Bülent Şişman
Eski Baş Hesap Uzmanı
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
bulent@turkeyaudit.com

Organize Sanayi Bölgeleri İle Küçük Sanayi Sitelerinin Altyapı Yatırımlarında KDV İstisnası ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

A. GİRİŞ

28 Mart 2018 tarih ve 30373 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7103 Sayılı Kanun’un (Kabul Tarihi 21.3.2018) 29. Maddesi ile 3065 Sayılı 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

 “j) Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme tesisleri ile yol yapımına ve küçük sanayi sitelerindeki işyerlerinin inşasına ilişkin, bunlara veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelere yapılan mal teslimleri ile hizmet ifaları,” KDV’den istisna edilmiştir.

B. İSTİSNA MADDESİNİN AMACI

Bu kanun maddesinin yürürlüğe girmesinden önce Organize Sanayi bölgeleri ve küçük sanayi siteleri yapmış oldukları yatırımlarda normal bir mükellef gibi aldıkları faturalarda yüklenici firmaların hesaplamış oldukları katma değer vergilerini ödemek zorunda kalıyordu. Bu sebeple özellikle yatırım aşamasındaki Organize Sanayi bölgelerinin üzerindeki finansal yük artıyor, bu yükü kaldırmak için organize sanayi bölgeleri kredi kullanmak zorunda kalıyordu. Zira yapılan yatırımın hemen OSB içindeki firmalara olduğu gibi yansıtılması mümkün değildir, bu yatırımların yansıtılması ancak yıllar içerisinde mümkündür. Bu sebeple özellikle yatırım aşamasındaki OSB’lerde bu KDV yükü finansal açıdan büyük problemler de yaratmıştır.

İşin özüne bakıldığında ise OSB yönetimleri kar amacı gütmeyen kuruluşlardır, bu sebeple OSB’lerin kendi bölgesindeki yönetim faaliyetlerini yapmak için elde ettikleri gelirleri sebebiyle kurumlar vergisi mükellefiyeti de bulunmamaktadır. OSB yönetimlerinin birçoğunda halen vali, kaymakam gibi kamu görevlileri mütevelli heyet üyesi veya yönetim kurulu başkanıdır. Bu sebeple OSM yönetimleri yarı kamu kurumu niteliğine de haizdirler.

OSB yönetimleri üzerindeki yatırımlar sebebiyle ödenen KDV yükünü kaldırmak için yapılan düzenleme ile OSB’lerin ve küçük sanayi sitelerinin (bunların iktisadi kuruluşları dahil) yaptıkları altyapı yatırımları sebebiyle yüklenmek zorunda kaldıkları KDV’leri ödememeleri, bu yüke katlanmamaları için istisna getirilmiştir.

C. 18 NO’LU KDV TEBLİĞİ İLE GETİRİLEN DÜZENLEMELER

5 Haziran 2018 tarihinde 30442 sayılı Resmi Gazete’de 18 No’lu KDV Tebliği yayınlanmıştır. Bu Tebliğ’in 10. Maddesi OSB ve Küçük Sanayi sitelerinin altyapı yatırımlarında uyulması gereken esasları düzenlemektedir. Ayrıntılı açıklamalar Tebliğ’de düzenlenmektedir, yazımızda özellikli hususlar vurgulanmıştır.

