Dr. Koray Ateş Kurumlar Vergisi ve Enflasyon Düzeltmesine Başlamadan Önce Bunları Yapın (24.04.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Burak Sağlanmak
Vergi Müfettiş Yardımcısı
İstanbul Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı
buraksaglanmak@windowslive.com

Özel İletişim Vergisinin Vergi Kanunları Açısından Değerlendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi

1. GİRİŞ

17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin yaralarını sarmak için uygulamaya giren özel iletişim vergisi, 25.12. 2003 tarih ve 5035 sayılı kanun ile kalıcı hale getirilmiştir. Cep telefonu ve sabit telefon kullanıcıları hem abonelik başlangıcında hem de aylık olarak iletişim ve internet hizmeti için ÖİV ödemektedir.

6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun özel iletişim vergisini düzenleyen 39. Maddesinde;

“406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu uyarınca, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuyla görev veya imtiyaz sözleşmesi imzalamak suretiyle veya 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu uyarınca bu Kuruma bildirim yapılması veya bu Kurumca kullanım hakkı verilmesi yoluyla yetkilendirilen veya yetkilendirilmiş sayılan işletmecilerin (kablo tv altyapısı üzerinden teknik olarak verilebilecek her türlü hizmetleri dışında, görev sözleşmesi ile ulusal egemenlik kapsamındaki uydu yörünge pozisyonlarının hakları, yönetimi ve işletme yetkisine sahip olanlar hariç);

a) Her nevi mobil elektronik haberleşme işletmeciliği kapsamındaki (ön ödemeli ‘faturasız’ hatlara yüklemeler için yapılan satışlar dâhil) tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetleri % 25,

b) Radyo ve televizyon yayınlarının uydu platformu ve kablo ortamından iletilmesine ilişkin hizmetleri % 15,

c) Kablolu, kablosuz ve mobil internet servis sağlayıcılığı hizmeti %5,

d) (a), (b) ve (c) bentleri kapsamına girmeyen elektronik haberleşme hizmetleri %15,

Oranında özel iletişim vergisine tâbidir.

Birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde yer alan hizmetlerin birlikte veya birbiriyle bağlantılı olarak verilmesi ile ön ödemeli hat kullanıcıları tarafından yapılan yüklemelerin farklı oranlara tabi hizmetlerde kullanılması hâlinde, her hizmet tabi olduğu oran üzerinden vergilendirilir.

Mobil telefon aboneliğinin ilk tesisinde iş ve hizmetlerin merkezi bir sunucu tarafından uzaktan izlenmesi ve yürütülmesine yönelik makineler arası veri aktarımına mahsus olan ve bunların yürütülmesi için zorunlu olanlar dışında sesli, görsel iletişim veya genel amaçlı internet erişimi için kullanılmayan mobil telefon aboneliğinin ilk tesisi ile operatör değişiklikleri hariç (12 Seri No.lu Özel İletişim Vergisi Genel Tebliği ile 01.01.2016 tarihinden itibaren uygulanmak üzere belirtilen tutar; 46,00 TL’dir.) ayrıca özel iletişim vergisi alınır. Bu tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Hesaplanan tutarın yüzde beşini aşmayan kesirler dikkate alınmaz.”

Özetle;

* Faturalı ve faturasız internet paketleri ile internet kullanımları üzerinden %5,
* İnternet bağlantısı haricindeki (ses ve sms) cep telefonu ile yapılan kullanımlar üzerinden %25,
* Sabit telefonla yapılan görüşmelerden %15,
* Yeni hat açılışlarında ise 46 TL (12 Seri No.lu Özel İletişim Vergisi Genel Tebliği ile 01.01.2016 tarihinden itibaren uygulanmak üzere)

ÖİV hesaplanmaktadır.

Her ne kadar internet hizmetleri %5 ÖİV’ye tabi olsa da faturasız, ön ödemeli, hatlar için yapılan TL yüklemelerinin ne kadarının internet erişimi için kullanılacağı bilinemediği için %25 oranı üzerinden ÖİV hesaplanmaktaydı. Maliye Bakanlığı’nın uzun süredir bu konuda iade müessesesini uygulamaya koyması bekleniyordu. 5 Nisan 2016 tarihinde yayınlanan 14 Seri Nolu Özel İletişim Vergisi Genel Tebliği’nin mobil elektronik haberleşme işletmecileri tarafından ön ödemeli hat abonelerine verilen internet erişim hizmetlerinde ÖİV uygulamasını düzenleyen 6. maddesi;

“6802 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre ön ödemeli hatlara yüklemeler için yapılan satışlar %25 oranında ÖİV’ye tabidir. Ancak, ön ödemeli hat abonelerine haberleşme hizmetleri ile birlikte internet erişim hizmetleri de verilebilmektedir. Mezkûr maddede 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle yapılan düzenleme ile ön ödemeli hat kullanıcıları tarafından yapılan yüklemelerin farklı oranlara tabi hizmetlerde kullanılması halinde, her hizmetin tabi olduğu oran üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmıştır. Buna göre, ön ödemeli hatta yapılan/yapılacak yüklemenin;

- Mobil internet erişim hizmeti ve diğer mobil elektronik haberleşme hizmetleri için birlikte kullanılabilmesi halinde % 25,
- Münhasıran mobil internet erişim hizmeti amacıyla kullanılabilir olması, başka bir ifadeyle konuşma, kısa mesaj vb. diğer hizmetler için kullanılmaya imkân vermemesi ve yükleme sonrasında bu tür hizmetlerde kullanılmak amacıyla dönüştürülemeyecek mahiyette olması halinde ise % 5,oranında ÖİV hesaplanır.

