Berkay Özgüven
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
umutberkayozguven@gmail.com

Brütten Çalışana 'Net' Ücret Şoku!

Son dönemde gündem elbette, enflasyon!

Şirketler, asgari ücrete gelen zamla birlikte, personellerinin enflasyondan kaynaklı yaşadığı olumsuzlukları giderebilmek amacıyla ücretlerde artış gerçekleştirdi. Buraya kadar, her şey olması gerektiği gibi.

Ancak, brüt üzerinden maaş alanlarda olumsuz bir süreç yaşanıyor!

Çalıştıkları iş yerleri ile brüt ücret üzerinden anlaşan ve buna göre ücretleri belirlenenler, enflasyondan kaynaklı olarak maaşlarına yapılan zamları ‘reel’ olarak hissedemiyor.

Brüt Ücretlerde Yaşanan Sorun Tam Olarak Ne?

Bize göre sorunun ana kaynağı, Gelir Vergisi Tarifesi’nin özellikle son dönemde enflasyondan kaynaklı yaşanan maaş artışlarına uyum sağlayamaması. Kısaca, tarifenin mevcut enflasyonla olan uyumsuzluğu.

Ücretlere 2022 yıl başından itibaren yapılan zamlar, gelir vergisi tarifesine takılıyor. Böylece, brüt üzerinden ücret alan ve buna göre ücretlerine zam yapılanların, maaşlarında meydana gelen artış ceplerine kısıtlı olarak yansıyor. Dolayısıyla, yapılan ‘olağanüstü’ maaş zamlarının etkisi çok sınırlı kalıyor.

Gelir Vergisi Tarifesi Nedir?

Gelir Vergisi Tarifesi, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. maddesinin birinci fıkrasında yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınır. Kısaca, çalışanların gelirleri (ücretleri) oranında devlete ödemekle yükümlü oldukları vergi oranını belirleyen tarifedir.

Söz konusu tarife, her yıl belirlenen yeniden değerleme oranına göre güncelleniyor. Bu kapsamda, güncel tarife, 21 Aralık 2021 tarih ve 31696 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. (317 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği).

2022 yılı için belirlenen tarife ücretliler açısından aşağıda gösterildiği gibidir:

32.000 TL'ye kadar	15%
70.000 TL'nin 32.000 TL'si için 4.800 TL, fazlası	20%
170.000 TL'nin 70.000 TL'si için 12.400 TL (ücret gelirlerinde 250.000 TL'nin 70.000 TL'si için 12.400 TL), fazlası	27%
880.000 TL'nin 170.000 TL'si için 39.400 TL (ücret gelirlerinde 880.000 TL'nin 250.000 TL'si için 61.000 TL), fazlası	35%
880.000 TL'den fazlasının 880.000 TL'si için 287.900 TL (ücret gelirlerinde 880.000 TL'den fazlasının 880.000 TL'si için 281.500 TL), fazlası	40%

Tarife kapsamında, çalışanların brüt ücretlerinden oluşan kümülatif vergi matrahı tarifenin hangi dilimine denk geliyorsa, söz konusu dilime isabet eden oran üzerinden maaşlarından vergi kesintisi yapılıyor.

Yıl içerisinde vergi matrahı kümülatif olarak sürekli artış gösterdiğinden vergi dilimleri yükseliyor ve çalışanların ‘net’ olarak eline geçen ücret miktarı azalıyor.

Örneğin, X A.Ş.’ de çalışan Bay A, söz konusu şirket ile brüt ücret üzerinden aylık 10.000,00 TL olarak anlaşmış olup, Temmuz/2022 döneminde Bay A’nın maaşına brüt ücreti üzerinden %25 üzerinden zam yapıldığını varsayalım.

Bay A’nın yıl içerisindeki bordro dökümü aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi olacaktır:

	Brüt	SGK İşçi	İşsizlik İşçi	Aylık Gelir Vergisi (Asgari Ücret İstisnası Düşülmüş Hali)	Damga Vergisi	Kümülatif Vergi Matrahı	Net Olarak Ele Geçen Ücret
Ocak	10.000,00	1.400,00	100,00	636,99	37,92	8.500,00	7.825,09
Şubat	10.000,00	1.400,00	100,00	636,99	37,92	17.000,00	7.825,09
Mart	10.000,00	1.400,00	100,00	636,99	37,92	25.500,00	7.825,09
Nisan	10.000,00	1.400,00	100,00	736,99	37,92	34.000,00	7.725,09
Mayıs	10.000,00	1.400,00	100,00	1.061,99	37,92	42.500,00	7.400,09
Haziran	10.000,00	1.400,00	100,00	1.061,99	37,92	51.000,00	7.400,09
Temmuz	12.500,00	1.750,00	125,00	1.299,95	45,76	61.625,00	9.279,29
Ağustos	12.500,00	1.750,00	125,00	1.231,39	45,76	72.250,00	9.347,85
Eylül	12.500,00	1.750,00	125,00	1.768,68	45,76	82.875,00	8.810,57
Ekim	12.500,00	1.750,00	125,00	1.768,68	45,76	93.500,00	8.810,57
Kasım	12.500,00	1.750,00	125,00	1.768,68	45,76	104.125,00	8.810,57
Aralık	12.500,00	1.750,00	125,00	1.768,68	45,76	114.750,00	8.810,57
TOPLAM	135.000,00	18.900,00	1.350,00	14.378,00	502,08	114.750,00	99.869,96

Tablodan görüleceği üzere, Bay A’nın yıl içerisinde kümülatif vergi matrahı sürekli artış gösterdiğinden vergi dilimi yükselmekte ve buna bağlı olarak net ücretinde azalma meydana gelmektedir.

Özellikle, Ağustos ve Eylül aylarına dikkatlice bakıldığında, net ücrette meydana gelen azalma oldukça belirgin. Bay A, Temmuz ayında %25 zam almasına rağmen söz konusu zam, net ücretine sınırlı yansımış durumda.

Net ücrette meydana gelen azalmayı, mevcut brüt ücreti yüksek olanlar ve üstüne ‘ara zam’ alanlar açısından düşündüğümüzde, düşüşün büyüklüğü artmaktadır.

Ayrıca, verdiğimiz örneğe ilaveten, söz konusu personelin yemek ve yol yardımı da aldığını varsayarsak, yapılan yardımların brüt ücrete ilave edildiğinden, vergi matrahına eklenecek ve üzerinden vergi kesintisi yapılacaktır. Böylelikle, gelir vergisi arttığı için net ücretteki azalış daha fazla olacaktır.

Peki, Çözüm Ne Olabilir?

Normal şartlarda, yukarıda belirttiğimiz üzere, Gelir Vergisi Tarifesi her yıl sonunda yeniden değerleme oranı üzerinden güncelleniyor.

Ancak, özellikle enflasyonunda etkisiyle olağanüstü bir süreçten geçmemiz nedeniyle maaş ayarlamalarının bu doğrultuda revize edildiği göz önüne alındığında, gelir vergisi tarifesin de yer alan vergi dilimlerinde yukarı yönlü ‘ara güncelleme’ yapılabilir. Yani, tarifeye esas olan gelir vergisi matrah tutarlarının yükseltilmesi çözüm olabilir. Örneğin, 32.000,00 TL’ye kadar %15 olan vergi dilimi 50.000,00 TL’ye kadar %15 olacak şekilde tarifede güncelleme gerçekleştirilebilir.

Vergi dilimlerinde yapılacak olan bu değişiklik, özellikle brüt ücret üzerinden maaş alanların ücretlerinde refah etkisi yapacak, rahat nefes almalarını sağlayacaktır.

03.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.