BASINDAN YAZILAR
'Teşvik'de Sabrın Sonu Mu? / Yahya Arıkan - MuhasebeTR

'Teşvik'de Sabrın Sonu Mu? / Yahya Arıkan

 

Başbakan Erdoğan’ın 5 Nisan’da açıkladığı yeni teşvik paketi eleştirileri de beraberinde getirdi. İşverenler yeni sistemi desteklerken, örneğin DİSK, amacın “bölgesel eşitsizliğin giderilmesi değil, kamu kaynakların sermaye kesimlerine aktarılmak" olduğunu savundu. Özellikle teşvik paketinde yatırımcıya sağlanan “prim desteğinin” işsizlik fonundan karşılanmasına tepki gösterildi.

 

Anımsanırsa; aslında teşvik sistemimiz çok da eski değildi. Bir önceki teşvik paketi Temmuz 2009’da şekillendirilmişti. Daha öncesinde de bir çok teşvik “çare” olarak sunulmuştu. Şimdi çok kısa denilecek bir zamanda yine “stratejik” bir hamle yapma ihtiyacı doğdu. Umarız bu kez “sabrın sonu selamettir” sözüne uygun olarak önlemler filiz verir.

Ve takipçilerimiz bilir ki; biz de bu köşeden; ekonomideki temel sorunlardan birinin “cari açık” olduğunu mücadele için yeni bir teşvik sistemi gerektiğini aylar öncesinden yazmıştık.

Görüyoruz ki; açıklanan teşvik sisteminin başlıca hedefi de bu eksende şekillenmiş. “Cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin üretiminin artırılması” amacı dışında, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının giderilmesi, destek unsurlarının etkinliğinin artırılması, kümelenme faaliyetlerinin desteklenmesi ve teknolojik dönüşümü sağlayacak yüksek ve orta-yüksek teknoloji içeren yatırımların desteklenmesi de sistemin hedefleri.

2009 yılındaki teşviklere göre temel fark ise bölgesel teşvik yerine il bazında destek uygulanması. Sistemde dört farklı teşvik unsuru var. “Genel”, “bölgesel”, “büyük ölçekli” ve “stratejik yatırımlar”a teşvik planı uygulanacak.

“Genel Teşvik” uygulamalarında bölge ayrımı yapılmaksızın; teşvik edilmeyecek yatırım konuları ile diğer teşvik uygulamaları kapsamında yer almayan ve belirlenen asgari sabit yatırım tutarı şartını sağlayan yatırımların, KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti destekleri ile desteklenmesine devam edilecek.

Hangi il Hangi Bölgede?

“Bölgesel Teşvik”de, il bazlı bir sistem getiriliyor ve Türkiye 6 bölgeye şöyle ayrılıyor.

- 1. Bölge: Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla.

- 2. Bölge: Adana, Aydın, Bolu, Çanakkale, Denizli, Edirne, Isparta, Kayseri, Kırklareli, Konya, Sakarya, Tekirdağ, Yalova.

- 3. Bölge: Balıkesir, Bilecik, Burdur, Gaziantep, Karabük, Karaman, Manisa, Mersin, Samsun, Trabzon, Uşak, Zonguldak.

- 4. Bölge: Afyonkarahisar, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Düzce, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Nevşehir, Rize, Sivas.

- 5. Bölge: Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat.

- 6. Bölge: Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van.

BÖLGESEL TEŞVİKLER HANGİ DESTEKLERİ KAPSIYOR?

Destek Unsurları

I

II

III

IV

V

VI

KDV İstisnası

ü

ü

ü

ü

ü

ü

Gümrük Vergisi Muafiyeti

ü

ü

ü

ü

ü

ü

Vergi İndirimi

Yatırıma Katkı Oranı (%)

OSB Dışı

15

20

25

30

40

50

OSB İçi

20

25

30

40

50

55

Sigorta Primi İşveren His. Desteği -Destek Süresi

OSB Dışı

2 YIL

3 YIL

5 YIL

6 YIL

7 YIL

10 YIL

OSB İçi

3YIL

5 YIL

6 YIL

7 YIL

10 YIL

12 YIL

Yatırım Yeri Tahsisi

ü

ü

ü

ü

ü

ü

Faiz Desteği

YOK

YOK

ü

ü

ü

ü

Gelir Vergisi Stopaj Desteği

YOK

YOK

YOK

YOK

YOK

10 YIL

Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği - Destek Süresi

YOK

YOK

YOK

YOK

YOK

10 YIL

Bölgesel Teşvikler’in nasıl uygulanacağı tabloda detaylı bir şekilde görülebilir. Dikkat çeken nokta, eğer yatırım 6. Bölge’de yapılırsa “yeni olarak” asgari ücret üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi Stopajı Desteği ve Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği verilecek.

Yeni teşvik sisteminde “yatırım dönemi içinde de” indirimli gelir/kurumlar vergisi uygulaması imkanı var. 2, 3, 4, 5 ve 6. Bölgelerdeki yatırım için, yatırıma katkı oranının belirli yüzdesi; bölgelere göre yüzde 10-80 oranına ulaşıncaya kadar, yatırım döneminde tüm faaliyetlerinden elde ettiği kazançlara da uygulanabilecek.

