; “Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler, bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar” denilmektedir.

Tasdik makamı:

Kanunun takip eden 223’üncü maddesi ise “Tasdik Makamı” başlığını taşımaktadır.Bu madde; yukarıda sayılan defterlerin, iş yerinin, iş yeri olmayanlar için ikametgâhın bulunduğu yerdeki noter veya noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar, menkul kıymet ve kambiyo borsasındaki acenteler için borsa komiserliği tarafından tasdik edileceğinden bahseder.

Ayrıca, anonim ve limited şirketlerin kuruluş aşamasında, şirket merkezinin bulunduğu yerin ticaret sicili memuru veya noter tarafından tasdik edileceğini hükmeder.

Türk Ticaret kanunu açısından:

6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu açısından defterlerin tasdiki konusununa geçmeden; önce noterlerin defterlerinin Noterler Birliği tarafından onaylanacağını hatırlatıp konumuza geçelim.

6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanun’nun “I - Defter tutma yükümlülüğü” başlıklı 64’üncü maddesinin 1’inci fıkrasında; “(1)  (Değişik: 26/6/2012-6335/8 md.) Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.” hükmü yer almaktadır.

Yine aynı maddenin 3’üncü fıkrasında; fiziki ortamda tutulan defterleri;

a)    Yevmiye defteri,

b)    Defteri kebir,

c)     Envanter defteri,

olarak saymış ve takip eden 4’üncü fıkrasında da; “Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.” denmiş ve bir ezber bozarak pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defterini ticari defterler olarak saymıştır.

Tasdik zamanı:

Yine aynı fıkrada; “... Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır.” İfadesi bulunmaktadır. Başka bir anlatımla öteden beri işe devam etmekte olanlar 31 Aralık tarihine kadar defterlerini tasdik ettirmek zorundadırlar.

Kanun koyucu aynı maddenin 4’üncü fıkrasında saydığı ve işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterlerin tasdiki hususunu yumuşatarak pay defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defterinde yeterli yaprakları bulunması kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebileceğini emretmiştir.

Kapanış tasdiki:

Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılır.

Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmaz.

Tasdik makamı:

64’üncü maddenin 3 ve 4’üncü maddelerinde sayılan defterlerin; açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Kanun koyucu, ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışının ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabileceğini hüküm altına almıştır.

Ancak; açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde, tasdikin yapıldığı notere, ticaret sicil tasdiknamesinin ibraz edilmesi koşulunu da bu madde hükmetmiştir.

05.12.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.