Ayhan Kuş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Artı Denetim ve YMM A.Ş.
a.kus@artidenetim.com.tr

Yurtdışı Firmalarından Alınan Ulaştırma Hizmetlerinin Vergilendirilmesi; Almanya Örneği

I-YABANCI ULAŞTIRMA KURUMLARININ TÜRKİYE’DE VERGİLENDİRİLME ESASLARI

Bilindiği üzere; 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 23. maddesine istinaden dar mükellefiyet kapsamındaki yabancı ulaştırma kurumlarının Türkiye’de elde ettikleri kazançları belirli şartlar dahilinde vergiye tabi tutulmaktadır.

Yabancı kurumların bu kapsamdaki gelirleri aşağıdaki olup, söz konusu gelirlerin arızi olarak elde edilmesi ise vergilendirmeye engel teşkil etmemektedir.

*  Türkiye sınırları içinde gerçekleşen kara taşımacılığında, bilet bedeli ile birlikte alınan gider karşılıkları dahil olmak üzere yolcu, yük ve bagaj taşıma ücreti olarak her ne adla olursa olsun aldıkları tutarlar.

Ø   *  Türkiye'deki yükleme limanlarından yabancı ülkelerdeki varış limanlarına veya diğer bir kurumun gemisine aktarma yapılacak yabancı limana kadar gerçekleşen deniz ve hava taşımacılığında, bilet bedeli ile birlikte alınan gider karşılıkları dahil olmak üzere yolcu, yük ve bagaj taşıma ücreti olarak her ne adla olursa olsun aldıkları tutarlar.

*  Türkiye dışındaki taşımacılık faaliyeti için diğer kurumlar hesabına Türkiye'de sattıkları yolcu ve bagaj biletleri ile Türkiye'de yaptıkları navlun sözleşmeleri dolayısıyla kendilerine verilen komisyonlar ve ücretler.

Dar mükellef kapsamındaki yabancı ulaştırma kurumlarının vergilendirmesi, söz konusu bu kurumların mukimi oldukları ülke ile Türkiye arasındaki Çifte Vergiyi Önleme Anlaşması hükümleri dahilinde KVK 23. maddesi kapsamında vergiye tabi tutulmaktadır.

Söz konusu kurumların gelirleri anılan kanun maddesi kapsamında belirlenen emsal oranlar üzerinden vergiye tabi tutulmaktadır.

*   Kara taşımacılığında % 12
*  Deniz taşımacılığında % 15
*  Hava taşımacılığında % 5

II-VERGİNİN BEYAN VE ÖDEMESİNDEKİ SORUMLULUK

KVK’nun 28. maddesi dar mükellefiyet esasında "tarhiyatın muhatabı" konusunu düzenlemekte olup, söz konusu kanun hükmüne göre, dar mükellefiyete tabi yabancı kurumların vergisinin, bu kurumların;

*   Türkiye’deki müdür ve temsilcileri

*   Müdür ve temsilcileri mevcut değilse, kazanç ve iratları yabancı kuruma sağlayanlar

adına tarh olunacağına hükmedilmiştir.

III-ALAMANYA MUKİMİ ULAŞTIRMA KURUMLARINDAN ALINAN HİZMETLERİN KVK VE ÇVÖA KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yukarıda bahsedilen taşıma işleri ulaştırma, deniz ve kara olmak üzere üç ana kategoriye ayrılmış durumdadır. Söz konusu ulaştırma işleri nedeniyle elde edilen gelirin vergilendirmesi hususunda, Almanya ile Türkiye arasındaki ÇVÖA ile sadece deniz ve hava taşımacılığında anlaşmaya varılmıştır.

Bu kapsamda Almanya ile Türkiye arasında gerçekleştirilecek deniz ve hava taşımacılığı işlerinden dolayı gelir elde eden şirketin vergilendirmesi mukimi olduğu ülkede gerçekleştirilecek olup, kara taşımacılığı kapsamındaki ulaştırma işlerinden dolayı elde edilen gelir ise gelirin elde edildiği ülke mevzuatına göre verilendirilecektir.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinden Almanya mukimi kurumlardan alınacak “kara taşımacılığı” hizmeti için ödenen bedel KVK 23. maddesi kapsamında vergiye tabi tutulacak olup, deniz ve hava taşıma işleri nedeniyle ödenen bedel ise vergiye tabi tutulmayacaktır.

IV-ÖRNEK UYGULAMA

Almanya mukimi kurumdan alınan kara taşımacılığı hizmeti nedeniyle;

Ödeme Tutarı : 1.000 TL

KVK 23. Madde Kapsamında Emsal Oran: 1.000 x %12 =120 TL (Kurumlar Vergisi Matrahı)

Kurumlar Vergisi: 120 x %20 =24 TL

Öte yandan; dar mükellef kurumun söz konusu kazancının ana merkeze aktarılan tutarı üzerinden de Kurumlar Vergisi Kanununun 30/6 maddesine istinaden vergi kesintisi yapılacaktır. Söz konusu vergi kesintisi bu örneğe göre

KVK 30. Madde Kapsamında: (120-24=) 96 x %15 = 14,40 TL

V-SONUÇ

Yabancı ulaştırma kurumlarının Türkiye’deki acenteleri daimi temsilci sayılmasına karşın, KVK’nin 28. maddesi hükmünden yola çıkan inceleme elemanları yaptıkları incelemelerde, acentelere göre ödeme gücü daha yüksek olan ihracatçı şirketleri dar mükellef kuruma kazanç sağlamaları sebebiyle ödenmemiş kurumlar vergisinden KVK’nun 23. maddesi kapsamında  sorumlu tutmaya çalıştıkları gözlemlenmektedir.

Yabancı şirketin vergi yükümlülüğünün gerçekte doğup doğmadığı hususunda çifte vergilemeyi önleme anlaşması hükümlerinin de dikkate alınması ve söz konusu taşıma işlerinde aşağıdaki hususlara dikkat edilmek suretiyle hizmet alınması gerekmektedir.

Buna göre dar mükellef taşımacılık şirketleri ile taşımacılık konusunda anlaşmaya varılmadan önce,

*  Bu şirketlerin Türkiye’deki vergi mükellefiyetlerini yerine getirip getirmedikleri ile Türkiye’de bir temsilciye sahip olup olmadıklarının sorgulanması,

*  Şirketinizce dar mükellef ulaştırma kurumlarına yaptırılacak taşımacılık ile ilgili olarak bundan sonra düzenlenecek sözleşmelerde; taraf olarak mümkünse taşıma işini yapan dar mükellef kurumun temsilcisinin de yer alması,

*  Dar mükellef kurumun ödenmeyen vergisinden ihracatçı şirket olarak sizin sorumlu tutulmanız halinde doğacak vergi, ceza, faiz ve diğer alacakların, dar mükellef kurumca veya kurum temsilcisince karşılanacağına ilişkin sözleşmeye hüküm konulması,şirketiniz aleyhine doğabilecek vergisel riskin asgari düzeye indirilmesini sağlayacaktır.

20.09.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.