Resul KURT - Yurtdışı taahhüt işlerinde topluluk sigortası 1 Ocak 2007 de kalkıyor

Halen yurtdışı taahhüt işlerinde sosyal güvenlik nasıl sağlanıyor?

Ülkemizle sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerde iş üstlenen Türk firmaları tarafından yurtdışına götürülen Türk işçilerinin sosyal güvenliği, gittikleri ülkeyle Türkiye Cumhuriyeti arasında imzalanan sosyal güvenlik sözleşmesi hükümlerine göre sağlanmaktadır. Ancak, Türk işverenler tarafından sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde çalıştırılmak üzere götürülen sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde Türk işverenler tarafından çalıştırılan Türk işçilerin sosyal güvenliği (sigortalılığı); Türkiye İş Kurumu nezdinde imzalanan bireysel iş sözleşmesi ve işçinin isteği halinde 506 sayılı kanunun 85. maddesinde düzenlenen isteğe bağlı sigortayla veya topluluk sigortası ile sağlanmaktadır. Üstlenilen bir işte çalıştırılan işçiler isteğe bağlı sigortaya veya topluluk sigortasına tabi tutulabileceği gibi, bunlardan bir kısmı isteğe bağlı sigortalı, bir kısmı da topluluk sigortası kapsamına alınabilecektir. Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde iş üstlenen işverenlerle yapılan topluluk sigortasına devam eden sigortalıların prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında olmak koşulu ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı yüzde 25 olarak uygulanmakta olup, bu oranın yüzde 11'i sigortalı, yüzde 14'ü de işveren hissesidir.

Türk firmalarınca, İstisna Akdi Anlaşması çerçevesinde Almanya'ya götürülen sigortalıların primlerinin, 01.05.2004 tarihinden itibaren başlanarak Almanya'da bulundukları süre için sigorta primine esas kazancın alt sınırının iki katından az olmamak kaydıyla bu miktar ile üst sınır arasındaki gerçek kazançları üzerinden SSK'ya ödenmesi gerekmekteydi.

Topluluk sigortası uygulamasında, yurtdışına götürülen işçilere kısa vadeli sigorta kolları olan iş kazası ve meslek hastalığı ile analık ve hastalık uygulanmamaktadır. Bu sigortalılar için sadece uzun vadeli sigorta kolları (yani emeklilikle ilgili olan sigorta kolları) olan malullük, yaşlılılık ve ölüm sigortaları primi ödenmektedir. Bu nedenle topluluk sigortasıyla yurtdışına götürülen işçiler iş kazası geçirmeleri halinde kendilerine SSK tarafından iş kazası-meslek hastalığına bağlı ölüm veya sakatlık nedeniyle (sürekli iş göremezlik geliri veya geçici iş görmezlik geliri) gibi herhangi bir yardım yapılmamakta, sağlık yardımı verilmemekte ya da doğum yardımları yapılmamaktadır.

Yurtdışı taahhüt işlerinde işverenlerin prim yükünü artıyor mu?

Çok değerli üstadım Sayın Mehmet Maç, Yaklaşım Dergisi'nin Kasım/2006 sayısında yer alan "Sosyal güvenlik reformu işverenlerin prim yükünü artırıyor mu?" başlıklı yazım üzerine beni arayarak yurtdışı taahhüt işi yapan Türk işverenlerin prim yükünün artmasına ilişkin değerli görüşlerini paylaştı. Bu nedenle, Yaklaşım Dergisi'nde yer veremediğim bu konuyla ilgili düşüncelerimi köşemden duyurmak istedim.

Bilindiği üzere, 1 Ocak 2007 sosyal güvenlik sistemimizde önemli bir milat olarak yerini almış durumda. Tabir-i caizse, sosyal güvenliğin alfabesi yeniden yazıldı. Bir çok uygulama ya değiştirildi, ya kaldırıldı veya yeni düzenlemeler getirildi. Bu bağlamda, sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde iş üstlenen işverenlerle yapılan topluluk sigortası da 1 Ocak 2007 itibariyle sona erecek.

Daha önce, sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde iş üstlenen işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin hem prim matrahları, hem de prim oranları artıyor. 1 Ocak 2007'den itibaren, sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde iş üstlenen işverenler tarafından çalıştırılan Türk işçiler için sanki ülke içinde çalışıyorlarmış gibi yüzde 33,5 ile yüzde 39 arasında değişen prim oranlarının toplamı üzerinden (işsizlik sigortası hesaplamaya dahil edilmemiştir) prim ödeyeceklerdir. Yani, hem yurtdışında çalıştırılan işçilerin tüm gerçek ücretlerinden prim ödenmesi gerekecek, hem de yüzde 25 olan prim oranı yüzde 33,5 ile yüzde 39 arasında artmış olacak. 5510 sayılı yasanın 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan sigortalıların (SSK'lılar) işverenleri tarafından geçici görevle yurtdışına gönderilmeleri halinde, bu görevleri yaptıkları sürece, sigortalıların ve işverenlerin sosyal sigortaya ilişkin hak ve yükümlülükleri devam edecektir.

Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce çalıştırılmak üzere bu ülkelere götürülen Türk işçileri de geçici görevle yurtdışına gönderilmiş sayılacaktır. Sigortalılıkla ilgili işlemlerde 4/(a) (SSK'lı) bendinde sayılan sigortalılara ilişkin hükümler uygulanacaktır. Yurtdışında bu işlerde çalıştığı sürece sigortalılıklarına ilişkin hak ve yükümlülükleri devam edecektir. Yurtdışına sigortalı götürecek işveren şirket, Türk kanunlarına göre kurulu ve tescilli olmak zorundadır. Diğer bir deyişle işin yürütüldüğü yabancı ülke mevzuatına göre kurulan şirket ortaklarının tamamı veya bir kısmı Türk olan işverenlerin sigorta talepleri kabul edilmeyecektir. Ülkemiz ile sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkelerde iş üstlenen şirketlerin, sosyal güvenlik reformu sonrasında o ülkelerde kaza geçirirlerse; iş kazası sigortasından yardım yapılacağı gibi artık kendilerine gelir/aylık da bağlanacaktır.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 03.11.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.