Ön ödemeli hatlara yüklemeler için yapılan ve satışından %25 ÖİV ödenmiş olan yüklemelerin diğer haberleşme hizmetlerinin yanı sıra internet erişim hizmeti için de kullanılması halinde internet erişim hizmeti dolayısıyla fazla ödenmiş olan vergi, 7 nci ve 8 inci maddelerde belirlenen usul ve esaslara göre, abonelere iade edilmesi koşuluyla ÖİV mükellefi mobil elektronik haberleşme işletmecilerine iade edilecektir.”

Şeklinde düzenlenmiştir.

2. ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ GİDER YAZILABİLİR Mİ?

6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun Özel İletişim Vergisi’ni düzenleyen 39. Maddesinde,

“…Bu vergi, katma değer vergisi matrahına dahil edilmez, gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında gider kaydedilmez ve hiçbir vergiden mahsup edilmez.” şeklinde hüküm altına alınmıştır.

Özel iletişim vergisinin gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılıp yazılamayacağı hakkında 14.10.2005 tarihli ve 19 no.lu Kurumlar Vergisi Sirkülerinde;

"Özel iletişim vergisinin mükellefi olmayan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, adlarına düzenlenen faturalarda yer alan özel iletişim vergisini, Kanunun ‘Bu vergi, ... gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında gider kaydedilemez ve hiçbir vergiden mahsup edilemez.' hükmü gereğince vergi matrahlarının tespitinde gider olarak dikkate alamayacakları gibi; hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsup etmeleri de mümkün değildir." denilmiştir. Buna göre, Gider Vergileri Kanununun 39 uncu maddesi hükmü gereğince özel iletişim vergisinin, bu verginin mükellefi olunup olunmadığına bakılmaksızın gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.”

Bu nedenle ödenecek özel iletişim vergisinin kanunen kabul edilmeyen gider olarak hesaplara yansıtılması gerekmektedir.

3. ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
3.1. Nazım Hesaplar Aracılığıyla Muhasebeleştirme

1 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde 9 numaralı ana hesap grubunun nazım hesaplar için kullanılacağı öngörülmüştür. Nazım hesaplar, bazı hesaplarda yer alan ve işletmeyi ya da 3. kişileri bilgilendirme amacı ile kullanılan hesaplardır.

Telefon/İnternet faturası muhasebeleştirilirken sözkonusu özel iletişim vergisi, makbul gidermiş gibi ilgili hesaplara kaydedilebilir ve bu tür kayıtların her birinin akabinde ikinci birer yevmiye kaydı yapılarak kanunen kabul edilmeyen gider olarak nazım hesaplarda izlenebilir.

---------------------------------------------------------- / ------------------------------------------------------------------------

770 Genel Yönetim Giderleri 100
770.03.001 Haberleşme Giderleri 80

770.05.005 Özel İletişim vergisi 20

191 İndirilecek KDV 18

102 Bankalar 118

xxx nolu telefon faturası ödemesi

----------------------------------------------------- / -----------------------------------------------------------------------------------
900 Nazım Hesaplar 20

900.01.KKEG

900.01.001 Özel İletişim Vergisi

900 Nazım Hesaplar 20

900.01. KKEG Karşılıkları

--------------------------------------------------------------------- / -----------------------------------------------------------------------------------

Tam açıklama kavramı gereği yapılması gereken bu kayıt, Tekdüzen Muhasebe Sistemi’ne de en uygun kayıttır.

3.2. KKEG Alt Hesabı Açmak Suretiyle Muhasebeleştirme

Gider hesaplarına, kanunen kabul edilmeyen gider alt hesabı açılmak suretiyle de özel iletişim vergisi muhasebeleştirilebilir. Bu şekilde, aynı türden giderin indirilebilecek ve indirilemeyecek olanları aynı hesapta izlenmiş olup dolayısıyla giderlerin bütünlüğü sağlanmış olur.

------------------------------------------------- / ------------------------------------------------------------------------
770 Genel Yönetim Giderleri 100

770.03.Dışar.Sağ.Fay.Hiz. 80

770.03.001 Haberleşme Giderleri

770.09.KKEG 20

770.09.001 Özel İletişim Vergisi

191 İndirilecek KDV 18

102 Bankalar 118
xxx nolu telefon faturası ödemesi

------------------------------------------------ / ----------------------------------------------------------------------------------

3.3. 689/659 Nolu Hesaplar (Diğer Olağandışı/Olağan Gider ve Zararlar) Kullanılarak Muhasebeleştirme

Bu yöntemde 659-Diğer Olağan Gider Ve Zararlar Hesabı” veya “689- Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabı” birer KKEG hesabı gibi kullanılır ve özel iletişim vergisi bu hesaplarda izlenir.

------------------------------------------------ / ----------------------------------------------------------------------------------
770 Genel Yönetim Giderleri 100

770.03.001 Haberleşme Giderleri 80

689 Diğer Olağandışı Gider Ve Zararlar

689.09.001 KKEG 20

191 İndirilecek KDV 18

102 Bankalar 118

xxx nolu telefon faturası ödemesi

------------------------------------------------ / -----------------------------------------------------------------------------------

Bu yöntemle yapılan kayıtlar hem tekdüzen muhasebe sistemine hem de tam açıklama kavramına aykırılık teşkil etmektedir.

KAYNAKÇA

1. 5035 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun

2. 6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu

3. 14 Seri Nolu Özel İletişim Vergisi Genel Tebliği

4. 19 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Sirküleri

5. 1 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği

6. Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 12/03/2015 tarih ve 38418978-125[8-14/2]-284 sayılı Özelgesi

7. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin Muhasebeleştirilmesi/Ahmet Ozansoy /Yaklaşım Dergisi/Kasım 2010/215.Sayı

27.04.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)