Ayşe Çelikbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
aysecelikbas@outlook.com.tr

Yapım İşinden Bağımsız Olarak İfa Edilen Mimarlık, Mühendislik, Etüt, Plan, Proje, Harita (Kadastral Harita Dahil), Kadastro, İmar Uygulama, Her Ölçekte İmar Planı Hazırlama ve Benzeri Hizmetler Kapsamında KDV Tevkifatı ve Gelir Vergisi Tevkifatı Uygulaması

Mevzuatın hatalı ve eksik yorumlanmasından kaynaklanan ve uygulayıcıları sıklıkla tereddüte  düşüren hususlardan  bir tanesi de mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje, harita (kadastral harita dahil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve benzeri hizmetlerin yıllara yaygın inşaat işi kapsamında değerlendirilerek Gelir Vergisi tevkifatına ve koşulları oluşmamasına rağmen KDV tevkifatına tabi tutulmasıdır.

 Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden;

   5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Vergi Kesintisi" başlıklı 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemeleri üzerinden sorumlularca vergi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Bir işin 193 sayılı GVK.nun 42. maddesi kapsamına giren birden fazla takvim yılına yaygın  inşaat ve onarma işlerinden olması için; Faaliyet konusunun inşaat (dekapaj işleri dahil) ve onarma işi olması, İnşaat ve onarma işinin birden fazla takvim yılına sirayet etmesi, İnşaat ve onarma işinin taahhüde bağlı olarak yapılması, şartlarının bir arada aranılması gerekmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 4 üncü maddesinde yapılan tanıma göre yapım ; bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat  işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini kapsar.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen görüşlerde genel  anlamı ile İnşaat, genellikle demir, çimento vs. gibi iptidai maddelerden bir yapı veya bunların mütemmim cüzlerinin imali olarak,  Onarım ise bir gayrimenkulün iskeleti dışında harap olan kısımlarının yeniden yapılması ile ilgili büyük ölçüdeki tamirat ve yenileme faaliyetlerini ifade eder şeklinde tanımlanmış;  İnşaat işinin bir unsuru olmayan mimarlık, mühendislik, proje çizimi ve danışmanlık hizmetlerinin Gelir Vergisi Kanunu'nun 42'nci maddesinde belirtilen birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işi kapsamında değerlendirilemeyeceği ve bu kapsamda yapılan ödemelerden stopaj yapılmayacağı belirtilmiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığının verdiği özelgelere  istinaden  bahsi geçen işlerin inşaat yapım işinin bir parçası olarak yürütülmesi halinde iş bir bütün olarak inşaat yapım işi kapsamında değerlendirilip Gelir Vergisi tevkifatına tabi tutulacaktır; ancak inşaat işinin bir unsuru olmayan mimarlık, mühendislik, plan proje çizimi, danışmanlık ve benzeri hizmetler Gelir Vergisi Kanunu'nun 42'nci maddesinde belirtilen birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işi kapsamında değerlendirilemeyecek ve bu kapsamda yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır.

Mevzuatta yer alan esaslara göre  mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje, harita (kadastral harita dahil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve benzeri hizmetlerle birlikte danışmanlık hizmetlerinin 193 sayılı GVK.nun 42. maddesi kapsamına giren inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilmemesi ve söz konusu faaliyetler dolayısıyla gelir vergisi kesintisi uygulanmaması hususuna dikkat edilmelidir. Alt yüklenicilere devredilen iş kısımlarında  ise devredilen işin tanımı ve süresine göre koşulların uyması halinde stopaj kesintisi yapılması doğru olacaktır.

T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğünün 28/07/2016 tarih , 38418978-120[42-15/24]-180397 sayılı özelgesi  ;

Konu: Konsorsiyum olarak üstlenilen işin mühendislik kısmının yıllara sari iş olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ile hizmet alınacak  alt taşeronlardan tevkifat yapılıp yapılmayacağı hk. 

