Muvazaalı boşanma pahalıya patlayabilir / Ziya Perver

Öğretim üyesi olarak çalışmaktayım. Eşimle psikolojik sorunları sebebiyle boşanmıştık. 3 çocuğumuz olduğu için yıllar sonra tekrar evlendik. (Eşim Ankara'da oturuyordu, ben ise görev icabı Ankara dışındaydım). Eşim annesinden yetim maaşı almaktaydı, evlenince bunun kesilmesi için SGK'ya müracaat ettik.
Onlar da anlaşmalı boşanma olabileceği zannı ile soruşturma başlattı. Bunun sonucu acaba neler olabilir? Çok kaygılıyız, zira bir kontrol memurunun vereceği yanlış karar şerefimi zedeleyebilir. İsmi mahfuz

1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 'Gelir ve aylık bağlanmayacak haller' başlıklı 56. maddesinin son fıkrasına göre; "...Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96. madde hükümlerine göre geri alınır." Bu düzenleme gereğince, kadınlar boşandıkları eski eşleriyle aynı evde yaşıyorlarsa aylıkları kesilecektir. Bu sebeple sosyal güvenlik mevzuatımız gereğince boşanan kadınlar, eski eşleriyle aynı evde yaşayamaz.

Evlilik iki kişi arasında, resmi makamlar önünde yapılan sözleşmedir ve kadın ve erkek resmi nikâh ile evlenmekle Medeni Kanun gereğince karı-koca sıfatlarını alır. Böylece miras hukuku açısından birbirlerinin mirasçısı olurlar; yani kim vefat ederse, sağ kalan vefat edene mirasçı olur. Sosyal güvenlik hukuku açısından da hak sahibi veya bakmakla yükümlü kişi olurlar. Yani her ikisinin sağlığında aralarında resmi nikâh olması sebebiyle çalışan, çalışmayanın sosyal güvencesini sağlar. Ölümle de hak sahibi olurlar ki sağ kalan, ölenin aylığını dul sıfatıyla almaya devam eder.

Evlilik bir sözleşmedir, ama bunu sona erdiren boşanma ise mahkeme kararıdır. Yani evlilik sözleşmesini ancak ve ancak bir mahkeme sona erdirebilir. Boşandığınız anda evliliğin iki önemli sonucu ortadan kalkar. Fakat bu kez başka haklar ortaya çıkar. Medeni Kanun açısından evlilikle edinilmiş tüm mallar, ortak paylaşıma konu edilmek zorundadır. Mesela karı-koca nikâhlı iken ev edinmişlerse ev kimin üzerine kayıtlı olursa olsun boşanma ile yarı yarıya bölüşülmek zorundadır.

KENDİ EVİNDE YAŞAYAN KADININ AYLIĞI KESİLİR

1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 202. maddesine göre, yasal mal rejimi, eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejimi olup, 4722 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'un 10. maddesine göre, eşler, Türk Medeni Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak bir yıl içinde başka bir mal rejimi seçmedikleri takdirde, bu tarihten geçerli olmak üzere yasal mal rejimini seçmiş sayılır. Boşanma halinde de edinilmiş mallar yarı yarıya pay edilir.

Sosyal güvenlik hukuku gereğince, boşanma ile resmi nikâhı biten kadına varsa vefat etmiş ana-babası üzerinden yetim aylığı bağlanabileceği gibi, eğer ilk evliliği varsa ve ilk eşi vefat etmişse onun üzerinden dul aylığı alma hakkı ortaya çıkmaktadır. Boşanan kadın, boşanma tarihinden sonra SGK'ya müracaat ederse dul veya yetim aylığı bağlanacaktır.

Kocasından boşanan ve Medeni Kanun gereğince edindikleri evi yarı yarıya paylaşmak zorunda kalan kadın, eski kocasıyla yaşıyorsa bu durumun SGK denetim memurları tarafından tespiti halinde dul-yetim aylığını kaybeder. Bu arada yukarıda verdiğim madde içinde, "...Boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş..." tabiri kullanılmıştır. Bu tabir, 'boşandıkları halde aynı evi (mecburen de olsa) paylaşan kadın-erkeğin cinsi münasebette bulunup bulunmadıkları da araştırma konusu olur mu, yoksa aynı evde yaşamaları yeterli mi?' sorusuna cevap verememektedir. Bu konuyla ilgili SGK'nın genelgesi de yoktur. Yani eve giden denetim elemanları için sadece aynı evde ikamet etmek yeterli mi yoksa aralarında cinsi münasebet var mı, araştırmalılar mı belli değil.

Öte yandan, aylığı sadece bir denetim elemanının raporu ile kesmek de yasaya uygun değildir. Olması gereken, tespiti yapan denetim elemanının raporu ile SGK'nın aylığı kestirmek için İş Mahkemesi'ne dava etmesidir. Ama SGK mahkeme yolunu es geçip bir tespit ile aylığı kesmektedir. Aynı kadın, eski kocasıyla değil ama bir başka erkekle aynı evde yaşamaya devam ederse aylığın kesilme riski yoktur. Çünkü kanun sadece boşandığı eşiyle birlikte yaşaması halinde dul-yetim aylığının kesilmesini öngörmektedir.

SİZİN DURUMUNUZA GELİNCE;

Bir süre ayrıldığınız eşinizle yeniden evlenmişsiniz, şayet ayrı (boşanık) kaldığınız süre 1.10.2008 öncesi ise hiç sorun yok, zira o dönemde bu tür bir kanun yoktu. Ayrıca, verdiğiniz bilgilere aynı evde yaşamamışsınız; bu sebeple de aylığı sizden geri isteyemezler. Şayet, geri isteme olayı olursa İş Mahkemesi'ne başvurup, sizden istenenler için menfi tespit davası açabilirsiniz.


Gazeteciler erken emekli olabilir

Balıkesir'de gazetecilik yapan bir bayanım. 2.1.1969 doğumluyum. Sigorta sicil numaram 20477315. İşe ilk girişim ise 1.6.1991. Toplam gün sayım şu an itibarıyla 4.445. Toplam itibari hizmet sürem 3.932 gün. "SGK'dan gazetecilere erken emeklilik müjdesi" başlıklı yazınızda 2002'ye kadar olan çalışmalarda 3.600 gün şartının kaldırıldığını söylemiştiniz. Benim de 1991 ile 2002 yılları arasında tümü gazetecilikten 2.657 günüm var. Bu durumda 4'te biri yani 664 gün hizmet süreme eklenecek mi? Kaç yaşında, ne zaman ve kaç günde emekli olabilirim? Aliye Yaman

Verdiğiniz bilgilere göre 23.5.2002 günü itibarıyla, 2.510 basın prim ödeme gününüz var. Bunun dörtte biri kadar (627 gün) işe girişiniz geriye gidecek ve 4.11.1989 olacak. Buna göre de normalde 46 yaşında en az 5.375 günle emekli olacaktınız, ama basında toplam 3.932 gününüz olduğundan bu rakamın dörtte biri kadar (983 gün) emeklilik yaşınızdan düşecek ve yeni emeklilik yaşı olarak 43 yaş, 3 ay, 3 günlük iken yani, 5 Nisan 2012 günü (5.375 gününüz olursa) SSK'dan emekli olacaksınız.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 08.05.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.