1. Tebliğ düzenlemesinde de açıkça belirtildiği üzere, istisnadan OSB’ler, küçük sanayi siteleri ile bunların oluşturdukları iktisadi işletmeler yararlanabilecektir. Buradaki temel kriter, yapılacak olan yatırım veya harcamanın niteliğidir. Yapılacak olan yatırım veya harcamanın mutlaka altyapı yatırımları ile ilgisi olması gerekmektedir. Sistemin normal işletilmesi için yapılan tamir ve bakım gibi harcamalar hem kanun hükmü, hem de tebliğ düzenlemesinde belirtildiği üzere istisnadan yararlanamayacaktır.
2. İstisnadan sadece mal teslimleri değil, hizmet ifaları da yararlanabilecektir. Ancak hizmetlerin yararlanması için mal teslimleri (yatırım harcamaları) ile ilgisinin bulunması ve bunun da vergi dairesinin onayından geçmesi gerekmektedir.
3. İstisnadan yararlanabilmek için Vergi Dairesinden onaylanmış, mutlak surette bir “İstisna Belgesi” alınacaktır. Bu amaçla mükellefler sisteme yatırım harcamalarının miktar, tutarı gibi unsurları gösteren liste yükleyecektir. Bu listenin yüklenmesinden sonra Vergi Dairesine başvurulacak ve ilgili listedeki kalemlerin alımı dolayısıyla KDV ödememek için İstisna Belgesi talep edilecektir.
4. Listeler düzenlenirken, proje proje listelerin sisteme yüklenmesi hem Organize Sanayi Bölgelerinin İstisna Belgesini almasını kolaylaştıracak, hem de Vergi Dairesi sistemi daha iyi takip edebilecektir.
5. İstisna Belgesi’nde belirtilmeyen hiçbir kalem için KDV istisnasından yararlanılamayacaktır.
6. KDV istisnasından yararlanabilmek için ilgili kalemlerin ayrıntılı olarak yazılması gerekmektedir. Ancak toplu yazabilmek için tek satıcıdan alınabilecek proje maliyetinin binde 5’ine kadar olan kısım için toplu giriş yapılabilir. Bu şekilde yapılacak toplu girişler ise toplam projenin %10’unu aşamayacaktır.
7. OSB’lerde çok büyük miktarlı yatırımlar yapılmaktadır. Bu yatırımların süresi 3-5 yıl gibi sürebilmektedir. Ancak hakedişler ise her ay ve 2-3 ayda bir düzenlenmektedir. Tek bir seferde yapılan ve kapatılan projelerde istisna belgesindeki harcamaların kontrolü ve belgenin kapatılması kolay olacaktır. Ancak uzun yıllar süren, büyük miktarlı projelerde ise her hakedişle beraber, tıpkı stok takip yöntemi gibi, ne kadarlık istisna hakkının kaldığı ayrıntılı bir şekilde takip edilmek durumundadır. Proje değişmedikçe, devamlı olarak yararlanılmayan kısımlar takip edilecek, bu kısımlar yararlandıkça listeden çıkartılacaktır.
8. Projeler revize edilecek ise, istisna belgesi de revize edilecektir. Bu yolla, istisna belgesinde yer almayan hiçbir kalemin istisnadan yararlanmaması öngörülmüştür. İstisna Belgesi’ni ise öncelikle ilgili vergi dairesi onaylayacaktır. Bu sebeple işin özünde, Vergi Dairesinin önceden izin vermediği hiçbir harcama kalemi için istisnadan yararlanılamayacaktır.
9. Organize Sanayi Bölgeleri ile Küçük Sanayi Sitelerine yüklenici olarak altyapı yatırımı yapan firmalar, kestikleri faturalarda KDV hesaplamayacak ve tahsil etmeyecektir. Bu yatırımları yaparken kendilerinin yüklenmiş oldukları KDV’leri ise yapılan teslimler KDV’den istisna olduğu için, genel esaslar dahilinde iade alabilecektir.
10. Yüklenicilerin tahsil edemedikleri KDV’ler sebebiyle, mahsubunu yapamadığı ve kendi üzerlerinde yük olarak kalan Yüklenilen KDV’leri mahsuben veya nakden iade alabilmelerine ilişkin esaslar yine Tebliğ’de düzenlenmiştir.