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; … San. ve Tic. Ltd. Şti. / … A.Ş. & … San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı konsorsiyumu olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Arazi Toplulaştırma ve TİGH Daire Başkanlığının ihale ettiği 1000 gün süre içerisinde tamamlanacak 'Ankara Beypazarı Arazi Toplulaştırma ve TİGH Projesi' ihalesini aldığınız, … San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin işin sadece inşaat kısmını yapacağı, iş ortaklığınız tarafından ise sadece mühendislik hizmetlerinin yapılacağı belirtilerek inşaat ile ilgisi olmayan hakedişlerinizden yıllara sari inşaat onarım işi kapsamında %3 oranında kesinti yapılıp yapılmayacağı ile size hizmet verecek olan alt taşeronlara yapacağınız hakedişlerden vergi kesintisi yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

…

Bu açıklamalar çerçevesinde, arazi toplulaştırılması ve tarla içi geliştirme işleri inşaat ve onarma işi olmayıp, hizmet işi niteliğinde olduğundan Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi kapsamında değerlendirilmeyecektir. 

   Ancak taahhüt sözleşmesinde, arazi toplulaştırılması ve tarla içi geliştirme hizmetleri ile birlikte inşaat işlerinin de bulunması durumunda, söz konusu iş bütünüyle inşaat işi olarak değerlendirilecek ve işin yıllara sirayet etmesi halinde de Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi kapsamında değerlendirilecektir.

…

Özelge talep formu ve eklerinin tetkikinden; 

   - Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Arazi Toplulaştırma ve TİGH Daire Başkanlığı tarafından ihale edilen, Ankara Beypazarı Toplulaştırma ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri Projesi işini konsorsiyum sözleşmesi ile kurulan … San. Ve Tic. Ltd. Şti. ile iş ortaklığınızın konsorsiyum olarak üstlendiği, 

   - Yapılan sözleşmede söz konusu işin; inşaat işleri (1. Kısım) ve mühendislik işleri (2. Kısım) olarak kısımlara ayrıldığı ve inşaat işinin … San. Ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, mühendislik işlerinin ise iş ortaklığınız tarafından üstlenildiği, 

   - 07.10.2015 tarihinde imzalanan Ankara Beypazarı Arazi Toplulaştırma ve TİGH Projesi İşine Ait Sözleşmeden, söz konusu işe sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 10 (on gün) içinde başlanacağı ve 1000 (bin gün) içinde tamamlanarak geçici kabule hazır hale getirileceği, 

anlaşılmıştır. 

   Bu çerçevede, konsorsiyum olarak ihalesi yapılan söz konusu işin inşaat işine ilişkin 1. kısmının Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi kapsamında yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde inşaat işi olması nedeniyle, bu kısıma ilişkin yapılacak hakediş ödemeleri üzerinden kurumlar vergisi kesintisi yapılması ve kazancının işin bittiği dönemde kati olarak tespit edilerek vergilendirilmesi; 2. kısım olan mühendislik işlerinin ise, bahse konu madde kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, bu kısma ilişkin yapılan hakediş ödemeleri üzerinden kurumlar vergisi kesintisi yapılmaması ve her bir dönem itibarıyla oluşan kazancın ilgili dönemin kurum kazancının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir. 

   …

 Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden;

Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Tebliği ( Seri No :117 )’ne göre ;

Tebliğin (3.1.2/b) ayırımında sayılanlara karşı ifa edilen yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetlerinde alıcılar tarafından (3/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır.

Tebliğin (3.1.2/b) ayırımında sayılanlara karşı ifa edilen etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetlerde alıcılar tarafından (9/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır.

Mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje, harita (kadastral harita dahil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve benzeri işlerin ilk yüklenici tarafından yapım işinin bir kısmı ile birlikte alt yüklenicilere devredilmesi halinde, alt yüklenici tarafından düzenlenen faturalarda (3/10) oranında tevkifat uygulanacaktır. Yapım işlerinden ayrı ve bağımsız olarak mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje, harita (kadastral harita dahil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve benzeri işlerin alt yükleniciye devredilmesi halinde devredilen söz konusu işler için işi devredenin durumuna göre Tebliğin (3.2.2.) bölümü kapsamında (9/10) oranında tevkifat uygulanacaktır.

