Mavi ve beyaz yakalılar yasalar önünde aynı mı / Ahmet Karabıyık

"Ben niye yüzde 35 vergi ödüyorum, 15'ten vergi ödeyen çalışanlar da var. Bunun nedeni beyaz yakalı olmam mı?" Ya da "Ben niye fazla mesai alamıyorum, bunun nedeni beyaz yakalı olmam mı?" Birçok çalışandan işittim bu soruları. Belli ki yaka rengi kafaları karıştırıyor.
Şirketlerde beden gücüne dayalı olarak çalışanlara mavi yakalı, büro çalışanlarına ise beyaz yakalı çalışan deniyor. Beyaz yakalı çalışan denince büro çalışanlarından yalnız yönetici olanlar da anlaşılabiliyor. Bu yüzden olsa gerek; son zamanlarda yönetici olmayan büro çalışanlarına ‘açık mavi yakalı' çalışan tabirinin kullanıldığını görüyoruz.
Birçok işletmede bazı uygulamalar yaka rengine göre belirlenir. Mavi yakalıların ücretleri saat üzerinden hesaplanırken beyaz yakalıların ücreti ise aylık olarak hesaplanır. Bayramlarda, yıllık izinlerde verilen ikramiyeler, yakacak ve gıda yardımları gibi sosyal yardımlar da ücretlerdeki nispi düşüklüğü telafi edecek şekilde genelde mavi yakalılar için geçerlidir.
Başlıktaki sorumuza gelelim şimdi. Yani yasalarımızda böyle bir yaka rengi tanımlaması var mı?
Vergi yasalarından başlayalım. Gelir Vergisi Kanunu (GVK) çalışanların yaka rengine bakmadan tüm çalışanların aldığı ücretle ödeyeceği vergiyle ilgilenir. Ve ücreti de "İşverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir" şeklinde tanımlar. (GVK Md.61) Dolayısıyla ücret geliri elde ediliyorsa yaka rengi önemli değil. Maliye ücretin büyüklüğüne göre değişen oranlarda vergisini işveren aracılığıyla tahsil eder. Yılın başında yüzde 15'ten başlayan vergi, ücretin büyüklüğüne göre önce 20'ye, sonra 27'ye ve en son 35'e kadar yükselir. İş Yasası'na baktığımızda da durum aynı. Herhangi bir yaka rengi ayırımı yok. İşçiyi, bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan kişi olarak tarif ediyor. (Md.2) 45 saatlik haftalık çalışma saati de yılda 14 ila 26 günlük yıllık izin hakları da kıdem, ihbar ve işe iade tazminatları da yaka rengi ayırımı olmaksızın tüm çalışanlar için geçerli.
Mavi yakalılarla beyaz yakalılar arasında fazla mesai konusunda bir fark var yalnız. Üst düzey yöneticiler fazla mesai alamıyor. Bu direkt İş Yasası'nda yer alan bir husus değil ama Yargıtay kararlarında konu şöyle açıklanıyor: Kendi mesaisini kendi belirleyen yönetici, işvereninden fazla mesai de talep edemez.
Unutmadan mevcut yaka renklerine son yıllarda bir renk daha eklendi: Yeşil yakalı çalışanlar. Geleneksel iş yöntemlerini yenilikçi yaklaşımlar benimseyerek değiştiren ve düşük karbon kullanımı, enerji verimliliği, yenilenebilir kaynaklar, ısı tasarrufu, eco-innovation ve geri dönüşümü uygulayan sektörlerde çalışanlara uygun görülen yaka rengi bu. Tabii ki yeşil yakalılar da iş ve vergi yasaları açısından diğer çalışanlardan ayrılmamakta.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 28.04.2010)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.