Burak Çaltekin
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
burakcaltekin@gmail.com

Sigorta Prim Teşviklerinden Yasaklanmaya İlişkin Uygulama

Bilindiği üzere bir kurumun tasfiyeye giriş tarihi, genel kurul kararı alındıktan sonra, bu kararın ticaret siciline işlendiği tarihtir. Bu tarihe kadar olan sürede kurum kazancını normal takvim dönemleri içinde beyan eder ve bu tarihten sonra tasfiye dönemi başlamış olur.

Tasfiye kararı yıl sonununda alınabileceği gibi yıl ortasında da alınabilmektedir. Yıl ortasında alınan tasfiye kararında, tasfiyeye giriş tarihine kadarki olan dönem bağımsız bir dönemdir (kıst dönem de denmektedir) ve bağımsız dönemin beyannamesi, aslında kurumlar beyannamesi olan beyanname, takip eden dördüncü ayın yirmi beşinci günü akşamına kadar beyan edilir. Örneğin; 12.05.2017 tarihinde tasfiye kararı genel kurul tarafından alınmış olsun. Tasfiye kararı ticeret siciline ise 16.05.2017 tarinde tescil ve ilan edilmiş olduğunu varsayarsak; kurumlar beyannmesi 01.01.2017- 16.05.2017(bağımsız dönem-kıst dönem) tarihleri arasında hesap dönemi kabul edilir ve en geç 25.09.2017 tarihinde bağlı olduğu vergi dairesine beyan edilir.

Buna göre tasfiye dönemi 16.05.2017 tarihi itibariyle başlamış olacaktır. Tasfiye eğer  aynı  yıl içinde biterse, tasfiye beyannamesi, tasfiyenin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde bağlı olduğu vergi dairesine verilecektir. Eğer tasfiye işlemleri aynı yıl içnde bitmiyosa, tasfiye başlangıç tarinden yıl sonuna kadar olan dönem 1. tasfiye dönemi ve takip eden yıl başından itibaren devam eden dönemler için 2-3-4. dönem tasfiye dönemi diye devam edecektir. Konuya daha hakim olmak maksadıyla örnek üzerinden devam edecek olursak;

Örneğimizde tasfiye giriş tarihi 16.05.2017 idi. Buna göre tasfyemiz aynı yıl içinde bitiyorsa; 25.10.2017' de sonlanmış olsun, tek dönem olan tasfiye beyannamesi en geç 30 gün sonra yani 25.11.2017 tarihinde beyan edilcektir. Eğer tasfiye süresi bir takvim yılından üzün sürüyorsa; örneğimizden yola çıkarak 06.07.2019 tarihinde sonlanmış olduğunu varsayarsak, 16.05.2017-31.12.2017 1. tasfiye dönemi

01.01.2018-31.12.2018 2. tasfiye dönmi

01.01.2019-06.07.2019 3. tasfiye dönemi olacaktır.

 

Her tasfiye döneminin beyannamesi ise, en geç takip eden yılın dördüncü ayın yirmibeşinci akşamına kadar beyan edilecektir.

1.                                              Dönem Beyanname Verme Süresi: 25.04.2018

2.                                              Dönem Beyanname Verme Süresi: 25.04.2019

3.                                              Dönem Beyanname Verme Süresi: 06.08.2019(30 gün sonra) beyan edilecektir.

 

Dipnot olarak da tasfiye dönemlerinde, geçici vergi uygulamasının olmadığını söylemekte de yarar olacaktır.

