Berkay Özgüven
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
umutberkayozguven@gmail.com

İhraç Kayıtlı Satışlara Döviz Kuru Etkisi!

Döviz kurlarında  yaşanan hareketlilik işletmelerin ticari faaliyeti üzerinde etki yaratmaya devam ediyor. Özellikle son dönemde ihracata yönelik teşviklerin artması ile birlikte bu yönde ticaret yapan işletmelerin vergisel açıdan yaptıkları hesaplamaları tekrar gözden geçirmeleri gerekiyor.

19 Nisan 2022 tarihi itibari ile ticari mal ve menkullere TL ile ödeme zorunluluğu getirilmiş olsa da ihraç kayıtlı teslim veya hizmete ilişkin bedelin döviz cinsinden olması ve tahsilat işlemlerinin teslimin yapıldığı tarihten önce veya sonra olması durumunda kur farkları meydana gelmektedir.

Bu yazımızda, konuyu vergisel açıdan ele alarak oluşabilecek karışıklığın önüne geçmeye çalışacağız.

İhraç Kayıtlı Satış ve İade Sürecini Özetlersek;

İhraç kayıtlı satış, imalatçının ihracatçıya yaptığı ve faturalandırılmasında KDV tutarını ihracatçıdan tahsil etmediği satışlardır. İmalatçı, ihracat yapan kişi veya kurumdan alamadığı KDV tutarını ilgili kamu kurumlarına başvurarak vergi iadesi şeklinde alabilmektedir.

Bu kapsamda, imalatçının düzenleyeceği faturaya "3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, Katma Değer Vergisi tahsil edilmemiştir" ibaresini eklemesi yeterli olacaktır.

İhracatçıdan tahsil edilmeyen KDV ilgili dönem KDV beyannamesinde hesaplanan KDV içine dahil edilerek diğer teslim KDV'leri ile birlikte gösterilir. İndirilecek KDV tutarı hesaplanan KDV tutarından düşüldükten sonra ödenecek KDV kalır ise ve ödenecek KDV tutarı ihraç kayıtlı teslim KDV tutarına eşit veya daha yüksek çıkarsa, KDV tahakkukunun ihraç kayıtlı teslim KDV’si kadar kısmı, faizsiz olarak tecil edilir. Tecil olunan bu vergi ihracatın gerçekleştiği ispat edildiğinde terkin olunur.

İhraç kaydıyla mal teslim eden imalatçının o ayki KDV beyannamesinde, indirilecek KDV‘nin Hesaplanan KDV’den fazla olması halinde ise, ihraç kayıtlı teslim faturasındaki Katma Değer Vergisine kadarki tutar ihracat gerçekleştiğinde, nakden veya mahsuben olacak şekilde iade alınabilir.

Teslimden Sonra Oluşan Kur Farkları İçin KDV Hesaplanacak Mı?

KDV Genel Uygulama Tebliği’nin (II/A-8.8 ve 8.9) bölümlerinde ayrıntılı açıklamalar yapılmış olup, ihraç kaydıyla teslimlerde, teslim tarihinden sonra imalatçı “lehine” ortaya çıkan kur farkı üzerinden KDV hesaplanır, ancak tahsil edilmez. Söz konusu KDV tutarı imalatçı tarafından hem hesaplanan hem de indirilecek KDV olarak beyan edilir. İhracatçılar ise ihraç kaydıyla aldıkları malı, KDV indirimi yapmaksızın kayıtlarına geçireceklerdir.

Lehte oluşan kur farklarının imalatçılar açısından muhasebeleştirilmesi aşağıdaki şekilde olacaktır;

------------------ / ---------------

120 Alıcılar     XX ( KDV Hariç )

191 İnd. KDV XX

                                       600 Yurtiçi Satışlar    XX ( KDV Hariç )

                                       391  Hes. KDV          XX

------------------  / ---------------

İmalatçı “aleyhine” ortaya çıkan kur farkları için ise ihracatçılar tarafından düzenlenecek faturada KDV hesaplanmayacaktır. Ancak, imalatçılara yapılacak KDV iadesinin hesabında, kur farkı bedeline isabet eden KDV tutarının iade tutarından düşülmesi gerekiyor. Yalnızca iade talep dilekçesinin verildiği tarihten sonra imalatçı aleyhine ortaya çıkan kur farklarına ilişkin olarak iade hesabında herhangi bir düzeltme yapılmayacaktır.

Aleyhte oluşan kur farkları imalatçılar tarafından aşağıdaki şekilde muhasebileştirilecektir;

------------------ / ---------------

656 Kur Farkı Zararları     XX

191 İnd. KDV                    XX

(Satıştan İade KDV)

                                       120 Alıcılar                             XX

                                       136 Diğer Çeş. Alacaklar        XX

------------------  / ---------------

Sonuç Olarak;

İmalatçının düzenlediği ihraç kayıtlı teslim faturasında gösterilen KDV ihracatçı açısından hiçbir anlam ifade etmiyor. Söz konusu KDV ihracatçı tarafından muhasebe kayıtlarına alınmayacağı gibi KDV beyannamesinin indirimler bölümünde gösterilmeyecektir.

Dolayısıyla, KDV bakımından tüm risk ve sorumluluk ihraç kaydıyla mal teslim eden imalatçıya aittir.

Özellikle kurun değişken olduğu ve ihracata yönelik yoğun bir artışın yaşandığı süreçten geçtiğimiz göz önüne alındığında imalatçı firmaların sürecin vergisel boyutu noktasında dikkatli olmalarının faydalı olacağı kanaatindeyiz.

27.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.