Dr. Veysi SEVİĞ - Özel Gider Bildirimi Müessesesi

Gelir Vergisi Yasası'nda değişiklik yapılması ile ilgili olarak hazırlanan tasarıda "Özel gelir bildirimi" başlığı altında yeni bir uygulamaya gidilmesi öngörülmektedir.

Buna göre kişilerin beyan etmek zorunda oldukları kazançlarının doğruluğunu bir kez de yapmış oldukları harcamalar açısından test edilmesine imkan verecek bir kontrol mekanizması, söz konusu düzenleme ile yasallaştırılmış olacaktır.

Yapılması öngörülen düzenleme mükelleflerin her yıl mutlaka vermek zorunda oldukları bir bildirim niteliğinde değildir.

Maliye Bakanlığı tarafından yapılacak ön araştırmalar (örneğin; verilen yıllık gelir vergisi beyannamelerinin incelenmesi, yoklamalar yapılması, Maliye Bakanlığı'na gelen ihbarların değerlendirilmesi veya başkaca herhangi bir suretle yapılacak araştırmalar) sırasında düşük gelir beyanı ya da herhangi bir gelir beyanı olmadığı halde tespit edilen harcamaları yüksek seviyelerde bulunanlardan "Özel gelir bildirimi" istenecektir.

Kişilerin harcamalarının yüksek olması ve bu bildirimin istenmesi için yeterli değildir. Çünkü söz konusu bildirim gelir düzeyinin üzerinde harcama yapanlardan talep edilecektir. Bir başka anlatımla beyan ettiği gelirle mutad yaşam seviyesi örtüşmeyenlerden bu bildirim istenecek olup, mükelleflerin beyan ettikleri gelirlerin harcama düzeyini izah edebilecek seviyelerde olması halinde bu bildirimin istenilmesi söz konusu olmayacaktır.

Madde metni; tasarıda aşağıdaki şekilde yer almaktadır.

"Maliye Bakanlığı'nca yapılacak ön araştırmalar sonucunda; beyan ettikleri gelir ile harcamaları arasında uyumsuzluk tespit edilenlerden "yıllık özel gider bildirimi" istenebilir.

Yıllık özel gider bildiriminde, yıl içinde yapılan harcamalar ile bu harcamaların kaynağını teşkil eden unsurlara yer verilir.

Yıllık özel gider bildiriminde gelirleri ile harcamaları arasındaki uyumsuzluğun açıklanamadığı sonucuna ulaşılanlar hakkında özellikle vergi incelemesi yapılır.

Yıllık özel gider bildirimini istenilen sürede vermeyenler hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355'inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yazılı özel usulsüzlük cezası iki kat olarak uygulanır ve süre verilmek suretiyle yeniden bildirim vermeleri kendilerinden istenilir. Verilen ek sürede de bildirim vermeyenler hakkında, anılan özel usulsüzlük cezası beş kat olarak uygulanır. Cezaya muhatap olanlar, aynı kanunun 376'ncı maddesi ile uzlaşmaya ilişkin madde hükümlerinden yararlanamazlar.

Yıllık özel gider bildiriminin şekil ve içeriği ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir."

Yukarıya aynen aktarılan madde taslağından da anlaşılacağı üzere özel gider bildiriminde; bildirim istenilen kişinin yıl içinde yaptığı harcamalar ile harcamaların kaynağını teşkil eden gelir unsurlarına yer verilmesi gerekmektedir. Ancak, yapılan her türlü harcamanın ve elde edilen gelirin detaylı olarak bu bildirimde belirtilmesi zorunlu olmayıp, harcamaların (gıda, giyecek, yakacak, eğlence ve seyahat gibi) ana harcama unsurları itibariyle; gelirlerin de aynı şekilde türleri itibariyle (ücret, menkul sermaye iradı, taciri kazanç ve gayrimenkul sermaye iradı gibi) gruplandırılarak bildirilmesi mümkün olacaktır.

Yıllık özel gider bildirimiyle bildirilen harcama ve gelirleri ile aynı döneme ilişkin olarak idareye daha önce verilen beyannameler, yapılan ön araştırmalarla idarenin bilgisine giren harcama ve gelir unsurlarının karşılaştırılmasında tutarsızlık tespit edilen mükellefler nezdinde öncelikle olarak vergi incelemesi yapılması öngörülmektedir.

Yıllık özel gider bildirimini istenilen sürede vermeyenler hakkında bu bağlamda özel usulsüzlük cezası uygulaması öngörülmektedir. Ayrıca söz konusu kişiye özel gider bildiriminde bulunabilmesi için ek süre verilecektir. Ek süre içersinde de bildirim vermeyen hakkında özel usulsüzlük cezasının beş kat uygulaması öngörülmektedir.

Özel gider bildirimi uygulaması ile beyan edilmeyen gelirlerin belli bir kontrol altına alınması hedeflenmektedir. Ancak söz konusu yasa maddesinin bu amaca yönelik sonuç vermesi hukuki yapısı itibariyle tartışmaya açıktır.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 06.12.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.