Bankaya yatmayan kira, ev sahibine pahalıya mal olacak / Ahmet Yavuz

Maliye son dönemlerde kira gelirlerini sıkı şekilde takip altına aldı. Geçtiğimiz yıllara kadar ücretlilerin vergi iadelerinde kullandıkları kira kontratlarından kira gelirleri tespit ediliyordu.

Vergi iadeleri kaldırılıp yerine asgari geçim indirimi getirilince, daha önce kira geliri beyan edenlerin tekrar beyan verip vermediği kontrol edilmeye başlandı. Ancak bütün bunlar kira gelirlerinin takip edilmesini ve beyan edilmesini sağlamaya yetmiyordu. Bakanlık geçtiğimiz günlerde çıkardığı tebliğ ile kira gelirlerinin takibini daha etkili bir şekilde yapmanın yolunu açtı. Buna göre kasım ayından itibaren aylık 500 YTL ve üzeri olan her bir mesken kirası ile tüm işyeri kiraları; bankalar, finans kurumları veya PTT şubeleri vasıtasıyla ödenmek zorunda. Bu tür ödeme ve tahsilâtlar, söz konusu kurumlar tarafından düzenlenen hesap belgesi veya hesap bildirim cetvelleri ile belgelenecek. Ödeme ve tahsilâtın bankaların internet şubeleri üzerinden yapılması da aynı kapsamda değerlendirilecek. Özellikle mesken kiraları için getirilen 500 YTL'lik limit her bir mesken için ayrı ayrı aranacak. Örneğin 3 dairesini aylık 400'er YTL'den kiraya veren kişiler kira tahsilâtlarını banka veya finans kurumları aracılığıyla yapmak zorunda değiller. Bu kira gelirlerini elden almaya devam edebilecekler.

Getirilen bu mecburiyetlere uymayanlar özel usulsüzlük cezası ile karşı karşıya kalacak. Buna göre meskenlerde, her bir mesken için aylık 500 YTL ve üzerinde kira geliri elde edenler, işyerlerinde ise herhangi bir tutarla sınırlı olmaksızın işyerini kiraya verenler ile kiracılar kiraya ilişkin tahsilât ve ödemelerini, banka veya PTT Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen belgelerle yapmazlarsa farklı miktarlarda cezalarla karşılaşabilirler. Tebliğe göre getirilen mecburiyete riayet etmeyen birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabına 1.490 YTL'den, ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenlere 680 YTL'den, bunlar dışında kalanlara 320 YTL'den az olmamak üzere her bir işlem için bu işleme konu tutarın yüzde 5'i tutarında özel usulsüzlük cezası kesilecek. Yani ödenen kira tutarının yüzde 5'i ile yukarıdaki tutarlar kıyaslanacak, fazla olan tutar ceza olarak uygulanacak. Örneğin, emekli Zeki Bey'in Kasım 2008'e ilişkin 450 YTL'lik işyeri kira gelirinin 200 YTL'sini banka aracılığıyla, kalan 250 YTL'yi de elden aldığını ve kiracısının da hekim olduğunu kabul edelim. Ayrıca Zeki Bey'in 650 YTL ev kira gelirini de elden tahsil ettiğini farz edelim. Zeki Bey hem işyerinden hem de ev kira gelirlerinden ayrı ayrı 320 YTL ceza ödeyecek. Çünkü bankalar aracılığıyla yapılmayan ödemelerin her ikisinin de yüzde 5'i 320 YTL'nin altında. Doktor ise 1.490 YTL ceza ödeyecek.