 

Kurumların tasfiyelerini kar ya da zararla kapatmaları tasfiyenin tamamlandığı tarih  itibariyle ortaya çıkar. Tasiye sonucu ortaya çıkan zarar, yeterli kazancın ortaya çıkmamasından dolayı mahsup edilemeyen ve tasfiyenin de tamamlanmış olması sebebiyle artık mahsup imkanı kalmayan bir zarar fazlasının olma durumunu ifade eder. Şöyle ki; bir kurumun birden fazla tasfiye dönemi geçirmiş olduğunu varsayarsak; 1. dönemde kar, 2. dönemde zarar, 3. dönemde de kar etmiş olduğunu varsayarak, tasfiye sonucunu son dönemde ortaya çıkan kar/zarar; ile ifade edemeyiz. Tasfiye Karı/Zararı olduğundan söz edebilmemiz için tüm tasfiye dönemlerinin toplamlarını almamız gerekecektir.

 

Peki tasfiye sonucu ortaya bir zarar çıkarsa ne olacaktır asıl önemli soru da budur?

 

Eğer tüm tafiye dönemlerini topladığımızda ortya negatif bir sonuç çıkıyorsa, tasfiye dönemlerinde, kar edilen dönemlerle ilgili verilen vergiler, zararlar mahsup edilinceye kadar mükelleflere iade edilir. Bu iadenin yapılabilmesi için, geriye dönük verilmiş olan tasfiye beyannamelerinde düzeltmeler yapılır. Dikkat çekmek gerekirse bu kısım çok önemlidir. Çünkü düzeltmeler ancak geriye dönük tasfiye dönemlerine doğru yapılacak olup bu kısımda kapatılmayan zarar kısmı olması halinde tasfiyeden önceki dönemleri kapsamayacaktır. Düzeltmenin yapılamayacağı tek durum ise: Son tasfiye döneminde matrah tespit edilmesi halidir. Önceki dönemlerde oluşan ve mahsup imkanı bulunan zarar tutarları, gelecek dönem beyanlarından mahsup edilmesi gerektiğinden, önceki  dönem tasfiye dönemlerinin düzeltilmesi mümkün olmayacaktır. Sonuç olarak tasfiye dönemlerinde tasfiye beyannamelerini düzeltme ve verilen vergilerin iade edilmesi ancak son tasfiye döneminin de zararla kapatılmasıyla, teknik olarak ,mümkün olabilecektir diyebiliriz.

 

Tasfiye sonucu tasfiye karı çıkarsa, tasfiye karı vergi matrahını oluşturacak ve vergi için karşılık ayrıldıktan sonra kalan kar ortaklara dağıtılacaktır. Dağıtılan kar neticesinde de gerçek kişi ortaklardan tevkifat yapılacaktır. Aslında işler bundan sonra kurumlar vergisi beyannamesiyle aynıdır. Tasfiye karına ulaşmaya çalışırken, dönem başı servet değeri ile dönem sonu servet değeri arasındaki farka bakılarak servet değerinde meydana gelen değişime bakılır. Yine KVK çerçevesinde işletmeden çekilen değerler, kanunen kabul edilmeyen giderlere eklenir.

 

Tasfiye karı/zararı hesaplanırken aynı zamanda KVK 9.md. göre tasfiye öncesi dönemde mahsup hakkı kaybolmamış zararlar da bu sonuca dahil edilecektir.

 

Özellikle tasfiyeye girmiş olan mükelleflerin bu konuda dikkatli davranmaları ve hem fazla vergi ödememe hem de zarar mahsubunda bir hak kaybına uğramamaları için meslek mensuplarımızın ve tasfye memurlarının bu konuda hassas davranmaları gerekmektedir.

 

Tasfiye ile alakalı bahsettiğimiz bu bilgilerin daha anlaşılabilir olması açısından, tasfiyeye girmiş sanal bir şirket oluşturacağız ve bu sanal şirketimiz bir kaç farklı durumlarla tasfiye dönemini bitirmiş olacak. Şanal şirketimizin adı X A.Ş.