D. UYGULAMADA ORTAYA ÇIKACAK SORUNLAR

1. Kanunun yayınlanma ve yürürlük tarihi 1.4.2018 tarihidir, tebliğ ise 5.6.2018 tarihinde yaklaşık 2 ay sonra yayınlanmış, yürürlük tarihinin ise bu madde için 6.4.2018 tarihi olduğu belirtilmiştir. OSB’lerde 1.4.2018 tarihi ile 5.6.2018 tarihi arasında istisna belgesi olmadan altyapı yatırımları için KDV ödenmeyeceğine ilişkin bir yasa hükmü bulunmamaktadır. Tebliğ 2 ay sonra yayınlandığı için Tebliğ’in yürürlük süresinin 6.4.2018 tarihi olarak belirlenmesi uygun olmamıştır. Zira yasa, tebliğ ve yönetmelikler yayınlandıktan sonraki dönemlere uygulanır. Bu sebeple tebliğin geçmişe yürürlü olarak uygulanması isabetli olmamıştır.
2. İstisnadan yararlanma “İstisna Belgesi” alma ve ilgili harcamaların bu belgede belirtilmesi şartına bağlanmıştır. Küçük projeler için istisna belgesi uygulamasında sorun bulunmamaktadır. Ancak 3-5 yıl süren, devamlı olarak revize gerektiren atıksu arıtma sistemi, derin deşarj hatları gibi projelerde başlangıçta alınan istisna belgesinde olmayan, genişleme ve ilave gerektiren harcamalar sebebiyle ilgili İstisna Belgesinin devamlı olarak yenilenmesi gerekecektir. Bu sebeple gerek yüklenici firmaların, gerekse de OSB ve küçük sanayi sitesi yönetimlerinin bu harcamaları tek tek ayrıntılı bir şekilde takip edebilmek için takip sistemlerini oluşturmaları hayati önem kazanmıştır.
3. Tebliğ’de yüklenici firmaların KDV tahsil edemedikleri için Yüklendikleri KDV’leri iade alabilecekleri düzenlenmiştir. Ancak OSB’ler yapılan yatırımların maliyetini daha sonra OSB’lerde bulunan üyelerine dağıtmaktadır. Daha önceden KDV ödendiği için, yapılan aktarımlar sebebiyle de KDV tahsil edilmekteydi. Ancak bugünden sonra yüklenimlerde KDV ödenmediği için, aktarımlarda da KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı, ne kanunda ne de tebliğde belirtilmemiştir. Aktarımlarda da KDV hesaplanmamasının, maliyetin olduğu gibi sanayiciye KDV’siz aktarılması da en doğru yol olacaktır, zira OSB’ler bu aktarımlar için üyelerine bir hizmet vermemektedir. Esasında OSB’ler bu işlemlerde aracı konumundadır, istisnanın asıl muhatabı OSB’lerdeki firmalardır. Bu istisna ile hem OSB hem de üye firmaların KDV’den oluşacak finansman yükünün azaltılması amaçlanmıştır.

 

E. SONUÇ

Katma Değer Vergisi Kanunu’nda en son yapılan düzenleme ile Organize Sanayi Bölgeleri ile küçük sanayi siteleri ve bunların iktisadi kuruluşlarının altyapı yatırımları sebebiyle KDV ödememeleri konusu, sanayileşmeye çalışan ülkemizde güzel bir uygulama olmuştur. Bu konu zaten kendisi sanayici ile yüklenici arasında bir köprü vazifesi gören OSB ve site yönetimlerinin üzerinde geçmişte oluşmuş olan yükün hafifletilmesidir. Bu tür pratik uygulamaların ülkemizdeki sanayileşme çalışmalarına önemli katkıları olacaktır.

Ancak kanunda özellikle istisna belgesi öngörülmemiş iken, tebliğde istisna belgesi şartı getirilmesi, yönetimleri zorlayacak bir husus olacaktır. Bu sebeple özellik uzun dönemli, büyük yatırımlar için her bir projeye ayrı istisna belgesi almak ve tıpkı yatırım teşvik belgesi almış bir mükellef gibi, hem alışlarda, hem de kapanışlarda, proje değişikliklerinde istisna belgesinin de revize edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla iyi bir takip sistemi kurulması önemlidir.

08.06.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.