Ayrıca OSB’lerdeki yatırımlar, sektörel işbirliğine dayalı yatırımlar ve TÜBİTAK’ın desteklediği Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünün üretimine yönelik yatırımlar, yatırımın bulunduğu bölgenin bir alt bölgesine sağlanan destek unsurlarından yararlanacak.

Sistemde; “Büyük Ölçekli Yatırımlara Destek” de önemli bir ayak. Teknoloji ve Ar- Ge kapasitesini artıracak ve uluslararası alanda rekabet üstünlüğü sağlayacak yatırımlara; “KDV İstisnası”, “Gümrük Vergisi Muafiyeti”, “Vergi İndirimi”, “Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği” ve “Yatırım Yeri Tahsisi” desteği olacak. Yatırım 6. Bölge’de yapılmışsa yine asgari ücret üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi Stopajı Desteği ve Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği de var.

BÜYÜK ÖLÇEKLİ YATIRIMLARA HANGİ DESTEKLER VAR?

Destek Unsurları

I

II

III

IV

V

VI

KDV İstisnası

ü

ü

ü

ü

ü

ü

Gümrük Vergisi Muafiyeti

ü

ü

ü

ü

ü

ü

Vergi İndirimi

Yatırıma Katkı Oranı (%)

OSB Dışı

25

30

35

40

50

60

OSB İçi

30

35

40

50

60

55

Sigorta Primi İşveren His. Desteği-Destek Süresi

OSB Dışı

2 YIL

3 YIL

5 YIL

6 YIL

7 YIL

10 YIL

OSB İçi

3YIL

5 YIL

6 YIL

7 YIL

10 YIL

12 YIL

Yatırım Yeri Tahsisi

ü

ü

ü

ü

ü

ü

Faiz Desteği

YOK

YOK

YOK

YOK

YOK

YOK

Gelir Vergisi Stopaj Desteği

YOK

YOK

YOK

YOK

YOK

10 YIL

Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği -Destek Süresi

YOK

YOK

YOK

YOK

YOK

10 YIL

Yeni Teşvik Sistemi ile bazı yatırımlar, 5. Bölge’de olmasalar da aynı desteklerden yararlanabilecekler. Öncelikli alanlarda yapılacak yatırımlar 2, 3, 4 ve, 5. bölgelerde yer alması durumunda 5. Bölge desteği alabilecek. Bu yatırım konuları ise şöyle: “Otomotiv, uzay veya savunma sanayine yönelik test merkezleri, rüzgar tüneli, tasarım. Belirli büyüklükte ve özellikte belirli ilaç ve savunma sanayi yatırımları. Özel sektörce gerçekleştirilecek ilk, orta ve lise eğitim yatırımları, denizyolu ve demiryolu ile yük ve yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar, madencilik yatırımları, Bakanlar Kurulu’nca belirlenen Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri’nde yapılacak turizm yatırımları.

Stratejik Yatırımlar’a teşvik

Yeni sistemde “ithalat bağımlılığı yüksek ara malı veya ürünlerin üretimine yönelik teşvikler” de mevcut. Stratejik yatırımlar ise şöyle tanımlanıyor:

- Asgari yatırım tutarı 50 milyon TL olan.

- Yüzde 50’den fazlası ithalatla karşılanan.

- Asgari yüzde 40 katma değer üreten.

- Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son 1 yıl itibariyle en az 50 Milyon dolar olan (Yurt içi üretimi olmayan mallarda bu şart aranmayacak).

- Münhasıran enerji ihtiyacını karşılamak üzere gerçekleştirilecek enerji yatırımları.

Bu teşviklerde bölge ayrımı yapılmaksızın, ülkenin neresinde yapılırsa yapılsın Gümrük Vergisi muafiyeti, KDV istisnası, sigorta primi işveren hissesi desteği, vergi indirimi, faiz desteği, yatırım yeri tahsisi, bina inşaat harcamalarına KDV iadesi ve sadece 6. bölgedeki yatırımlar için 10 yıl süreyle uygulanmak üzere Gelir Vergisi stopajı desteği verilecek.

STRATEJİK YATIRIMLARA VERİLECEK DESTEKLER

Destek Unsurları

Tüm Bölgeler

KDV İstisnası

Var

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Var

Vergi İndirimi - Yatırıma Katkı Oranı (%)

Yüzde 50

Sigorta Primi İşveren His. Desteği - Destek Süresi

7 Yıl (6. Bölgede 10 Yıl)

KDV İadesi

500 Milyon TL’nin üzerindeki yatırımların bina-inşaat harcamaları için

Yatırım Yeri Tahsisi

VAR

Faiz Desteği

Yatırım tutarının yüzde 5’ini geçmemek kaydıyla azami 50 Milyon TL’ye kadar

Gelir Vergisi Stopaj Desteği

Sadece 6. Bölge yatırımları için 10 Yıl

Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği -Destek Süresi

Sadece 6. Bölge yatırımları için 10 Yıl

Stratejik yatırımlarda, diğer yatırımlardaki teşviklere ek olarak KDV İadesi Teşvik’i de mevcut.

Değerli okurlar; bu sistemi işler hale getirmek için gerekli yasal ve idari düzenlemeler henüz yapılmadı. Bu düzenlemelerle birlikte sistemin aksayan ve eksik olan yönleri üzerinde ayrıca durulması yerinde olur..

(Kaynak: yahyaarikan.com | 12.04.2012)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM