15 yıl ile kıdem tazminatını alanlar yeniden işe girebilir / Ziya Perver

15 yılı dolduran SSK'lıların, çalıştığı işyerinden kıdem tazminatı alıp ayrılabileceğini yazmıştınız. Bu bağlamda bir iki soru sorabilir miyim? Örneğin ben 1995 SSK girişliyim. 1 yıl sonra 15 yılım ve 3 bin 600 iş günüm dolacak. 1 sene sonra kıdem tazminatımı alıp ayrılınca tekrardan başka bir işyerinde SSK'lı olarak çalışamaz mıyım? Çalışırsam tekrardan kendi isteğim ile ayrılırsam kıdemi alabilir miyim? 15 yılım dolduğu için kıdemimi alıp çıkarsam, emekli olduğumda bana maddi olarak bir zararı olur mu? Fatih Tayfun
1475 sayılı eski İş Kanunu'nun yürürlükte kalan tek bölümü olan 14. maddesine göre, 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi çalışanların 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3 bin 600 günü tamamlamaları şartıyla, en son çalıştıkları işyerinde en az bir tam yıl çalışmış olmak diğer koşuluyla işlerinden kendileri ayrılarak kıdem tazminatı alma hakları var. Aynı işçinin daha sonra emeklilik yaşını beklerken artık bir daha çalışmaması düşünülemez.

08.09.1999 günü Resmi Gazete'de yayımlanan 4447 sayılı kanuna kadar SSK'lı kadınlar 20 ve erkekler 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin günle emekli olabiliyordu. Bu kanunla birlikte bu şartların yanında üçüncü olarak bir de yaş şartı getirildi. Mesela 1995 yılının 23 Kasım gününden önce işe giren erkekler 55 yaşında en az 5 bin 750 günle emekli olabildikleri gibi, 3 bin 600 günle de 60 yaşında emekli olabilir.

Emeklilikte, yaş şartı getirildi ama işçilere bir de yaş şartı hariç diğer şartları tamamladıklarında emeklilik yaşlarını evlerinde beklemeleri hakkı da 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesine 5'inci bent olarak eklendi. İşte burada işyerinden kıdem tazminatı alarak ayrılma niyetinizin ne olduğu çok önemli. Şayet, emeklilik yaşınızı beklemek üzere evinizde dinlenmek üzere ayrılıyorsanız kıdem tazminatı alma hakkınız var. Yok aslında başka bir işyerinde iş buldunuz ama bu işyerindeki kıdem tazminatını alıp diğer işyerinde işe başlama niyetiniz varsa bu durumda kıdem tazminatı alma hakkınız yok. Fakat daha niyet okuma makinesi icat edilemedi.

Bu hakkı kullanmak için bağlı olduğunuz (İhtiyarlık) Sosyal Güvenlik Merkezi'nden 'kıdem tazminatı alabilir' yazısı alıp işverene vermeniz gerekir. Normal şartlarda bu belgenin bir defa verilmesi yerinde olur, ama SGK bu konuda daha önce verdiği belgeleri saklamadığı ve bilgisayarlarına da işlemediği için birden fazla alma hakkınız ve birden fazla defa kullanma hakkınız söz konusu. Bu şekilde işten ayrıldığınız ve kıdeminizi aldığınız için emekli aylığınızda bir değişme olmaz.

Öte yandan, gerçekten emeklilik yaşınızı evinizde beklemek üzere işyerinden ayrılıp, kıdem tazminatınızı aldınız, ama bir müddet sonra planlarınıza uymadığından veya başka sebeplerle karar değiştirip başka işyerinde işe başlamanız yasak değil. İşte burada cevabı verilecek soru şu: İşyerinden kıdem tazminatı alıp giderken gerçek niyetiniz, amacınız nedir? Amacınız başka bir işyerinde işe girmek ise kıdem tazminatı hakkınız değil. Bu konuda yargının görüşü de bu doğrultuda olup size örnek bir mahkeme kararından bazı bölümler veriyorum.


ÖRNEK YARGI KARARI

Yargıtay 9'uncu Hukuk Dairesi Esas: 2006/2716, Karar: 2006/8549, Tarih: 04.04.2006
ÖZET: 506 sayılı kanunun 60. maddesinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya yine aynı kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle işçilerin kıdem tazminatına hak kazanabileceği hükme bağlanmıştır. Düzenlemenin amacı, prim ödeme ve sigortalılık süresi yönünden emeklilik hakkını kazanmış olsa da diğer bir ölçüt olan emeklilik yaşını beklemek zorunda olan işçilerin, bundan böyle çalışma olmaksızın işyerinden ayrılmaları halinde kıdem tazminatı alabilmelerini sağlamaktır. Şüphesiz işçinin bu ayrılmasından sonra yeniden çalışması gündeme gelebilir ve anayasal temeli olan çalışma hakkının ortadan kaldırılması beklenmemelidir. Bu itibarla işçinin ilk ayrıldığı anda iradesinin tespiti önem kazanmaktadır. (506 s. SSK. m. 60, geçici madde 81) (1475 s. İş K. m. 14)



--------------------------------------------------------------------------------

Okur sorularına kısa cevaplar
ÖZLEM Hülya Top: 15 yıl ve 3 bin 600 günle kıdem tazminatı hakkı işten başka sebeplerle istifa ettikten sonra geriye doğru kullanılamaz. Yani çalıştığı bankadan başka sebeplerle istifa eden kişi, "Benim gerçek işten ayrılma niyetim buydu." diyemez. Bu niyeti tespit etme imkanı yok.

YAŞAR Bekçi: 01.07.1985 işe girişiniz ve 1971 yılı doğumunuzla 49 yaşında en az 5 bin 300 günle SSK'dan emekli olursunuz. Gün sayınız eksik değilse askerliği ödemenize gerek yok.

SONGÜL Özcan: 01.01.1969 doğum tarihinizle, 03.07.1989 günü memur olarak işe başlamış ve 1997 yılında istifa etmişsiniz. Başkaca çalışmanız veya prim ödemeniz yoksa emekli olabilmeniz için bundan sonra isteğe bağlı (Bağ-Kur) sigortasına başlar ve eski memuriyet ile birlikte 20 tam yılı (7 bin 200 günü) tamamlarsanız (12 yıl daha prim ödeyip) 48 yaşında Bağ-Kur'dan emekli olabilirsiniz. Ya da isteğe bağlıda 3,5 yıl prim ödedikten sonra SSK'lı bir işe girip 3,5 yıl da SSK'lı çalışırsanız (7 yıl daha prim ödeyip) SSK'dan 46 yaşından sonra emekli olursunuz. Ben ikinci şıkkı tavsiye ederim. Hem daha az prim ödersiniz hem de daha çok emekli aylığı alırsınız.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 25.07.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.