İthalatta oluşan kur farkı vergiyi etkilemez / Veysi Seviğ, Bumin Doğrusöz

İthalatta vergiyi doğuran olay, gümrük vergisi ödeme mükellefiyeti başladığında meydana geldiğinden, mal bedeli peşin ödenmiş ithalatta beyannamenin tescil tarihine kadar oluşan kur farkı matraha dahil edilir. Böylece, negatif ve pozitif kur farklarının vergilendirmeye etkisi olmaz.

SORU: İthalatta oluşan kur farklarının muhasebeleştirilmesinde hangi kur işleme esas alınmaktadır? Malın maliyetini belirlemek üzere dikkate almamız gereken kur nedir? Faturanın bize intikal ettiği tarihi mi yoksa ödeme tarihini mi dikkate alacağız?
YANIT: Katma Değer Vergisi Yasası'nın 1/2. maddesi uyarınca "her türlü mal ve hizmet ithalatı" katma değer vergisine tabi olup, aynı yasanın 10/ı maddesinde hükme bağlandığı üzere "ithalatta", Gümrük Kanunu'na göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili hali vergiyi doğuran olay olarak tanımlanmıştır.
Diğer yandan Katma Değer Vergisi Yasası'nın 20/1. maddesinde ifade edildiği üzere "Teslim ve hizmet işlemlerinde, matrah bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedeldir. "Buna bağlı olarak aynı yasanın 21/c maddesi gereği olarak "Gümrük Beyannamesi"nin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı kur farkı gibi ödemeler" matraha dahil bulunmaktadır.
Ayrıca Katma Değer Vergisi Yasası'nın 24/c maddesinde "vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler"in matraha dahil edileceği hususu hükme bağlanmıştır.
Konuya ilişkin olarak yayımlanan (1) Seri numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nin "İthalatta Matrah" başlıklı (VII-B) bölümünde yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere Katma Değer Vergisi Yasası'nın 21. maddesine göre ithalatta katma değer vergisi matrahına;
* İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
* İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
* Gümrük Beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler dahil olacaktır.
Buna göre, ithalatta vergiyi doğuran olay, Gümrük Kanunu'na göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili aşamasında meydana geldiğinden, mal bedeli peşin olarak ödenmiş olan ithalatta Katma Değer Vergisi Yasası'nın 21/c maddesi gereğince beyannamenin tescil tarihine kadar oluşan kur farkları matraha dahil edilerek, fiili ithalattan sonra ortaya çıkan negatif ve pozitif kur farklarının vergilendirmeye etkisi olmayacaktır. (V. Seviğ)

DEFTER SAFASININ ARKASINA YAPILAN KAYIT
SORU: Uygulamada, bilgisayarda kullanılacak müteharrik yapraklı defterlerin bazı hallerde mevcut sayfalarının arkasına tasdik işlemi yapılmakta, bunun sonucunda da bazı kayıtlar tasdikli defterin tasdiksiz yüzlerine işlenebilmektedir.
Başka bir anlatımla müteharrik yapraklı defterlerin tasdikli sayfalarının arkasına yapılan kayıtlar geçersiz midir?
Şirketimizin 2005 yılında iki aylık kayıtları tasdikli sayfaların tasdiksiz yüzlerine yapılmış olduğundan bu kayıtlarda yer alan ve katma değer vergisi indirimine konu olan işlemler idarece reddedilmiştir. Bu reddetme doğru mudur?
YANIT: Katma Değer Vergisi Yasası'nın 29/3. maddesi uyarınca sözü edilen yasa gereği indirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların yasal olarak tutulması zorunlu olan defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilmektedir. Aynı yasanın 34/1 maddesi gereği olarak da "Yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait Katma Değer Vergisi, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla" indirilebilmektedir.
Vergi Usul Yasası'nın 171. maddesinde mükelleflerin bu yasaya göre tutacakları defterlerin amaçları belirlenmiş olup, aynı yasanın 220. maddesinde tasdike tabi defterler sayılmak suretiyle gösterilmiş bulunmaktadır.
Vergi Usul Yasası'nın 225. maddesinde defterlerin "Tasdik Şekli" belirlenmiştir. Buna göre;
* Ciltli defterlerin tasdik esnasında sayfalarının sıra numarası ile teselsül ettiğine bakılarak, bu sayfalar teker teker tasdik makamının resmi mührü ile mühürlenir.
* Müteharrik yapraklı yevmiye defteri kullanmalarına Maliye Bakanlığı tarafından müsaade edilen mükellefler bir yıl içinde kullanacaklarını tahmin ettikleri sayıda yaprağı yukarıdaki esaslara göre tasdik ettirirler. Tasdikli yapraklar bittiği takdirde, yeni yapraklar kullanılmadan evvel tasdike arz olunur.
Bunların sayfa numaraları tasdikli yaprakların sayfa numaralarını takiben teselsül ettirilir. Tasdik makamı, ilave yaprakların sayısını ilk tasdik şerhinin altına kaydeder ve bu kaydı usulüne göre tasdik eder.
Bu konuda bazı hallerde özellikle müteharrik (oynar) yapraklı defterlerin tasdikli sayfalarının arkasına yapılan kayıtların kabul edilmesine yönelik yapılan incelemeler ve bu görüşe paralel oluşan mahkeme kararlarına karşı Danıştay Vergi Dava Daireleri'nin vermiş olduğu karara göre "Ödendiği ihtilafsız olan; ancak müteharrik yapraklı yevmiye defterinin tasdikli sayfalarının, tasdiksiz arka yüzlerine yapılan kayıtlarda gösterilen katma değer vergilerinin indiriminin, yalnızca bu sebeple kabul edilmemesinde hukuka uygunluk" bulunmamıştır. (Danıştay Vergi Dava Daireleri 26.01.2007 K.No: 2007/ 57 ) Dolayısıyla söz konusu kayıtlar indirim için geçerlidir.(V. Seviğ)

YARGI KARARLARINDA
VERGİ KESENLERİN SORUMLULUĞU
Danıştay 3.Dairesi E.2000/4261 K.2003/3230 T.27.5.2003
Davacı şirket hakkında, zirai ürün alımlarını (X) şirketi tarafından düzenlenen faturalarla belgelendirdiğinin tespit edilmesi üzerine, bu şirket hakkında düzenlenen Vergi Tekniği Raporunda şirket ortaklarının işyeri ve ikametgah adreslerinde bulunmadığı, alımlarını paravan şirketlerden yaptığının saptandığı belirtilerek ve düzenlediği faturaların gerçek emtia teslimine dayanmadığı öte yandan bu faturaların borsa tescil kayıtlarının da sahte olduğu kabul edilerek, VUK 11.maddesine göre davacı şirketin sorumlu tutulacağından bahisle cezalı tarhiyat yapılmış ise de; şirketin satın aldığı arpa bedellerinin adı geçen şirkete muhtelif tarihlerde banka vasıtası ve tediye makbuzu karşılığı elden ödenmiş olduğunun ve bu emtialara ilişkin olarak düzenlenen sevk irsaliyelerinin denetim elemanlarının kaşe ve imzalarıyla onanmış olduğunun dosyada bulunun belgelerle sabit olması, dolayısıyla da inceleme konusu faturaların gerçek emtia alımlarına karşılık olarak düzenlendiği sonucuna varıldığından davacı şirket hakkında yapılan tarhiyatta yasal isabet yoktur.

Danıştay 4. Dairesi E.2001/4767 K.2002/3318 T.23.10.2002
VUK'nun 11. maddesine göre müteselsil sorumluluğa dayanılarak ziyaa uğratılan vergi ile buna bağlı ceza ve gecikme faizinin ödeme emri ile ticaret borsasından istenebilmesi; zirai ürünlerin müstahsilden alındığının, vergi tevkifatı yapılmadığının veya tevkif edilen verginin ödenmediğinin, alım satıma taraf olan tüccarların bulunmadığının ya da bulunmakla birlikte borç ödeyecek mali güçlerinin olmadığının inceleme ile tespit edilmesi ve sonrasında borsa adına tahakkuk ettirilen vergi ve cezaların ödenmemesi halinde mümkün olabileceğinden; asıl mükelleften tahsil edilmeyen amme alacağının, müteselsil sorumluluk kapsamında ihbarname usulüne göre davacı borsadan istenmesi gerekirken, ihbarname göndermeden düzenlenen ödeme emrinin, ortada kesinleşmiş ve vadesinde ödenmeyen bir borç olmaması sebebiyle iptali gerekmektedir.


