İsteğe bağlı sigorta mı yurtdışı borçlanması mı? / Prof. Dr. Metin Taş-Sezgin Özcan

Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri için sadece kısa vadeli sigorta kolları olarak adlandırılan iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası ile genel sağlık sigortası primi ödeniyor.

Bu kişiler, emeklilik için gereken ve uzun vadeli sigorta kolları olarak adlandırılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olmak istemeleri halinde, isteğe bağlı sigortalı olabiliyorlar.

İsteğe bağlı sigortalılar; yüzde 20 uzun vadeli sigorta kolları primi, yüzde 12 genel sağlık sigortası primi olmak üzere toplam yüzde 32 oranında prim ödüyorlar. Ancak söz konusu işçilerinden isteğe bağlı sigortalı olanlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmıyor, sadece yüzde 20 oranında uzun vadeli sigorta kolları primi ödüyorlar.

Diğer yandan kısa vadeli sigorta kolları açısından 4/a (SSK) kapsamında sigortalı sayılan bu kişiler, isteğe bağlı sigortalı olmaları halinde, 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren uzun vadeli sigorta kolları açısından 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı sayılıyorlar. Bu da emeklilik için en az 25 tam yıl prim ödemek, yani daha geç emeklilik anlamına geliyor.


YURTDIŞI BORÇLANMASI
Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinden, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak için isteğe bağlı sigortaya prim ödemeyenlerin, yurtdışında iken ya da yurda döndükten sonra yurtdışında geçen söz konusu sürelerinden diledikleri kadarını, 3201 sayılı Kanuna göre borçlanabilmeleri mümkün.
Bu kişiler ayrıca, yurtdışında bulunmaları kaydıyla çalışmaları arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik sürelerini de borçlanabiliyorlar.
Yurtdışı hizmet borçlanmasında, borçlanılacak her bir gün için ödenecek prim tutarının hesaplanmasında esas alınacak prim oranı ise yüzde 32 oluyor.


BORÇLANMAK AVANTAJLI OLABİLİR
Yurtdışı hizmet borçlanması karşılığı katlanılacak prim yükü, isteğe bağlı sigorta kapsamında yüklenilecek prim yükünden fazla olmakla birlikte, bazıları için avantaj sağlayabiliyor. Yurtdışında çalışılan süreler için isteğe bağlı sigortaya prim ödenmesi halinde bu süreler 4/b kapsamında geçen sigortalılık süresi olarak değerlendiriliyor. Oysa yurtdışında çalışılan süreler borçlanılarak, bu sürelerin 4/a kapsamında geçen sigortalılık süresi olarak değerlendirilmesini sağlamak, böylece daha erken emekli olmak mümkün.

Buna göre, söz konusu kişilerin yapacakları emeklilik planlamalarında, mevcut sigortalılık sürelerini de göz önüne alarak her iki durumun kendileri açısından artılarını ve eksilerini hesaplayarak, yurtdışında geçen çalışma süreleri için isteğe bağlı prim ödeme veya yurtdışı hizmet borçlanması tercihlerini yapmaları gerekiyor.

ÖNEMLİ BİR NOKTA
Borçlanılan yurtdışı hizmet sürelerinin hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağı, borçlanma tarihindeki sigortalılık durumuna göre belirleniyor. Borçlanılan süreler, Türkiye'de sigortalılığı olanların borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılığı olmayanların ise 4/b kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul ediliyor.
Bu nedenle yurtdışı hizmet borçlanmasını tercih edenlerden Türkiye'de sigortalılığı olmayan veya Türkiye'de son defa 4/b kapsamında sigortalı olanların, borçlandıkları sürelerin 4/a kapsamında geçen sigortalılık süresi olarak değerlendirilmesi için önce 4/a kapsamında sigortalılıklarını başlatmaları, sonra borçlanma yapmaları gerekiyor.

İsteğe bağlı sigorta emlak vergisi muafiyetine engel değil
GELİRİ olmayan kadınlara sağlanan emlak vergisi muafiyetinden yararlanmak için taahhüt belgesi ile belediyeye başvurduğumda, dilekçemi almadan, şuan emeklilik günü tamamlanmış olan SSK isteğe bağlı ödenmişlerimi bahane edip 'Sizin talebiniz kabul edilmez' dendi. Böyle bir uygulama doğrumudur? Geriye dönük de ödediğim vergileri alabilir miyim? A. Yılmaz

Herhangi bir geliri olmayanlar, Türkiye sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olması halinde, bu meskenleri için emlak vergisi ödemezler. İsteğe bağlı sigortalı olmak, emlak vergisi muafiyetinden yaralanmaya engel değil. Yazılı talebinizi kabul etmek ve muafiyetten yararlandırmamaları halinde de bunun gerekçesini yazılı olarak size bildirmek zorundalar. Talebiniz reddi halinde vergi mahkemesinde dava açabilirsiniz.
Diğer yandan, geriye doğru beş yıl içinde ödediğiniz emlak vergilerini geri almanız mümkün. Bunun için de düzeltme talebinde bulunup, talebinizin reddi halinde dava açmanız gerekiyor.

AKLINIZDA BULUNSUN
Mülkiyet hakkının sınırlandırılması
MÜLKİYET hakkı kamu yararının bulunduğu hallerde sınırlandırılabilir veya tamamen kaldırılabilir. Ancak, bu sınırlandırma veya kaldırma yapılırken meşru bir amacın güdülmesi, başvurulan yollar ile gerçekleştirilmesi amaçlanan hedefler arasında makul bir oransallığın bulunması, hak sahibi kişinin haddinden fazla yük taşımak zorunda kalması halinde gerekli dengenin kurulması gerekir. (Yrg. 1. H.D. E: 2009/9795, K: 2009/13638)

GÜNÜN SÖZÜ
'İsterseniz yanlış düşünün, ama her durumda kendi aklınızla düşünün.' Doris Lessing

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 31.10.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.