 

X A.Ş. 10.05.2017 tarihinde tasfiyeye girmiş, tasfiye sürecini 26.08.2020 tarihinde tamamlamış ve tasfiye dönemleri, beyanname verme süreleri ile tasfiya matrahları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

 

SENORYO 1

 

TASFİYE DÖNEMİ	BEYAN TARİHİ	TASFİYE BEYANI	MATRAH	HES VERGİ(%20)
BAĞIMSIZ	25.09.2017	KAR	10000	2000
DÖNEM	(EN GEÇ)
(01.01.2017-
10.05.2017)
1. TASFİYE	25.04.2018(EN	KAR	20000	4000
DÖNEMİ	GEÇ)
(10.05.2017-
31.12.2017)
2. TASFİYE	25.04.2019(EN	KAR	5000	1000
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2018-
31.12.2018)
3. TASFİYE	25.04.2020(EN	ZARAR	8000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2019-
31.12.2019)
4. TASFİYE	26.09.2020(EN	ZARAR	3000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2020-
26.08.2020)

 

1. Seneryomuz için tasfiye dönemleri itibariyle ilk iki dönemi kar ile son iki dönemi zarar ile kapatmış olduk. Tasfiye sonucunu hesaplamadan önce son dönem zarar ettiğimizden yola çıkarak, fazla verdiğimiz kurumlar vergisi olduğunu ve buna iade talebinde bulunmamız gerektiğini yorumlamamız gerekir. Bu küçük ayrıntıdan sonra tasfiye sonucumuzu hesaplama kısmına geçebiliriz. Dikkat etmemiz gerken şey, sadece tasfiye dönemlerini dikkate alıp, ilk tasfiye döneminden önce olan bağımsız dönemi hesaba dahil etmeyeceğimizdir.

 

Tasfiye Sonucu = 1. Dönem + 2. Dönem + 3.Dönem + 4.önem Tasfiye Sonucu = 20000 + 5000 + (-8000) + (-3000)

Tasfiye Sonucu = 14000(KAR)

 

14000 %20 = 2800 ( HESAPLANAN KURUMLAR VERGİSİ(TASFİYE KARI VERGİSİ))

 

Tabloyu incelediğimizde X A.Ş.'nin verdiği tasfiye beyannamelerinde kar ettiği dönemler için verdiği vergi toplamı 4000+1000=5000 TL'dir.(Birinci tasfiye ve ikinci tasfiye döneminde ödenen kurumlar vergisi) Oysa tasfiyenin nihai sonucuna göre verilmesi gereken kurumlar vergisi 2800 TL olarak hesaplanmıştır. Bu sebeple aradaki fark(5000-2800= 2200 TL) X A.Ş.'ye iade edilecektir.

 

SENARYO 2

 

TASFİYE DÖNEMİ	BEYAN TARİHİ	TASFİYE BEYANI	MATRAH	HES VERGİ(%20)
BAĞIMSIZ	25.09.2017	KAR	10000	2000
DÖNEM	(EN GEÇ)
(01.01.2017-
10.05.2017
1. TASFİYE	25.04.2018(EN	KAR	20000	4000
DÖNEMİ	GEÇ)
(10.05.2017-
31.12.2017
2. TASFİYE	25.04.2019(EN	ZARAR	5000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2018-
31.12.2018)
3. TASFİYE	25.04.2020(EN	KAR	8000	600
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2019-
31.12.2019)
4. TASFİYE	26.09.2020(EN	ZARAR	3000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2020-
26.08.2020)

 

İkinci Seneryomuza göz atığımızda yine bağımsız dönem kar ile kapanmakla beraber, ilk dönemle üçüncü dönem karlı, ikinci ve son dönemi zarar ile kapatıldığını görüyoruz. Ikinci dönemde yapılan 5000TL zararın da bir sonraki dönem olan üçüncü dönemin karından mahsuplaştırıldığını, yani (8000-5000= 3000) işleminin yapılarak, hesaplanan kurumlar vergisinin 3000%20= 600 TL olarak gerçekleştirildiğini görüyoruz.