ÖZELGELERDE
MAYIS AYI MALİ TAKVİMİ
7 MAYIS
* Nisan 2009 dönemi çeklere ait değerli kâğıtlar vergisi bildirimi ve ödemesi

11 MAYIS
* 16-30 Nisan 2009 dönemine ait noterlerce yapılan makbuz karşılığı ödemelere ait bildirimlerin verilmesi ve ödenmesi
* 16-30 Nisan 2009 dönemi petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin özel tüketim vergisinin beyanı ve ödemesi

14 MAYIS
* 2009 1. geçici vergi dönemine ait gelir vergisi beyanı
* 2009 1. geçici vergi dönemine ait kurumlar vergisi beyanı

15 MAYIS
* Nisan 2009 dönemi kolalı gazozlar, alkollü içecekler ve tütün mamullerine ilişkin özel tüketim vergisi beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemi motorlu taşıt araçlarına ilişkin (tescile tabi olmayanlar) özel tüketim vergisi beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemi dayanıklı tüketim malları ve diğer mallara ilişkin özel tüketim vergisinin beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemi BSMV beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemi özel iletişim vergisi beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemi KKDF kesintilerinin bildirim ve ödemesi

18 MAYIS
* 2009 1. geçici vergi dönemine ait gelir vergisi ödemesi
* 2009 1. geçici vergi dönemine ait kurumlar vergisi ödemesi

20 MAYIS
* Nisan 2008 Dönemine ait petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin Ek:4 No'lu ÖTV bildirim formu
* Nisan 2009 dönemine ait kolalı gazozlara ilişkin Ek:7 No'lu ÖTV bildirim formu
* Nisan 2009 dönemine ait alkollü içeceklere ilişkin Ek:8 No'lu ÖTV bildirim formu
* Nisan 2009 dönemine ait tütün mamullerine ilişkin Ek:9 No'lu ÖTV bildirim formu
* Nisan 2009 dönemine ait dayanıklı tüketim ve diğer mallara ilişkin Ek:10 No'lu ÖTV bildirim formu
* Nisan 2009 dönemine ait yarışma ve çekiliş ile futbol müsabakalarına ve at yarışlarına ait intikal vergisi beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemi ilan ve reklâm vergisi beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemine ait şans oyunları vergisinin beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemi müşterek bahislere ait eğlence vergi beyan ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemine ait yangın sigortası vergisi beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemine ait elektrik ve havagazı tüketimi vergisi beyanı ve ödemesi

25 MAYIS
* Nisan 2009 dönemine ait istihkaktan kesinti suretiyle tahsil edilen damga vergisi ile sürekli mükellefiyeti bulunanlar için makbuz karşılığı ödenmesi gereken damga vergisinin beyanı
* Nisan 2009 dönemine ait kurumlar vergisi stopajının muhtasar beyanname ile beyanı
* Nisan 2009 dönemine ait gelir vergisi stopajının ve damga vergisinin muhtasar beyanname ile beyanı
* GVK Geçici 61. maddesi uyarınca hesaplanan yatırım indirimi stopajının beyanı
* Nisan 2009 dönemi katma değer vergisinin beyanı
* 1-15 Mayıs dönemi petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin özel tüketim vergisinin beyanı ve ödemesi
* Mart 2009 dönemi 4/1-a kapsamında sigortalı (ssk'lı) olanlara ilişkin aylık prim ve hizmet bildirgelerinin verilmesi

26 MAYIS
* Nisan 2009 dönemine ait kurumlar vergisi stopajının ödenmesi
* Nisan 2009 dönemine ait gelir vergisi stopajının ve damga vergisinin ödenmesi
* Nisan 2009 dönemine ait istihkaktan kesinti suretiyle tahsil edilen damga vergisi ile sürekli mükellefiyeti bulunanlar için makbuz karşılığı ödenmesi gereken damga vergisinin ödemesi
* GVK geçici 61. maddesi uyarınca hesaplanan yatırım indirimi stopajının ödemesi
* Nisan 2009 dönemi katma değer vergisinin ödemesi
* 1-15 Mayıs 2009 dönemine ait noterlerce yapılan makbuz karşılığı ödemelere ait bildirimlerin verilmesi ve ödenmesi

1 HAZİRAN
* Nisan 2009 dönemine ait haberleşme vergisinin beyanı ve ödemesi
* Nisan 2009 dönemi SSK sigorta primlerinin ödemesi
* Bağ-Kur sigortalılarının mayıs 2009 sigorta primi ve sağlık sigorta primlerinin ödemesi
* 2009 yılı emlâk vergisi 1. taksit ödemesi
* 2009 yılı çevre temizlik vergisi 1. taksit ödemesi
* Veraset ve intikal vergisi 1. taksit ödemesi
* Vergi levhalarının tasdiki

SÖZÜN ÖZÜ
En kuvvetli gölge, nerede çok ışık varsa oradadır.
GOETHE

(Kaynak: Referans Gazetesi | 06.05.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.