Dursun Ali Yaz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Yeditepe Üniversitesi, MBA
aliyaz@suadiyedenetim.com.tr

Vergi Borcu olan 72 bin Mükellefin Yurt Dışı Çıkış Yasağı Kaldırıldı!

Giriş 

Son ayların en çok tartışılan konusu olan referandum 12 Eylül 2010 tarihinde yapıldı. Referandum neticesinde Anayasa’yı değiştiren 5982 sayılı Kanun’da, verginin taraflarını da ilgilendiren önemli bir düzenleme yer almaktaydı. 

Kısaca “yurtdışı çıkış yasağı” olarak bilinen vergi mükelleflerinin korkulu rüyası artık son buldu. Maliye Bakanlığı, vergi borcu nedeniyle yurt dışı çıkış yasağı bulunan 72 bin adet mükellefin “yurt dışına çıkış yasağını” kaldırdı. 

Ancak, bundan böyle vergi borcu olanlara tam bir serbestlik tanındığı ve asla yurt dışı tahdit kararı alınamayacağı anlaşılmamalıdır. Zira, vergi borcu ve buna bağlı, gecikme faizi, gecikme zammı, pişmanlık zammı ve haksız çıkma zammı gibi fer’ileri ödemeyen mükellefler hakkında, mahkeme kararına istinaden yurt dışı çıkış yasağı uygulamasına devam edilecektir. 

“Yurt Dışı Çıkış Yasağının” Anayasa Değişikliği Öncesi Uygulaması 

Anayasamızın 23.maddesine göre, “Herkes yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir. Seyahat hürriyeti, suç soruşturma ve kovuşturma nedeniyle ve suç işlemesini önlemek amacıyla kanunla sınırlandırılabilir” denildikten sonra; yurt dışına çıkma hürriyetinin de ülkenin ekonomik durumu, vatandaşlık ödevi ya da ceza soruşturması veya kovuşturması sebebiyle sınırlandırılabileceği belirtilmiştir. Anayasada, yurt dışına çıkma özgürlüğünü sınırlayabilecek nedenler arasında gösterilen “vatandaşlık ödevinin” en önemlisi “vergi ödevi”dir(1).  

Uygulamada, yükümlüler borçtan kurtulmak veya ödememek için bazen yurtdışına çıkmaya çalışmakta ve böylece vergi alacağının tahsilini imkansız hale getirmektedirler. İşte yükümlülerin borçlarını zamanında ödemelerini, vergi alacağının güvence altına alınmasını ve tahsilatın hızlandırılmasını sağlamak için 5682 Sayılı Pasaport Kanunu’nun 22.maddesinde, vergi borcu olduğu yetkili makamlarca bildirilenlere, pasaport veya seyahat vesikası verilmeyeceği, verilmişse geri alınacağı, bu kişilerin yurt dışına çıkışlarının engelleneceği hükme bağlanmıştır.  

Buradaki “vergi borcu” ifadesini bu borca bağlı olara doğan gecikme faizi, gecikme zammı, pişmanlık zammı, haksız çıkma zammı gibi fer’ileri ile birlikte düşünmek gerekir. Yoksa madde, genişletici bir yorumla AATUHK’ya tabi bütün kamu alacaklarını kapsar biçimde yorumlanamaz(2).  

Ancak uygulamada, Maliye Bakanlığı bu ifadeyi tüm kamu alacaklarını kapsayacak şekilde değerlendirmekte ve vergi idaresince ihracatta vergi iadesi, kaynak kullanımı destekleme primi ve kur farkı gibi alacaklar için de yurt dışına çıkış yasağı uygulanmaktadır(3).  

“Yurt Dışı Çıkış Yasağının” Anayasa Değişikliği Sonrası Uygulaması 

Bilindiği üzere, 13 Mayıs 2010 tarih ve 27580 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 26 maddelik, “5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”, yasalaşmak için referandum sonucunu beklemekteydi.

Halkın özgür iradesi ile yasalaşan mezkur kanunun 3.maddesinde aynen aşağıdaki hükümler yer almaktadır. 

“Madde 3 – “Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim kararına bağlı olarak sınırlanabilir.”

 

Söz konusu maddenin yürürlüğe girmesi ile Anayasa’nın 23’üncü maddesinin beşinci fıkrası yukarıdaki şekilde değiştirilerek, bundan böyle her ne tutarda vergi ve buna bağlı fer’ileri, (prim, iade ve benzeri borcu) bulunan kişi ve kurum yetkililerinin yurt dışına çıkma talepleri, mahkeme kararı olmaksızın sınırlandırılmayacaktır.

 

Öte yandan, Maliye Bakanlığı yetkilileri, Anayasa’nın yukarıdaki hükmünü uygulamaya koyarak, haklarında “seyahat özgürlüğünü” kısıtlayıcı mahkeme kararı bulunmamasına karşın, “yurt dışı çıkış yasağı” uygulanan toplam 72 BİN kişi hakkındaki yasak kararını dün tarihi itibariyle kaldırmıştır.

 

DİPNOTLAR:
(1) Orhan ÖZTÜRK, “Vergi Borcu Nedeniyle Yurt Dışına Çıkma Yasağı”, Vergi Dünyası, Yıl 14, Sayı 162, Şubat 1995, s. 3.

 (2) A.Bumin DOĞRUSÖZ, “Vergi Borcu Nedeniyle Yurt Dışına Çıkış Yasağı ve 5 Milyarlık Sınır”, Yaklaşım Dergisi, Yıl 6, Aralık 1998, s. 34.

(3) Adil ÖNER, “Kamu Alacağı Nedeniyle Yurt Dışına Çıkış Yasağı”, Yaklaşım Dergisi, Yıl 4, Sayı 42, Haziran 1996, s. 74.

11.10.2010

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.