 

Tasfiye dönemlerinin tolamına göz atacak olursak: toplmada ödenen kurumlar vergisi, 4000+600=4600 TL'dir. Tasfiye sonucu ise; 20000+(-5000)+8000+(-3000)= 20.000TL ve ödenmesi gereken kurumlar vergisi 20.000%20= 4.000 TL' dir. Buna göre 4.600-4.000=600TL fazla ödenen kurumlar vergisi olduğundan, 600 TL mükellefe iade edilecektir.

 

 

 

TASFİYE DÖNEMİ	BEYAN TARİHİ	TASFİYE BEYANI	MATRAH	HES VERGİ(%20)
BAĞIMSIZ	25.09.2017	KAR	10000	2000
DÖNEM	(EN GEÇ)
(01.01.2017-
10.05.2017
1. TASFİYE	25.04.2018(EN	ZARAR	20000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(10.05.2017-
31.12.2017
2. TASFİYE	25.04.2019(EN	ZARAR	5000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2018-
31.12.2018)
3. TASFİYE	25.04.2020(EN	ZARAR	8000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2019-
31.12.2019)
4. TASFİYE	26.09.2020(EN	KAR	3000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2020-
26.08.2020)

 

Üçüncü seneryoda ise, bağımsız dönem aynı şekilde karlı kapanmış ve diğer ilk üç dönem zararla, son dönem ise kar ile kapanmıştır. Son dönem karla kapanmış olmasına rağmen kurumlar vergisi çıkmamıştır çünkü diğer dönemlerde yapılan zararlar, son dönemin karından mahsup edilmiştir.

 

 

TASFİYE DÖNEMİ	BEYAN TARİHİ	TASFİYE BEYANI	MATRAH	HES VERGİ(%20)
BAĞIMSIZ	25.09.2017	ZARAR	10000	-
DÖNEM	(EN GEÇ)
(01.01.2017-
10.05.2017
1. TASFİYE	25.04.2018(EN	KAR	20000	2000
DÖNEMİ	GEÇ)
(10.05.2017-
31.12.2017
2. TASFİYE	25.04.2019(EN	ZARAR	5000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2018-
31.12.2018)
3. TASFİYE	25.04.2020(EN	KAR	8000	600
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2019-
31.12.2019)
4. TASFİYE	26.09.2020(EN	ZARAR	3000	-
DÖNEMİ	GEÇ)
(01.01.2020-
26.08.2020)

 

Dördüncü seneryomuzda görüldüğü üzere, tasfiye döneminden önceki son bağımsız dönem kurumlar kazancı zarar ile kapanmıştır. Yazımızın ilk başlarında da söz ettiğimiz gibi, tasfiye öncesi yapılan zararlar da, tasfiye sonrası döneme mahsup ettirilmek kaydıyla intikal ettirilebilirler, fakat bunların ödenmiş  bir vergisi  varsa  iadesi  mükün  değildir. Buna  göre; bağımsız dönemde yapılan

10.000 TL zarar, tasfiyenin ilk döneminde yapılan 20.000TL'den mahsup edilerek, (20.000- 10.000=10.000) birinci tasfiye dönemindeki matrahtan düşülmüş ve kalanı üzerinden 2.000TL kurumlar vergisi hesaplanmıştır.

 

Tasfiye dönrminde ise toplam ödenen kurumlar vergisi: 2.600 TL ve tasfiye toplam sonucu: 20.000TL kar elde edilmiştir. 20.000%20= 4.000TL kurumlar vergisi ödenmesi gerekirken, biz burada toplamda 2.600TL kurumlar vergisi ödemiş olduk. Burada eksik hesaplanan kurumlar vergisi yoktur. Tasfiye dönemi öncesi, yasal süresinde( bilindiği üzere geriye doğru beş yıl içinde zararlar mahsup edilebilir) zararlarımızı mahsuplaştırma hakkımızı kullanmış olduk. Tasfiye sürecine girmemiz bu hakkımızı kullanmamıza engel teşkil etmeyecektir.(KVK 9. madde uyarınca)

 

12.07.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.