Gayrimenkul sermaye gelirlerinin toplam bütçe gelirleri içerisindeki payı dikkate alındığında oldukça düşük yer tutan kira gelirleri için bu tür mecburiyetler getirilmesi ilk bakışta garipsenebilir. Hâlbuki bu uygulamanın yerleştirilmesi ve zamanla geliştirilmesi ülke yararına. Çünkü ülke sathında elde edilen tüm gelirlerin kavranması ve buna göre vergilendirme politikalarına yön verilmesi gerekiyor. Vergi adaleti açısından da bu böyledir. Adil bir vergilendirme için tüm vatandaşların gelirleri eşit şekilde vergilendirilmelidir. Bazı gelirlerin sırf tespit edilememe yüzünden vergi dışı bırakılması kabul edilemez. Öte yandan çalışanların ücret ödemeleri banka ve finans kuruluşlardan yapılıyor. Doktor ve dişçilere özel POS makinesi kullanma zorunluluğu getiriliyor. 8 bin YTL'yi aşan fatura ödemelerinin bankalardan yapılması yasal zorunluluk. Bunlarla beraber son düzenleme ele alındığında piyasada dolaşan paraların ve elde edilen gelirlerin banka ve finans kuruluşları vasıtasıyla kayıt altına alınmak istendiği ve bunun bir nebze de olsa sağlandığı görülüyor.

---

Doktorlara vergide sınıf atlatacak düzenleme

Hekimlerle Maliye arasındaki tartışmalar yeni değil. Her sene Gelir Vergisi beyan döneminin bitmesinin ardından vergi daireleri rekortmenleri açıklar. Ardından da hekimlerin de aralarında bulunduğu birçok meslek grubunun beyan rakamlarına ilişkin kimi sıralamalar yayınlarlar. İstisnasız her dönemde de Maliye temsilcileri özellikle hekimlerin beyanlarının düşüklüğünden şikâyet eder ve asgari ücretliden daha az vergi ödediklerini ileri sürürler. Maliye'nin bu tür eleştirilerine kimi odalar mahcup bir iki savunma yapar. Bu böyle sürüp giderdi.

Sonunda bu senenin başında Gelir İdaresi, doktorlara vergi sıralamasında sınıf atlatacak bir düzenleme yaptı. Ancak düzenlemenin 1 Haziran'da yürürlüğe girmesi öngörülüyordu. Daha sonra yürürlüğe giriş tarihi 1 Eylül'e ertelendi. Yeni bir erteleme olmazsa eylülden itibaren serbest meslek faaliyeti icra eden hekimler, diş hekimleri ve veteriner hekimler, işyerlerinde, belirli özellikleri taşıyan kredi kartı okuyucularını (POS cihazı) bulundurmak ve kendilerine kredi kartı ile yapılan ödemelerinde bu cihazları kullanmak zorundalar. Diğer POS cihazlarına göre farklılık arz edecek bu cihazlarla düzenlenecek POS fişleri, serbest meslek makbuzu olarak kabul edilecek. Hekimler kartla yaptıkları tahsilâtta sadece bu cihazın fişini müşteriye verecek, müşteri istese bile başkaca belge düzenlemeyecek.

Söz konusu cihazları bulundurma mecburiyeti sadece Gelir Vergisi mükellefi olan hekimler için geçerli. Kurumlar Vergisi mükellefi olarak hizmet veren hekimler (şirket kurarak veya poliklinikte hizmet vererek) eskiden olduğu gibi gelirlerini herhangi bir POS cihazı kullanarak tahsil edebilecekleri gibi, fatura ve yazarkasa fişi ile de belgeleyebilecek.

Öte yandan bedeli kredi kartı kullanılmadan ödenen (nakit, çek, havale gibi) hizmetler için POS'lar kullanılamayacağından mükellefler Vergi Usul Kanunu'na göre serbest meslek makbuzu düzenlemeye devam edecekler. Bu kapsamdaki mükellefler 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren, belirli özellikleri haiz cihazlarını işyerlerinde bulundurmayan veya işyerinde bulundurmakla beraber öngörülen belirli özellikleri taşımayan cihazları kullandıkları tespit edilenlere, 2008 yılında 1.490 YTL özel usulsüzlük cezası kesilecek.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 04.08.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.