Yüklenicileri tarafından tamamen veya kısmen alt yüklenicilere veya daha alt yüklenicilere devredilen yapım işlerinde, işi devreden her yüklenici tarafından, kendisine ifa edilen hizmete ait KDV üzerinden tevkifat yapılır.

Yapım işleri ile birlikte ifa edilmeyen ve bağımsız olarak gerçekleştirilen proje, etüt, harita. kadastro gibi hizmetler danışmanlık ve denetim hizmetleri kapsamında değerlendirilecek ve yalnız olarak ifa edilen bu hizmetlerin taşeronlara devredilmesi aşamalarında devri yapanın belirlenmiş alıcılar kapsamında olmaması halinde  tevkifat uygulanmayacaktır.

T.C. Gelir İdaresi   Başkanlığı  İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğünün 28/01/2015 tarih        B.07.1.GİB.4.34.17.01- KDV.21-132 sayılı özelgesi ;

Konu : Yapım işleri ile birlikte ifa edilen harita ve kadastro işlerinin alt yükleniciye devredilmesi halinde tevkifat uygulaması

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, kamu idarelerinin açtığı ihaleleri alarak yapım işi hizmeti veren firmalara alt yüklenici olarak harita ve kadastro işleri hizmeti verdiğiniz belirtilerek söz konusu işlemde tevkifat uygulaması ile ilgili Başkanlığımız görüşü istenilmektedir.

…

Mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje, harita (kadastral harita dahil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve benzeri işlerin ilk yüklenici tarafından yapım işinin bir kısmı ile birlikte alt yüklenicilere devredilmesi halinde, alt yüklenici tarafından düzenlenen faturalarda tevkifat uygulanır. Yapım işlerinden ayrı ve bağımsız olarak mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje, harita (kadastral harita dahil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve benzeri işlerin alt yükleniciye devredilmesi halinde bu bölüm kapsamında işlem tesis edilmez. Devredilen söz konusu işler için işi devredenin durumuna göre Tebliğin (I/C-2.1.3.2.2.) bölümü kapsamında tevkifat uygulanır.

…

Buna göre, yapım işinden bağımsız ve ayrı olarak verilen harita ve kadastro hazırlama hizmetini Tebliğin (I/C-2.1.3.1/b) ayırımında sayılanlara karşı ifa etmeniz halinde Tebliğin (I/C-2.1.3.2.2.) bölümü kapsamında (9/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacak, (I/C-2.1.3.1/b) ayırımında sayılanlar dışındakilere karşı ifa etmeniz halinde ise KDV tevkifatı yapılmayacaktır.

…

Yukarıda belirtilenler doğrultusunda fazla ve yersiz vergi yükü ile karşılaşmamak adına yazının konusu yıllara sari inşaat ve onarma işi kapsamına girmeyen işlere Gelir Vergisi  tevkifatı   yapılmamasına, alıcının ve işi devredenin durumu dikkate alınarak KDV tevkifatı  yapılmasına dikkat edilmesi  önem arz etmektedir. Fazla ve yersiz ödenen vergiler Maliye Bakanlığının belirlediği usül ve esaslara göre iade alınabilmektedir.

Ayşe ÇELİKBAŞ

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Kaynak ;

117 Seri Nolu KDV Genel Tebliği

5520 Sayılı KVK

193 Sayılı GVK

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu

T.C. Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğünün 28/07/2016 tarih , 38418978-120[42-15/24]-180397 sayılı özelgesi          

T.C. Gelir İdaresi   Başkanlığı  İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğünün 28/01/2015 tarih , B.07.1.GİB.4.34.17.01- KDV.21-132 sayılı özelgesi

30.05.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.