IMF istediği için şirketlere 'nereden buldun' diye sormak felakete yol açar / Ahmet Yavuz

Türkiye-IMF görüşmeleri gündemden düşmüyor. Piyasalar bu görüşmelere endekslenmiş durumda. Ekonominin psikolojik etkisini bilen Başbakan bir yandan IMF ile görüşmeleri kendi isteği doğrultusuna çekmeye çalışırken, ilişkileri sona erdirecek bir harekette bulunmaktan da kaçınıyor.
Bu yüzden ekonomik kurmaylar anlaşmanın bir an önce sağlanmasını istedikleri halde görüşmeler neticelenmiyor. Bunda seçimin de etkisi büyük. Çünkü Başbakan mesaisini seçime harcıyor.

IMF de dünya çapında bozulmaya yüz tutan itibarını yeniden kazanmak için en iyi ve çalışkan öğrencisini elinden kaçırmak istemiyor. Onlar da sözleşmenin imzalanması için isteklerinden bazı fedakârlıklarda bulunmaya hazır görünüyorlar. Zaten gelen yeni haberlerden görüşmelerin tıkanmasına sebep olan görüş ayrılıklarında esneklik yapılabileceği sinyalinin verildiği anlaşılıyor. Şu ana kadar IMF ile 19 stand-by anlaşması yapılmış ve bir yenisinin yapılması üzerinde görüşmeler devam ediyor. Birçok kurumda IMF'nin etkisinin varlığını kabul etmek gerekiyor. Üst kurullar, SGK ve Gelir İdaresi Başkanlığı'nın kurulması, SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'un birleşmesi, büyük mükelleflere özel vergi dairesinin kurulması son dönemde öne çıkan uygulamalardan bazıları. Bu uygulamalar hep IMF'nin yönlendirme ve zorlamaları ile başladı. Şu andaki görüşmelerde de bu uygulamaların geliştirilmesi ve yeni bazı kurumların hayata geçirilmesi isteniyor. Aslında birçok konuda uzlaşılmış durumda, ama IMF'nin özellikle iki talebi Başbakan'ı, hükümeti sözleşmeyi kabul etmekten uzaklaştırıyor. Bu taleplerin ilki Gelir İdaresi Başkanlığı'nın özerkleşmesi, diğeri ise nereden buldun diyebileceğimiz çapraz vergi denetimlerinin yapılması ve bunların kanuni düzenlemelerinin yapılması. Gelir İdaresi Başkanlığı, öteden beri düşünülen fakat IMF'nin bastırması ile kurulan bir kurum. Genel müdürlük olarak örgütlenilen döneme göre çok sayıda idari kadronun oluşturulmasından maada bir etki görülmedi. Üst düzey yöneticiler arttı, özlük hakları ve ek göstergeleri katlandı. Ancak kayıt dışılık ve personel sorunları devam ediyor. Sadece personel alımı ve hareketliliğinde daha önce uğraşılan prosedürler biraz hafifledi. Bir de yaşanan teknolojik gelişmelere paralel olarak altyapı güçlendirildi. Ama zaten bunlar eski yapıda da gerçekleştirilebilecek hamleler.

Özerk kurumlar Türkiye için lüks

GİB'in kurulmasını yeterli görmeyen IMF bu kurumun özerkleşmesi, bağımsız bir kurum olarak örgütlenmesi gerektiği yönünde direktifler vermekte ısrar ediyor. Ancak hükümet de böylesi önemli bir kurumun ve vergi silahının kendi inisiyatifi dışına çıkmasına sıcak bakmıyor. Bunun yerine bu kurumun biraz daha güçlendirilmesi ve denetimin çoklu yapıdan kurtarılması yönünde bir teklif sunulmuş. IMF bu teklifi olumlu karşılamış ve bu yöndeki talebinde esneklik göstermiş. Ben de özerk kurumların lüks olduğunu düşünüyorum. Zaten gelir idaresinin özerkliği ile performansı arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı, birkaç az gelişmiş ülkede yapılan çalışma sonuçları dışında ispatlanabilmiş değil. İdarenin ekonomik etkinliğini belirleyen faktörler oldukça çeşitlidir. Başarılı bir yapının varlığı gelir idaresinin özerkliğine indirgenmemeli. Bu açıdan hükümetin gösterdiği tavır olumludur. Çapraz vergi denetimi de şu an için uygulanabilecek bir yol değildir. Yurtdışındaki varlıkların ülkeye getirilmesi için afların çıkarıldığı, sıcak para peşine düşüldüğü bir dönemde, yapılan harcamaları baz alarak bunların kaynağını sormak tam manasıyla felaket olacaktır. Böyle bir düzenleme getirilirse ilk etkilenecek kesim Anadolu'da faaliyet gösteren ve krizden etkilenen şirketler olur. Diğer büyük şirket ve holdingler istisnalardan, teşviklerden ve kanunun boşluklarından faydalandıkları ve çok kapsamlı incelemeler gerekeceği için bu açıdan sorgulanmayacak, mercek hep Anadolu kaplanlarının üzerinde olacaktır. Bu konuda derinlemesine düşünülmelidir.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 23.03.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.