Toplanan vergilerin dağılımı ve maliyeti! / İsmail Kökbulut

2009 yılı içerinde toplam vergi gelirleri 196 milyar TL'den fazla. Bu tutar kamu bütçesi içerinde gelirlerin önemli bir kısmını oluşturuyor.
Zaten bütün ekonomilerde devletin en temel gelir kaynağı vergiler. Zaman zaman borçlanma ve özelleştirme gelirleri olsa da bu durum devamlılık göstermez. Hiçbir zaman kamu giderleri sürekli borçlanma ve özelleştirme gelirleri ile finanse edilemez. Dolayısıyla kamu giderlerinin en temel kaynağı vergi gelirleri.
2009 yılında da ülkemizde kamu giderlerinin finansmanını temin etmek için vergiler toplandı. Her kesim kendisinden toplanan vergilerin ağırlığından ve hafifletilmesi gerektiğinden bahsetti. Maliye Bakanlığı çıkardığı kanunlar ile birtakım yatırım ve istihdam teşvikleri dolayısıyla vergi gelirlerinden vazgeçti.

2009 yılı içerinde toplanan vergilerin ağırlığı vergi türleri itibarıyla önemli. Gelir üzerinden alınan Gelir ve Kurumlar vergilerinin oranı nedir? Katma Değer Vergisi gibi dolaylı alınan tüketim vergilerinin dağılımdaki payı ne kadar? Kısaca bu haftaki yazımızı bu konuya ayırdık.

Katma Değer Vergisi'nin ağırlığı % 30,7

2009 yılında vergi gelirleri içerisinde %30,7 oranı ile Katma Değer Vergisi gelirinin ağırlığı hissedilmekte. Tüketilen her mal ve hizmetten alınan KDV bütçe gelirleri arasında en temel kalem. Ülkemizde 1985 yılından itibaren uygulanan TDV uygulaması hemen hemen her mal ve hizmet tesliminden alınması nedeniyle oldukça geniş bir kesimi ilgilendiriyor. Birçok mal ve hizmette uygulanmakta olan KDV oranı %1veya %8 olmasına rağmen yıllardan beri gelirlerinde bir azalma yok. Hatırlanacağı üzere geçen yıl geçici sürelerle piyasayı canlandırmak amacıyla bir kısım ürünlerde KDV oran indirimine gidilmesine rağmen KDV gelirleri geçmiş yıl gelirlerini aratmadı.

Gelir Vergisi payı %23,4

Ülkemizde gelir elde eden her şahsın kazançları üzerinden alınan Gelir Vergisi toplanan vergiler içerinde ancak %23,4 oranı ile yer almakta. Bu vergiler arasında; kamu ve özel sektörde ücret alan kişilerden yapılan kesintiler, ticaret erbabı kişilerin gelirleri, avukat, muhasebeci, doktor gibi serbest meslek erbabı olan kişilerin de dahil olduğu kesimin ödediği vergilerden yer almakta. Gelir Vergisi Kanunu'nda yer alan birçok istisna ve muafiyete rağmen birçok 1.683.308 Gelir Vergisi mükellefi ve 2.322.883 kişide üzerinden stopajla yani kesinti yapılan Gelir Vergisi mükellefi bulunmakta. Ancak toplanan vergiler içerisindeki payı itibarıyla 2008 yılı ile aynı oran olmakla birlikte son yılların en yüksek oranı olduğunu belirtmek gerekir.

Kurumlar Vergisi payı %10,5

Ekonomik faaliyetlerin temelinde olan şirketlerin ödediği vergiler ise toplanan vergilerin %10,5 'ini oluşturuyor. 2009 yılı itibarıyla toplam Kurumlar Vergisi mükellef sayısı 640.786. Toplanan vergiler içinde %10,5 oranı düşük görünmekle beraber son yılların en yüksek oranını oluşturuyor.

Vergi toplama maliyeti %1'in altında

Maliye Bakanlığı yukarıda saydığımız vergi türleri başta olmak üzere birçok vergiyi tespit, tahsil etmek ve her şeyden önemlisi denetlemek için topladığının ne kadarını harcıyor. Vergi toplama maliyeti toplanan verginin sadece %0,82 si kadar. Yani toplanan her 100 TL'lik verginin 1 TL'si bile toplama maliyeti değil. Geçmişte de hiçbir zaman %1'e ulaşmamış. Kamunun en temel geliri olan verginin toplanması için bu oranın bir miktar daha yüksek olması beklenir.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 24.05.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.