Ayşe İşçi
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
smmm.ayseisci@gmail.com

Geçici Vergi ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

GEÇİCİ VERGİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Geçici vergi, gerçek usulde vergilendirilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin cari vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanarak ödenen bir peşin vergi uygulamasıdır.

GEÇİCİ VERGİ MÜKELLEFLERİ KİMLERDİR?

Gerçek kişiler tarafından elde edilen ticari kazançlar ve serbest meslek faaliyeti sebebiyle elde edilen serbest meslek kazançları ile kurumların elde etmiş olduğu kurum kazançları Geçici verginin konusunu oluşturmaktadır. Adi or­tak­lık­lar,  ko­lek­tif şir­ket­ler ve adi ko­man­dit şir­ket­ler, or­tak­lık ola­rak ge­lir veya ku­rum­lar ver­gi­si  mü­kel­le­fi ol­ma­dık­la­rın­dan ge­çi­ci ver­gi mü­kel­le­fi de­ğil­ler­dir. An­cak adi or­tak­lık­lar ile kol­lek­tif şir­ket­ler­de or­tak­la­rın, ko­man­dit şir­ket­ler­de ise ko­man­di­te or­tak­la­rın elde et­tik­le­ri ka­zanç­lar ge­çi­ci ver­gi­nin ko­nu­su­na gir­mek­te­dir.

KİMLER GEÇİCİ VERGİ ÖDEMEZLER?

Tas­fi­ye ha­lin­de­ki ku­rum­lar ver­gi­si mü­kel­lef­le­ri tas­fi­ye dö­nem­le­rin­de, ba­sit usul­de ver­gi­len­di­ri­len ge­lir ver­gi­si mü­kel­lef­le­ri, yıl­la­ra sari in­şa­at  ve onar­ma işi ya­pan­lar, üc­ret ge­li­ri elde eden­ler, men­kul ve gay­ri­men­kul ser­ma­ye ira­dı sa­hip­le­ri,   zi­rai ka­zanç sa­hip­le­ri, di­ğer ka­zanç ve irat elde eden­ler, ka­zanç­la­rı ver­gi­den is­tis­na edi­len ser­best mes­lek er­ba­bı, no­ter bu­lun­ma­yan  yer­ler­de Ada­let Ba­kan­lı­ğı­’n­ca ge­çi­ci yet­ki­li no­ter  yar­dım­cı­sı ola­rak gö­rev­len­di­ri­len­ler ge­çi­ci ver­gi öde­mez­ler.

 An­cak yıl­la­ra sari in­şa­at onar­ma işi ya­pan­lar ile ge­çi­ci no­ter­lik gö­re­vi­ni ifa eden­ler, bu iş­le­rin­den elde et­tik­le­ri ka­zanç­la­rı dı­şın­da ka­lan ti­ca­ri veya mes­le­ki ka­zanç­la­rı  ne­de­niy­le ge­çi­ci ver­gi öde­mek zo­run­da­dır­lar.

VERGİLENDİRME DÖNEMLERİ

Hesap dönemi takvim yılı olanlar ve özel hesap dönemi tayin edilenler olarak ikiye ayırabiliriz.

Hesap dönemi takvim yılı olanlar yeni düzenlemeyle ;

Birinci dönem ; Ocak - Şubat - Mart

İkinci dönem; Nisan –Mayıs –Haziran

Üçüncü dönem ; Temmuz – Ağustos – Eylül

Olarak üç dönem ve 3,6,9 aylık Mali tablolar esas alınarak geçici vergide beyan edilecek kazancın hesaplamasını yapacaklardır.(4. Dönem (26.10.2021 tarihli ve 31639 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7338 sayılı Kanunla 4. geçici vergilendirme dönemi, 2022 yılı vergilendirme dönemine ilişkin verilecek beyannamelerden itibaren uygulanmak üzere kaldırıldı.) 6 aylık ve 9 aylık mali tablolara göre bulunan kazanç üzerinden hesaplanan vergiden , birinci ve  ikinci dönemlerde ödenmesi gereken vergiler indirilerek geçici vergi hesaplaması yapılır.

Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenler ise; özel hesap döneminin başından itibaren üçer aylık dönemler olarak  yukarda bahsettiğimiz esaslar çerçevesinde geçici vergi hesaplaması yapacaklardır.

ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR

İŞE BAŞLAMA , İŞİ BIRAKMA, HESAP DÖNEMİNİN DEĞİŞMESİ

1. İşe başlamada ,işe başlanılan tarihin içinde bulunulan dönemin sonuna kadar
2. İşi bırakma veya tasfiye hallerinde işin bırakıldığı veya tasfiyeye girildiği tarihe kadar olan süre
3. Hesap döneminin değişmesi halinde yeni hesap döneminin başladığı tarihe kadar olan süre ayrı bir vergilendirme dönemi sayılacaktır.

Dikkat edilmesi gereken noktalar;

1. Kasa hesabına Adat hesaplaması yapılması(Aylık olarak)
2. Alınan ve verilen çekler hesaplarının banka hesap hareketlerine istinaden kontrolünün yapılması
3. Alıcılar veya Diğer Ticari Alacaklar hesaplarının mutabakatlarının yapılması
4. Alacak senetlerine reeskont uygulaması ve şüpheli hale gelen alacaklarımız var ise karşılıklarının ayrılması
5. Verilen avans hesaplarının kontrolü
6. Gelecek Aylara Ait Giderler hesabının ilgili döneme ait kısmının gider hesaplarına yansıtılması
7. Amortisman (ihtiyari) ayırma işlemi
8. Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların ana para ödemeleri ile faiz, bsmv giderlerinin kontrolü
9. Sabit kıymetlerin kredili olarak alınması durumunda ilk yıl katlanılan faizlerin sabit kıymetin maliyetine eklenip eklenilmediğinin kontrolü
10. Satıcılar hesabı ile Diğer Ticari Borçlar hesaplarının mutabakatlarının yapılması
11. Borç senetlerine reeskont uygulanması
12. Ücret bordrolarının kayıtlarda kontrolü
13. Alınan avanslar hesaplarının kontrolü
14. Gelecek Aylara Ait Gelirler hesabının ilgili döneme ait kısmının gelir hesaplarına yansıtılması
15. Kira gelir veya giderlerinin kayıtlardaki kontrolü
16. İlgili işletmenin faaliyet alanına göre maliyet hesaplarının gelir tablosu hesaplarına yansıtılması;

A. Üretim işletmesi ise; 150-151-152-620 hesaplarının yansıtılması.
B. Alım satım (perakende) işletmesi; 153-621 hesaplarının yansıtılması
C. Hizmet üretim işletmesi; 741-622 hesaplarının yansıtılması

17. Kur değerlemelerinin yapılarak (646-656 hesap) ilgili hesaplara kaydının yapılması
18. Sabit kıymet satışlarının kar/zarar durumu veya kar olması durumunda varsa özel fonlar hesabına alınması gerekenlerin kontrolü
19. Maliyet hesaplarının Gelir tablosu hesaplarına yansıtılması
20. Finansman gider kısıtlaması hesaplamasının yapılması
21. Binek araçlara ait kısıtlamaların ve K.K.E.G kontrollerinin yapılması
22. Kiralanan araçlara ait aylık gider ve K.K.E.G kontrolünün yapılması
23. K.K.E.G hesaplarının ayrıntılı olarak takibinin yapılarak beyannameye aktarılmasının sağlanması
24. Geçmiş yıl zararlarının beyanname üzerinde indiriminin yapılması
25. Yıl içinde tahakkuk eden Geçici vergi ödemelerinin beyanname üzerinde indirim kısmının unutulmaması(Geçici verginin ödenip ödenmemesi hususu Yıllık Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi açısından önem arz etmektedir.)

GEÇİCİ VERGİ BEYAN ETME VE ÖDEME SÜRESİ

Geçici Vergi 3 aylık dönemi izleyen ikinci ayın 17. günü akşamına kadar beyan edilir ve ödenir.

KAYNAKÇA

TÜRMOB

08.05.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Vergi Affı Rehberi (300 Soru - Cevap) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.